نشست توسعه نیروگاه های زیست توده و نقش نهادهای حاکمیتی در حاشیه سیزدهمین نمایشگاه بین المللی انرژی های تجدید پذیر و بهره وری انرژی برق کشور در تهران برگزار شد. در این نشست به مدیریت پسماند و بررسی ایجاد و ظرفیت نیروگاههای زیست توده در تولید برق و استحصال گاز از مراکز دفن پسماند کشور تاکید شد.
ساخت ۱۱ نیروگاه زباله سوز تا ۵ سال آینده در کشور
در ابتدای نشست «محمد مهدی احمدی» مدیرکل سازمان شهرداری‌ها و دهیاریهای کشور با ارایه آماری از تولید پسماند در کشور گفت: روزانه ۵۵ هزار تن انواع پسماند عادی در ۱۴۳۰ شهر و ۳۷ هزار روستای واحد دهیاری در کشور تولید می‌شود که سرانه تولید پسماند در شهرها ۷۶۲ گرم به ازای هر نفر در روز و در روستاها ۴۸۱ گرم به ازای هر نفر در روز است.
حدود ۲۸.۶ درصد پسماندهای تولیدی بازیافت می‌شوند. ۷۱.۴ درصد پسماند باقی مانده دفن می‌شوند که متاسفانه حدود ۱۰ درصد آن بهداشتی و مابقی دفن کنترل شده است
وی در خصوص وضعیت تاسیسات پسماند کشور نیز اظهار کرد: در حال حاضر ۷۰۰ محل دفن و ۴۲ واحد پردازش با ظرفیت روزانه ۱۶ هزار ۵۰۰ تن در کشور وجود دارد که از تعداد ۳۸ واحد تولید کمپوست با ظرفیت ۶ هزار تن فعالیت دارند. همچنین یک هاضم بی هوازی غیر فعال در تهران و در حوزه نیروگاه های زباله سوز نیز دو واحد فعال در تهران و نوشهر داریم که دو واحد در حال احداث نیز در ساری و رشت داریم که پیشرفت فیزیکی ساری ۹۳ درصد است. در حوزه پسماندهای عمرانی و ساختمانی نیز دو واحد در دست ساخت هستند.
مدیرکل سازمان شهرداری‌ها و دهیاریهای کشور، با تاکید به اینکه تنها حدود ۲۸.۶ درصد پسماند های تولیدی بازیافت می‌شوند اضافه کرد: ۷۱.۴ درصد پسماند دفن می‌شوند که متاسفانه حدود ۱۰ درصد آن بهداشتی و مابقی دفن کنترل شده است. ۶۵ درصد پسماند های تولید شده نیز به صورت مکانیزه جمع آوری می‌شوند.
وی از تدوین برنامه ۵ ساله در وزارت کشور و سازمان شهرداری ها و دهیاریهای کشور خبر داد و افزود؛ طی آن باید تا پایان برنامه هفتم توسعه، میزان بازیافت مواد انرژی به ۵۵ درصد افزایش و میزان دفن به ۴۵ درصد کاهش پیدا کند و در جمع آوری نیز به عدد ۸۰ درصد برسیم. در قالب این برنامه ساماندهی و کاهش محل های دفن، ساخت ۱۱ نیروگاه زباله سوز در کلانشهرها، ۲۰ واحد هاضم بی هوازی و ۹ محل دفن خواهیم داشت که تا ۵ سال آینده به بهره برداری می‌رسند.
استانهای شمالی به دلیل کمبود زمین نیازمند زباله سوز هستند
«مهدی خادم ثامنی» مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان محیط زیست کشور نیز با اشاره به اینکه حدود ۷۰ درصد از پسماند تولیدی کشور پسماند تر است افزود: این پسماند قابلیت تبدیل به کمپوست را دارد. کمپوست در واقع یک هاضم هوازی است که روش بسیار ساده ای است و با توجه به فقری که اراضی کشاورزی به مواد مغذی دارند این کمپوست به شدت برای آنها کمک کننده است.
وی در ادامه تصریح کرد: حدود ۴۰ هزار تن از ۵۶ هزار تن پسماند کشور قابلیت تبدیل به کمپوست را دارد. از پسماند عادی که در کشور تولید می‌شود حدود ۲۰ درصد پسماند با ارزش خشک هستند و در راستای بازیافت و اقتصاد چرخشی، این مقدار توانایی برگشت به اقتصاد را دارند و می‌توانند به اشتغال زایی و تولید مواد اولیه کمک کنند.
پسماند سوزهای ما نباید سرمایه سوز باشند. وقتی ما ۷۰ درصد قابلیت تولید کمپوست را داریم باید به سمت تولید این محصول برویم.
ثامنی به دستور العمل سازمان محیط زیست در سال ۱۴۰۱ در خصوص بهره گیری از ریجکت برای سوخت جایگزین اشاره کرد و گفت: این مصوبه در برنامه هفتم لحاظ شده تا در برخی از صنایع مورد استفاده قرار بگیرد.
از ۷۰۰ مرکز دفن در کشور در حدود ۹ مرکز آماده استحصال گاز متان است و این موضوع به بحث انرژی های تجدید پذیر کمک خواهد کرد.
مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان محیط زیست کشور تصریح کرد: ما هر چقدر بتوانیم پسماند انتقالی به مراکز دفن را کاهش دهیم به همان مقدار شیرابه و آلایندگی هایی که منابع آبی و خاکی ما را آلوده می کند را کاهش خواهیم داد. در نتیجه باید به سمت استفاده از کمپوست، بازیافت و .. برویم. لذا پسماند سوزهای ما نباید سرمایه سوز باشند. وقتی ما ۷۰ درصد قابلیت تولید کمپوست را داریم باید به سمت تولید این محصول برویم.
ثامنی با بیان اینکه مباحث پسماند سوزی در سازمان محیط زیست گزینه آخر است اظهار کرد: گزینه اول بحث استحصال برق از مراکز دفن است و به مدیریت پسماند در بازیافت و تفکیک از مبدا بسیار کمک می‌کند. گزینه بعدی استحصال گاز از مراکز دفن است. از ۶۰۰ الی ۷۰۰ مرکز دفن در کشور در حدود ۹ مرکز آماده استحصال گاز متان است و این موضوع به بحث انرژی های تجدید پذیر کمک خواهد کرد.
وی با اشاره به کمبود اراضی در استانهای شمالی برای مدیریت پسماند بخصوص در حوزه دفن بیان کرد: نیاز داریم در این استانها زباله سوز داشته باشیم. زباله سوزها کمترین ارزش افزوده و کمترین اشتغال را نسبت به بازیافت انجام می‌دهند و در نتیجه اولویت ما روی انرژی های تجدید پذیر است.
یک درصد از انرژیهای تجدید پذیر کشور در حوزه زیست توده
« مولد شیوا » معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی ساتبا نیز در این نشست به نقش نیروگاههای زیست توده در حوزه مدیریت پسماند اشاره کرد و گفت: حدود یک درصد از انرژیهای تجدید پذیر کشور به زیست توده تعلق می‌گیرد که امیدوارم شاهد افزایش این سهم در کشور باشیم.
وی در خصوص اهمیت توسعه نیروهای زیست توده در کشور اظهارکرد: تنوع بخشی به سبد انرژی و کمک به افزایش ظرفیت تولید برق کشور مدنظر ساتبا قرار دارد. قطعا با فناوری و توسعه نیروگاههای زیست توده می توانیم به مدیریت پسماند، حل معضل زباله، صیانت از محیط زیست و گرفتاری های آن و انتشار گازهای گلخانه ای کمک کنیم. همچنین در ایجاد اشتغال پایدار، محرومیت زدایی و کاهش حجم پسماند نیروگاهای زیست توده نقش مهمی ایفا می‌کنند.
متداول ترین فناوری تبدیل پسماند به انرژی شامل لندفیل، هاضم بی هوازی و زباله سوز و.. است و آنچه که باید در فرایند پسماند در کشور مهم و مورد توجه قرار بگیرد از ابتدای تولید پسماند تا تفکیک و تولید انرژی از آن است که باید در فرایند قوانین و مقررات انجام شود.
وی در خصوص تولید انرژی الکتریکی در نیروگاههای در حال احداث ساتبا افزود: ظرفیت ۲۲.۳ مگاوات ظرفیت تولید ما در این نیروگاههاست که موظف هستیم این نیروگاهها را به شکل کنترل پروژه ای مدیریت کنیم و همراه با آنها برای حل مشکل واردات تجهیزات به کشور همراهی می‌کنیم تا بتوانند در زمان مناسب تجهیزات را وارد کشور کنند. متاسفانه واردات تجهیزات به دلیل تحریمها از چالشهای نیروگاههای زیست توده ساتبا است.
شیوا در خصوص مدیریت یکپارچه پسماند به انعقاد تفاهم نامه وزارت کشور با وزارت نیرو برای خرید برق تولیدی از این نیروگاهها اشاره کرد و گفت: امیدواریم بعد از امضای این تفاهم نامه، ظرفیت ۱۲ درصدی تولید انرژی الکتریکی را بعنوان گام اول داشته باشیم.
وی به دریافت مجوز ۳ هزار مگاوات نیروگاه های بادی کشور اشاره کرد و گفت: از این ظرفیت ۲۰۰ مگاوات تولید به نیروگاههای زیست توده اختصاص داده شده است. این ظرفیت شاید یکی از آخرین فرصتهای ما در نیروگاههای زیست توده باشد که بدون تعارف باید از این ظرفیت به نحو احسن در حوزه پسماند به خوبی استفاده کنیم.