مردمیسازی اقتصاد به معنای شکست انحصار در واردات و بازار نهادههای دام و طیور است.
واقعیت این است که تامین مناسب نهادههای دام و طیور باعث ثبات بازار مرغ و تخممرغ میشود.
مردمیسازی اقتصاد با واگذاری به تشکلها و بخش خصوصی بدین معناست نیست که بخش خصوصی از اعتماد دولت سوءاستفاده کند و یا تامین نهاده در انحصار یک یا دو شرکت خاص خصوصی انجام شود. بلکه شرکتهای دولتی نیز باید در کنترل و جلوگیری از التهاب بازار نهادههای دامی و ضرر و زیان تولیدکننده نقشی موثر و مداخلات هدفمند و بهموقع داشته باشند.
اعتقاد بر این است که نظارت، هدایت و سیاستگذاری دولت میتواند به برنامهریزی بهینه منجر شود. لذا تنوع واردکننده و تسهیلگری شرایط برای شرکتهای واردکننده ضروری است. همچنین برای پیشگیری از مشکلات احتمالی، واردات باید از منابع گسترده و متفاوتی تامین شود.
بهعبارت دیگر نباید منابع تامین و منابع تخصیص ارز در انحصار یک یا چند شرکت باشند و بازیگران بیشتری وارد حوزه تجارت نهادههای دامی شوند. چراکه بدین ترتیب جذابیت و صرفه اقتصادی مطلوبی نیز برای شرکتهای واردکننده خواهد داشت.
همچنین تامین منظم ارز و ترخیص بهموقع از گمرک و انتقال به واحدهای تولیدی دو عامل مهم و تاثیرگذار در تامین نهادههای دام و طیور و بازار آنها بهشمار میروند که هم به سود تولیدکننده و هم به نفع مصرفکننده است.
ازسوی دیگر نهادهها علاوهبر این که باید تحت رصد قانونی و کامل وارد کشور شوند، باید میزان آن طوری باشد که حداقل برای یک دوره ششماهه نیاز تولیدکنندگان بهموقع تامین شود.
بهعبارتی باید در تامین نهادهها بهروز باشیم تا شرایط مناسبی بر بازار و عرضه و تقاضا حاکم شود.
گفتنی است، باید در تامین کالاهای اساسی و نهادههای دامی نگاه تولید محورانه وجود داشته باشد و واردات نهاده را به حداقل برسانیم تا علاوهبر تولید، صادرات مناسب نیز داشته باشیم.
همچنین باید زمینه تولید بیشتر و خودکفایی تولید سویا، ذرت و جو را فراهم سازیم. البته کشت فراسرزمینی و قراردادی این دو محصول و سپس حمایت و خرید تضمینی باید صورت پذیرد تا مورد استقبال تولیدکننده قرار گیرند. لذا، باید بتوانیم بر اساس روابط فرهنگی، سیاسی و آگاهی از قوانین و مقررات کشورها و رعایت آن، کشت و تولید فراسرزمینی ذرت و سویا را توسعه دهیم.
در این میان ازیاد نباید برد که نهاده باکیفیت باعث افزایش تولید میشود. این افزایش تولید علاوهبر تامین نیاز داخل منجر به افزایش صادرات مرغ و تخممرغ نیز خواهد شد. البته باید زیرساختها ایجاد شود تا در بازه زمانی قرارداد فیمابین تولیدکننده و شرکت خارجی خللی به وجود نیاید و صادرات نیز مختل نشود.
کمبود یا نبود نهاده باعث میشود که جوجهریزی و تولید مرغ گوشتی کاهش یابد. بهطوریکه، پس از ۲ماه و نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان بازار مرغ ملتهب شود. از اینرو باید کاری کنیم که اگر شرکت خصوصی واردکننده آن هم در شرایط اقتصادی حساس کنونی قهر کند و نهاده وارد کشور نشود، مشکلی پیش نیاید. البته پیشنهاد آن است که در این شرایط خود دولت وارد میدان شده و از روسیه و قزاقستان خوراک وارد کند.
بهعبارت دیگر، اولا واردات نباید انحصاری باشد و ثانیا هر شرکتی متقاضی واردات نهاده بود بتواند حتی با ارز آزاد نهاده وارد کند، در واقع چرا باید به یک عده ارز ترجیحی داده شود. بهعنوان مثال، میتوانیم بازارچه مرزی در مرز پاکستان داشته باشیم و قیمت نهاده به دلار روی باسکول پرداخت شود و بار پلمپ شده مستقیما به دست اتحادیه مرغداران شمال کشور برسد.
یعنی نباید اجازه دهیم برخی شرکتهای واردکننده بهراحتی دولت را تشنه تا ساحل دریا ببرند و تشنه برگردانند. متاسفانه بعضی شرکتهای واردکننده چون وثیقه پولی دارند ارز دریافت میکنند و به جای واردات از هند، روسیه و برزیل آویزان انبارهای دوبی میشوند.
در پایان پیشنهاد میشود، مسؤولان حداقل تا پایان سال ارز ترجیحی برای واردات نهادههای دامی تخصیص دهند تا مشکل کمبود مرغ و تخممرغ با ماه رمضان مصادف نشود.