در حالی‌که بسیاری کشاورزی را متهم اصلی در بحران آبی می‌دانند، جهاد کشاورزی گیلان اعلام کرده با توجه به تغییر اقلیم، توسعه کشت دوم را با برنامه‌ریزی مدون و رویکرد علمی و دانشی و در راستای شعار سال دنبال می‌کند. این خبر در حالی مخابره شده که کشاورزی گیلان به خصوص برنجکاری در چند سال اخیر از تداوم خشکسالی در ایران آسیب دیده و هیچ زیرساخت مناسبی نیز برای ذخیره آب و جلوگیری از ریخته شدن منابع آبی به دریا ندارد.
هفته اخیر و همزمان با آغاز مرحله برداشت برنج در گیلان، تمام نقاط استان شاهد بارش مقادیر زیادی باران بود تا جایی که طبق گزارش هواشناسی در حدود یک روز، بارش ۱۸۰ میلیمتر باران تنها در یک نقطه گیلان به ثبت رسید.
اگر چه بارش‌های فصلی در گیلان از وضعیت تقریبا مناسبی برخوردار است اما گیلان به غیر از چند زیرساخت فرسوده هیچ زیرساخت مناسب دیگری برای ذخیره‌سازی این منابع آبی و استفاده از آن در حوزه تامین آب شرب و آب زراعی ندارد.
علاوه بر این‌ها کمبود ریزش‌های جوی در مقایسه با گذشته و عدم تطابق زمانی بارش با نیاز آبی استان، خسارات زیادی را به کشاورزان برنجکار وارد آورده است.
ورس هکتارها زمین شالیزاری به علت جاری شدن سیل آن هم در وسط مرداد ماه و از بین رفتن ساقه‌های برنجی که در انتظار درو بودند کشاورزان برنجکار را اسیر چالش‌های پیچیده‌تری کرده است که مسئولان متولی برای آن راهکاری ندارند.
اما اخیرا «صالح محمدی» رییس سازمان جهاد کشاورزی گیلان خبر داده این سازمان با توجه به تغییر اقلیم، توسعه کشت دوم را با برنامه‌ریزی مدون و رویکرد علمی و دانشی و در راستای شعار سال دنبال می‌کند.
به گفته محمدی، سیاست وزارت جهاد کشاورزی استفاده از اراضی بعد از برداشت در قالب کشت دوم است. بنابراین جهاد کشاورزی گیلان نیز نشاء مجدد برنج را در دستور کار قرار داده است.
نشاء مجدد برنج طبق آنچه که جهاد کشاورزی گیلان اعلام کرده در یکی از مزارع شهرستان رودسر و پس از برداشت کشت اول برنج با رقم زودرس «هلال» آغاز شده است.
آنچه که کاملا مشهود است این است کشاورز گیلانی دغدغه تامین آب دارد. مزارع ترک برداشته، محصول سوخته و کانال‌های خالی از آب در فصل زراعی، تصویری روشن از رنج کشاورزی و مشقت‌های به عمل‌آوری برنج در گیلان است. با این حال شرکت آب منطقه‌ای همواره اینطور القاء می‌کند که مشکل آب نداریم.
اگر نبود بارش‌های باران (که البته در برخی سال‌ها به پایین‌ترین حد ممکن خود می‌رسد) کشاورزان گیلانی هرگز قادر به آماده‌سازی شالیزارهای خود برای کشت برنج نبودند. زیرا ذخیره محدود آب در سدهای خالی استان هرگز قدر نیست فصل زراعی و برنجکاری را به خوبی تحت پوشش قرار دهد.
در حال حاضر پروژه‌هایی مانند سد پلرود در شرق گیلان یا سد دیورش رودبار در جنوب استان که قرار است در راستای تامین آب شرب و آب زراعی احداث شوند به علت عدم تامین اعتبارات و کمبود منابع سال‌هاست که بلاتکلیفند و هنوز تکمیل نشده‌اند.
به گفته استاندار، سد دیورش برای تکمیل نیازمند اعتبار ۷۰۰ میلیارد تومانی است. از طرفی سد پلرود هم به علت عدم تزریق اعتبارات دولتی بعد از گذشت ۱۴ سال هنوز تکمیل نشده و خبر رسیده معاون اقتصادی سازمان بازرسی کل کشور در جریان بازدید از پروژه سد پلرود، به بازرسی‌کل گیلان دستور داده تا در خصوص بررسی ترک فعل‌هاى احتمالی در احداث این پروژه اقدام کند.
فارغ از موضوعات اشاره شده و بر اساس تحلیل کارشناسان بخش کشاورزی، پر واضح است که اگر بارش‌های باران در فصل زراعی نبود کشاورزان نمی‌توانستند در چند سال گذشته تولید برنج را ادامه دهند.
متاسفانه شرایط در استانی مانند گیلان به گونه‌ای است که هیچ برنامه‌ای برای ذخیره‌سازی آب باران و روان آب‌ها وجود ندارد و این فقط کشاورزان شالیکار هستند که در موقعیت‌های محدودی از این منابع که بخش اعظم آن یا به هدر می‌رود و یا به آب شور دریا ملحق می‌شود برای سیراب کردن مزارع خود استفاده می‌کنند.
بنابراین در چنین وضعیتی که بسترها برای ذخیره آب فراهم نیست، انتظار می‌رفت برای تقویت زیرساخت‌های ذخیره‌سازی آب در گیلان اقدامی عاجل انجام و محرومیت‌ها برطرف شود. بدون شک در این اوضاع سخن گفتن از برنامه کشت موقت نمی‌تواند برای کشاورزی گیلان و ایران نوید بخش باشد.
خبرها حاکیست ۶۵ درصد ظرفیت سدهای کشور خالیست. ناگفته نماند که با توجه به ادامه خشکسالی در تمام نقاط ایران و کاهش بارش‌ها، عده‌ای از تصمیم‌گیران ارشد، حتی موضوع توقف کشت برنج و سایر ارقامی که نیاز به آب فراوان دارند را به گونه‌ای جدی پیش کشیده‌اند و بر اجرای این نظریه خود با تکیه بر واردات این محصولات اصرار فراوانی هم دارند.
نظرات بسته شده است.