شرایط جوی و شرکت کاوه مقصر حادثه بندرآستارا هستند؟

مروری بر حادثه به گل نشستگی کشتی تجاری شرایط جوی و شرکت خدمات بندری کاوه مقصر حادثه بندرآستارا هستند؟ کاهش عمق حوضچه و آبخور بنادر شمالی ایران چالش بزرگی است. این رویه کاهش ظرفیت پهلوگیری کشتی ها در اسکله و عدم استفاده از ظرفیت بندری را به دنبال دارد. واقعیتی گریزناپذیر که نتیجه آن کاهش ظرفیت‌های بخش حمل و نقل دریایی و افزایش هزینه اقتصادی تجارت و قیمت نهایی کالا و خدمات است. همان چیزی که در بندر انزلی به وضوح دیده می‌شود و مقام‌های دولتی پس از سال‌ها پنهان‌کاری مجبور شدند به آن اعتراف کنند. موضوع بندر شهید کاوه منطقه ویژه اقتصادی آستارا، شمالی ترین بندر ایران، نخستین بندر بخش خصوصی و دومین بندر تجاری گیلان هم بی ارتباط به این ماجرا نیست‌. اگر تا دیروز عدم بهره برداری کامل از ظرفیت آن همیشه یک پای بحث بوده اما این بار بحران در این بندر بروز کرده است.

خبرگزاری مهر روز جمعه اعلام کرد در بندر آستارا یک فروند کشتی تجاری دو هزار و ۵۰۰ تنی حاوی محصولات پتروشیمی به مقصد بندر هوسان باکو پس از بارگیری و هنگام خروج از کانال حوضچه موج شکن به گل نشست.

یک فروند کشتی تجاری در کانال ورودی حوضچه موج شکن به گل نشست و یدک کش بندر نیز در گل گیر کرده تا بار دیگر موضوع تجمع رسوب و کاهش ظرفیت آبخور آن بر تیتر خبرها نقش ببندد. هرچند کشتی و یدک کش نجات یافتند اما زنگ هشدار برای این بندر از هم اکنون به صدا درآمده است.

متن اصلی خبرگزاری مهر روز جمعه ۲۶ آبان گزارش داد که در بندر آستارا یک فروند کشتی تجاری دو هزار و ۵۰۰ تنی حاوی محصولات پتروشیمی به مقصد بندر هوسان باکو پس از بارگیری و هنگام خروج از کانال حوضچه موج شکن به گل نشست. خبرگزاری مهر علت حادثه را عمق کم کانال و حوضچه بندر آستارا به دلیل عدم لایروبی بیان کرده است و افزوده است: همین موضوع بندر آستارا را از چرخه خدمات رسانی به کشتی‌های بزرگ باری بازداشته و با وجود امکانات مناسب بهره برداری از ظرفیت این بندر برای واردات و صادرات مغفول مانده است.

خبرگزاری مهر درباره موضوع وجود رسوب حوضچه بندر آستارا اضافه کرده است: بازدیدها و بررسی‌های متعدد مسؤولان استانی و کشوری این مشکل را حل نکرده است. حادثه امروز نیز نمونه‌ای از عوارض عدم رسیدگی مسؤولان به این مشکل است.

اداره کل بنادر و دریانوردی گیلان لایروبی را در سریعترین زمان ممکن و به بهترین نحو در بندر آستارا انجام داده بود ولی رسوب‌گذاری در این بندر به سرعت انجام می‌شود. همین مسئله‌ منجر به ایجاد مشکلاتی در بندر آستارا شد. اقداماتی برای رفع رسوب‌گذاری در این بندر در حال انجام است.

 حادثه چه زمانی رخ داد؟ رویداد به گل نشستگی کشتی تجاری حدود ساعت هشت صبح جمعه ۲۶ آبان رخ داده است اما خبرگزاری فارس که ساعت ۲۲ جمعه شب خبر را منتشر کرده روایت نسبتا متفاوتی از ماجرا عرضه می‌کند. این خبرگزاری در گام نخست زمان بروز حادثه را عصر روز جمعه بیان کرده و با موسی فکور معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گیلان گفتگو می‌کند.

بندر آستارا به بخش خصوصی واگذار شده و براساس قرارداد منعقد شده وظیفه لایروبی بر عهده (اداره کل) بنادر دریانوردی و این شرکت (کاوه) است و اقدامات لازم در این خصوص انجام شده بود.

شرکت کاوه مقصر است یا اداره بنادر و دریانوردی؟

 معاون استاندار گیلان درباره مسؤولیت لایروبی حوضچه بندری آستارا به فارس می‌گوید: بندر آستارا به بخش خصوصی واگذار شده و براساس قرارداد منعقد شده وظیفه لایروبی بر عهده (اداره کل) بنادر دریانوردی و این شرکت (کاوه) است و اقدامات لازم در این خصوص انجام شده بود.

این مقام دولتی با اشاره به انجام لایروبی به موقع در بندر آستارا اضافه می‌کند: (اداره کل) بنادر و دریانوردی گیلان لایروبی را در سریعترین زمان ممکن و به بهترین نحو در بندر آستارا انجام داده بود ولی رسوب‌گذاری در این بندر به سرعت انجام می‌شود. همین مسئله‌ منجر به ایجاد مشکلاتی در بندر آستارا شد. اقداماتی برای رفع رسوب‌گذاری در این بندر در حال انجام است.

معاون استاندار: آب و هوا مقصر است وی درباره جزئیات حادثه تصریح می‌کند: کشتی هنگامی که از راهنما در بندر جدا می‌شد شرایط آب و هوا مساعد بود ولی بعد از دقایقی شرایط جوی بهم خورده است و مسیر کشتی در حال حرکت منحرف شده و به گل می‌نشیند.

فکور همچنین از بروز حادثه برای یک فروند یدک کش بندر آستارا هنگام امدادرسانی خبر داده و افزوده است: این یدک‌کش به دلیل‌ عدم انجام مانور لازم به دلیل شرایط نامساعد جوی به گل می‌نشیند و عملیات رهایی کشتی نیمه تمام می‌ماند.

عملیات نجات با کمک امکانات بندرانزلی معاون عمرانی استاندار با بیان اعزام گروه عملیاتی حرفه‌ای از بندر انزلی می‌گوید: این گروه با یک فروند یدک‌کش بسیار قوی به بندر آستارا اعزام شده است تا ابتدا یدک‌کش و سپس این کشتی را تا ظهر شنبه نجات دهند.

بنابر گزارش منابع خبری از جمله ایرنا و صداوسیما این کشتی تجاری و یدک کش نهایتا روز شنبه رها شدند اما آیا این موضوع به صورت تصادفی با وزش باد و موج دریا رخ داده یا پای عوامل دیگر در میان است؟

روایت یک منبع آگاه در اداره بندر و دریانوردی آستارا در گفتگو با مرور درباره وضعیت کنونی پذیرش کشتی در این بندر بیان می‌کند: آبخور کنونی بندر آستارا ۲۸۰ سانتی‌متر است و نهایتا کشتی‌هایی تا ظرفیت دو هزار تا دو هزار و پانصد تن می‌توانند از خدمات آن استفاده کنند. این در حالی است که ما برای پذیرش کشتی‌های سنگین تر نیازمند آبخور ۴۵۰ سانتی‌متر هستیم.

این منبع آگاه همچنین درباره دلایل کاهش میزان آبخور حوضچه بندر عقب نشینی آب دریا و کاهش تراز آب بندر را موثر می‌داند که پیش از این بارها هشدار داده شده بود.

وی همچنین درباره وجود رسوب در بندر آستارا تصریح می‌کند: مسیر کانال حوضچه بندر برای ورود کشتی کاملا رسوب زدایی نشده و یک مسیر باریک برای عبور از کانال داریم. هر شناوری اگر از این مسیر کمی منحرف شود با خطر به گل نشستگی روبرو می‌شود.

منبع آگاه مرور با بیان برنامه ناموفق لایروبی در بندر آستارا تاکید می‌کند: مکان جانمایی بندر از ابتدا مناسب نبود و در یک تالاب است. رسوب به صورت طبیعی وارد حوضچه موج شکن می‌شود و هزینه لایروبی را برای اداره بندر و شرکت کاوه به عنوان بهره بردار بالا می‌برد. موضوع رسوب بندر آستارا به حدی جدی است که حتی چند سال پیش یک فروند کشتی لایروب هم درون حوضچه به گل نشست و ممکن بود غرق شود.

ظرفیت استفاده نشده  بندرآستارا

بندر آستارا هم اکنون ۲۱۰ متر اسکله دارد که قرار است با ساخت ۷۵ متر دیگر طول آن به ۲۸۵ متر برسد‌. ظرفیت پیش بینی نهایی بندر منطقه ویژه اقتصادی آستارا یک میلیون تن در سال پیش بینی شده است. چنانکه به نظر می‌رسد با رویه کنونی و افزایش ریسک پهلوگیری کشتی ها دست یابی به این مقدار کمی دشوار است و با وعده‌ها و جلسات برطرف نمی‌شود.