یک وقتهایی پرندگانِ حرف که از دهان آدمی پر میکشند، در جستوجوی شاخسار همدلی در ذهنی روشن هستند. ما اما تا چهاندازه آن آدمی هستیم که دل میسپاریم به شنیدن حرفهای دیگران.
دیگران، این دیگران که گاه میشناسیم و نزدیک هستند به ما و گاه دورند، چنان دور که شاید تنها یک بار در همهی عمر دیده باشیمشان؛ حرف که میزنند، خواهان شنفتن ما هستند.
بعضی وقتها همراهی و همدلی، غبار از آینهی دل زنگاربستهای میروبد. یک وقتهایی کلمات هم اگر نباشند، محل اشکال نیست و تنها خوب شنیدن میتواند برای کاستن از حجماندوه و تنهایی کسی کافی باشد. و اما این خوب شنیدن نه فقط به وقت تحکیم پیوندها یا جاری ساختن همدلیها که در جای جای زندگی، مهارتی ارزشمند است.
گوش دادن هنری است که این روزها ارزش و اهمیتش بیش از هر زمان دیگری درک میشود. ما انسانهایی هستیم که به دنبال گسترش دامنهی فناوری، کم کم از همنشینیها فاصله گرفتهایم و در پیلهی تنهایی، بخش اعظم هوش و حواسمان را دادیم به کار و روزمرگیها و قدم زدن در کوچهپسکوچههای شبکههای اجتماعی.
در این میان ما اغلب ارزش و اهمیت ارتباط مؤثر و تاثیر خوب شنیدن در گسترهی ارتباطات را ازیاد بردهایم. ارتباطاتی که مفهومی گسترده دارند و در حوزههای مختلف اجتماعی دارای جایگاه خاصی هستند.
کارشناسان بر این باورند که تمرکز، درک پیام و احساسات نهفته در آن، به ذهن سپردن دادهها و پاسخگویی مناسب و توام با همدلی ازجمله مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرند تا بتوانیم بعنوان یک شنوندهی خوب، حضوری فعال و مؤثر در ارتباطات خویش داشته باشیم.
واقعیت این است که تقویت مهارت شنیدن درابعاد مختلف زندگی ما میتواند مؤثر باشد. توفیق درارتباطات شخصی و اجتماعی، موفقیت در محیطهای کاری و همچنین آموزش و یادگیری مستلزم برخورداری از مهارت خوب شنیدن است.
ازیاد نباید برد که گوش دادن، مهارتی اکتسابی است که میتوان با تمرین به آن دست یافت. و البته کتابهایی که با موضوع خوب شنیدن انتشار یافتهاند، میتوانند یاریرسان ما در این مسیر باشند. در این میان خوب است از خاطر نبریم که توجه والدین، معلمان ومربیان به این امر و تلاش برای نهادینه ساختن مهارت گوش دادن از سوی ایشان در کودکان ونوجوانان حائز اهمیت بسیار است. در واقع آشنایی با تکنیکها وتمرینهای خوب دیدن و شنیدن میتواند نقشی به سزا در فرایند رشد وپرورش فرزندان ما داشته باشند.
بیتردید گوش دادن آدمها به یکدیگر، موضوعی بسیار مهم است اما در کنارش نباید ازاین نکته غافل شویم که طبیعت نیزسرشار ازصداست. امواج دریا، حرکت رودها، بارش باران، وزش نسیم لابه لای شاخ وبرگ درختان، آواز پرندگان و همهی آنچه که ما از طبیعت میشنویم، شایستهی گوش سپردن هستند. چهبسا که صدای حیوانی رو به انقراض در دل جنگل یا خشخش برگهای درختی کهن در دستان باد، پیامی رساتر از هزاران کلمه برای ما داشته باشد. ازاین رو مهارت خوب شنیدن تنها به شنفتن کلام آدمی محدود نمیشود و میتواند گامی بلند در جهت دوستی با طبیعت وحفاظت از محیطزیست نیز محسوب شود.
اهمیت خوب شنیدن سبب شده است تا در سالنامهی جهانی، هیجدهم ژوئیه، روز جهانی شنیدن نام بگیرد. این روز مقارن با سالروز تولد «ریموند موری شفر» آهنگساز، نویسنده، محیطبان کانادایی و بنیانگذار اکولوژی صوتی است. وی ۱۸ ژوئیه ۱۹۳۳ چشم به جهان گشود و مورخ ۱۴ اوت ۲۰۲۱ درگذشت. پروژهی چشمانداز صوتی جهان و دغدغههای وی در حوزهی بومشناسی آکوستیک و همچنین نگارش کتاب «تنظیم جهان» ازجمله مواردی است که از وی چهرهای شناختهشده در جهان ساخته است.
و اما در پایان باید گفت، خوب شنیدن هنری است برای همهی روزهای سال و ۱۸ ژوئیه فرصتی مغتنم برای یادآوری اهمیت این مهارت است، روزی برایاندیشیدن به ضرورت خوب گوش دادن به صدای خود، دیگران وطبیعت. باشد که پیوسته خوب حرف بزنیم و نیکو بشنویم و بیاندیشیم.