دستان ِگلی از خاک هنر می‌آفرینند

عکاس: افشین میرزایی/

دی ماه سال ۱۳۹۹ بود که روستای جیرده شفت به عنوان ملی سفال در کشور ثبت ملی شد. روستایی که از توابع بخش مرکزی شهرستان شفت است. کسانی که می‌خواهند به این روستا بروند پس از عبور از بقعه آقاسید شریف رشت، و گذر از روستای توریستی سقالکسار، جیرده را در بین مراتعی وسیع پیدا می‌کنند. همچنین از طریق جاده قزوین به رشت بعد از پلیس راه، تقاطع روگذر به سمت فومن، آقاسید شریف (که موزه میراث روستایی در این مسیر واقع شده است) از دیگر مسیرهای دسترسی به جیرده است.

کافی است پا به این روستا بذاریم تا با تولیدات این روستا از جمله انواع گمج، گلدان، کاسه، پارچ، لیوان و کوزه و سایر ظروف سفالی برخورد کنیم. از دیر ظروف سفالی که به زبان محلی اسم و کاربرد دارند و در بین سفال‌های ساخته شده یافت می‌شود، چنین است:  نخه(کوزه ای که  ماست می زنند دوغ درست می کنند)، فوکو (شبیه گوشت کوب)، خم (کوزه ای که در آن ماهی شور می گذرانند)، لاکوبیج (ظرفی که روی آتش می گذارنند و پشتش نان های سنتی می پزند)، کوره زغالی و کیشکانشین (کوزه ای برای خواب جوجه ها) ، نمکیار( ظرف مخصوص ساییدن مغز گردو و سبزی و…). این محصولات مورد توجه سایر شهرستان‌های استان و حتی گردشگران قرار می‌گیرد و خصوصا در فصول گرم سال درهای خانه‌های هنرمندان جیردهی به روی آنان باز است تا با ردیفی از ساخته‌های سفالی آنان در حیاط و کارگاه روبرو شوند.

مهمترین و معروف‌ترین سفال جیردهی‌ها گمج و نوخون(درب آن) است که ساخت دستی و سنتی آن هم زمان‌بر است هم بادوام تر. از این رو که گل آب به وسیله پا آماده می‌شود و ۲۴ ساعت در کوره می‌مانند و تا ۱۱۰۰ درجه حرارت می بینند تا مقاومت بالایی پیدا کنند. آن هم با خاک مناسب جیرده که می‌ویند بهترین خاک در گیلان برای ساخت این نوع ظروف است.