روایت بازخوانی تاریخ زنان گیلان
پیش‌همایش زن در تاریخ محلی پهنه‌ی شمال (گیلان) برگزار شد؛
تاریخ محلی رویکردی نوین در پژوهش‌های تاریخی است که در آن عناصر انسانی، دیده‌ها و شنیده‌ها جایگاه ویژه‌ای دارند. این رویکرد که تاحدودی درتحقیقات تاریخ‌نگاران، به لحاظ جهت‌گیری، نو تلقی می‌شود، پژوهشگران را به بازکاوی حضور و نقش این طیف موثر ولی فراموش شده، ترغیب می‌کند.
در این راستا پیش‌همایش زن در تاریخ محلی ایران، پهنه شمال کشور- بخش گیلان، به همت انجمن زنان پژوهشگر تاریخ پایتخت و استان گیلان، روز پنج‌شنبه ۶ دی‌ماه ۱۴۰۳، در دهکده‌ی ساحلی بندرانزلی برگزار شد.
این همایش یک روزه، با همکاری انجمن ایران‌شناسی شعبه‌ی گیلان، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، انتشارات فرهنگ ایلیا، خرد‌سرای فردوسی، حوزه‌ی هنری، میراث فرهنگی شهرستان خمام و شهرداری و شورای شهر انزلی، برگزار شد.
«فخرسادات محتشمی‌پور» از پیشکسوتان انجمن زنان پژوهشگر تاریخ، به نمایندگی از انجمن، پیام منصوره اتحادیه، رئیس علمی همایش را خوانده و در ادامه گفت: زنان این انجمن ۲۵ سال است که مشغول فعالیت در عرصه‌ی تاریخ ایران هستند.
این انجمن با تلاش فعالان عرصه‌ی زنان تاکنون با قدرت پایدار مانده و به کار خود ادامه داده است. خواسته‌ی ما این است این همایش‌ها در شهرها و شهرستان‌ها، استمرار داشته باشد و فقط مختص تهران نباشد. انجمن زنان توانسته تاریخ زنان این دیار را احیا کرده و نقش تاثیرگذاری در معرفی جایگاه واقعی آن‌ها در عرصه‌ی تاریخ و فرهنگ ایران داشته باشد.
زنان گیلانی در طول تاریخ حضور فعالی در عرصه‌های مختلف داشته‌‌اند. آن‌ها در حفظ سنت‌ها، آداب و رسوم و صنایع‌دستی، دفاع از حقوق خود و ایجاد اصلاحات در نظام‌های حقوقی و اجتماعی موثر بوده‌اند
«آسیه آل‌‌احمد» دبیر اجرایی این همایش، با بیان آن‌که زنان پژوهشگر تاریخ در راستای اهداف علمی خود برای آشنایی و بازشناسی مسائل زنان، امکانات و فرصت‌ها و موانع پیش روی آنان، حوزه‌ی نوینی از مطالعات تاریخی که همان تاریخ محلی باشد را مدنظر قرار داده‌اند، گفت: در این راستا، انجمن به دنبال سلسله همایش‌های بین‌المللی و ملی در حوزه‌ی تاریخ و مطالعات زنان، برگزاری سومین همایش محلی خود را با عنوان زن در تاریخ محلی ایران، پهنه شمال، در دستور کار خود قرار داده است.
وی در ادامه با شرح اقدامات اجرایی دبیرخانه همایش افزود: امید داریم با برگزاری دومین پیش همایش گام مؤثرتری در راستای تبیین نقش زنان در تاریخ محلی ایران برداشته شود.
در ادامه‌ی این برنامه، پیام هادی حق‌شناس، استاندار گیلان توسط زهرا یعقوب‌نژاد، مدیرکل زنان و امور خانواده در استانداری خوانده شد.
«مژگان اسماعیلی»، دبیر علمی این همایش نیز با اشاره به جایگاه و نقش مهم زنان در تاریخ ایران گفت: از جمله استان‌هایی که محورهای همایش در آن منطقه بازنگری می‌شود، استان گیلان است. زنان گیلانی در طول تاریخ حضور فعالی در عرصه‌های مختلف داشته‌‌اند. آن‌ها در حفظ سنت‌ها، آداب و رسوم و صنایع‌دستی، دفاع از حقوق خود و ایجاد اصلاحات در نظام‌های حقوقی و اجتماعی موثر بوده‌اند.
در پیش‌همایش زنان درتاریخ محلی پهنه شمال ایران در بخش گیلان، نادیاره مسئولیت کمیته‌ی علمی و سکینه‌سادات خاتمی مسئولیت اجرایی این همایش را در استان عهده‌دار بودند.
همکاری در برگزاری این همایش، بیانگر اندیشه‌ای مبتنی بر تقویت شبکه‌های اجتماعی زنان در حوزه‌های مختلف است
«نادیا ره »در این برنامه، با اشاره به این مهم که دومین پیش‌همایش زن در پهنه‌ی شمال ایران در استان گیلان، در پنل‌های تعریف شده به واکاوی و بازشناسی حضور و نقش زنان گیلانی در تاریخ این مرز و بوم خواهد پرداخت، گفت: زنان این خطه همواره نقش مهم و تاثیرگذاری در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی گیلان ایفا کرده‌اند.
در ادامه‌ی این همایش، ۱۵ پژوهشگر در سه پنل به جایگاه و کارکرد زنان گیلانی در تاریخ محلی پرداختند.
در پنل نخست، «عباس پناهی» پیرامون کارکرد زنان گیلانی در عصر مشروطه با تکیه بر عریضه‌های زنان در مجلس شورای ملی سخن گفت. شادی پیروزی از نشریه‌ی پیک سعادت نسوان و دو شماره‌ی بازیافته‌ی آن صحبت کرد.
«مریم شادمحمدی» از زندگی فکری و اجتماعی مهکامه محصص و قربانعلی کناروری درباره‌ی زن از نگاه نویسندگان نشریه‌ی پیک سعادت نسوان گفتند. همچنین در این پنل، ماریا اسرافیلیان از نقش زنان گیلان در گسترش نهادهای خیریه رفاهی بهداشتی در دوره‌ی محمدرضاشاه و رضا نوزاد نیز درباره‌ی بانوان روزنامه‌نگار گیلان از آغاز تا سال ۱۳۵۷ خورشیدی سخنرانی کردند.
در پنل دوم این همایش که در عصر برگزار شد نیز «روشنک گل‌دوست» از برآیند زبانی زنان در پیدایش و ترویج ادبیات شفاهی و مسعود حقانی از زندگی و حضور لاریسا ریسنر در نهضت جنگل صحبت کردند.
در این پنل،«سهیلا نعیمی پیرامون زنان در افسانه‌های بومی و محلی شمال ایران، زهرا روحی‌فر از نقش زنان شاهنامه در پهنه‌ی شمال کشور، معصومه حنیفه از مواجهه‌ی زنان گیلان با مردسالاری در دوره‌ی معاصر و الهام کیانپور از زندگی و زمانه‌ی نیره ابتهاج سمیعی، اولین بانوی نماینده از گیلان در مجلس شورای ملی سخنرانی کردند.
در پنل سوم نیز که به تاریخ‌نگاری زنان اثرگذار گیلان با رویکرد تاریخ شفاهی اختصاص داشت.«شفیقه نیک‌نفس»، «محمدپورحلم» و «حمیرا رنجبر عمرانی» صحبت کردند.
زنان در دو عرصه‌ی خانه و خانواده و اجتماع با قدرت و شجاعت همیشه پای کار بوده‌اند. علاوه بر این، زنان در رشد علمی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بسیار اثرگذار بوده‌اند
از بخش‌‌‌های دیگر این همایش حضور و گفت و گوی زنان کارآفرین و فعال در عرصه‌های مختلف هنری و پژوهشی استان بود که از آن میان می‌توان به نرگس طهماسبی، شهره جانعلی، زهرا همتی سراوانی، فرشته طالش انسان‌دوست، شادی عوض‌زاده و شیرین پارسی اشاره کرد.
«شیرین پارسی» رئیس انجمن زنان کارآفرین استان گیلان در این برنامه گفت: انجمن زنان کارآفرین امسال بیست سالگی خود را جشن می‌گیرد. همکاری در برگزاری این همایش، بیانگر اندیشه‌ای مبتنی بر تقویت شبکه‌های اجتماعی زنان در حوزه‌های مختلف است.
از دیگر برنامه‌های این همایش می‌توان به حضور و کار نمادین حصیربافی سه بانو از سه نسل، رقیه یوسفی (مادربزرگ) مریم دریانورد (دختر) و آینور بابایی (نوه) بر روی سن همایش اشاره کرد.
گفتنی است؛ مهارت سنتی حصیربافی گیلان در دی‌ماه ۱۳۹۰ در فهرست آثار ناملموس کشور ثبت و در سال ۱۳۹۶ نیز در شورای راهبردی انتخاب شهرها و روستاهای ملی، روستای «فشتکه»خمام نیز به عنوان «روستای ملی حصیر ایران» انتخاب شده است.
اختتامیه‌ی این همایش با حضور «سارنگ حسن‌پور»، سرپرست اداره‌کل اموراجتماعی و فرهنگی استانداری گیلان برگزار شد. در این بخش از برنامه از تمامی عوامل اجرایی و سخنرانان این همایش تقدیر و تجلیل به عمل آمد.
از دیگر مدعوین پژوهشگر حاضر در این همایش می‌توان به: روح‌انگیز کراچی، هادی میرزا‌نژاد موحد، مجید یوسفی، آسیه ایزدیار، روزبه خلیق معینی، فاطمه تهیدست، روشنک جهانی، فضه یوسفی، ابراهیم صفری و امثال آن اشاره داشت.