سه هفته پس از طرح دولت سیزدهم مبنی بر گرانی کالاهای اساسی، آنچه قرار بود وضعیت مردم را بهتر کند، از کیفیت آن کاسته است. طرحی که انگار تصویب‌کنندگان آن چشم‌هایشان را بسته بودند و با تصور یک جهان موازی گمان کردند اگر قیمت کالاهای پایه را بالا ببرند، فقط قیمت کالاهای پایه را بالا برده‌اند.
تقریبا از همان روز نخست وقتی برای خرید بیرون می‌روم، به مکالمات مردم گوش می‌کنم. موج گرانی‌های افزاینده از سال ۹۷ تاکنون نفس مردم را بریده و بسیاری از آن‌ها را به خاطره‌گویی انداخته است. خاطرات آن‌ها از سه سال پیش بعضا به خاطراتی از سه دهه پیش شبیه است.
سالاد اولویه را می‌خریدم سه هزار و ۷۰۰ تومان
یکی از مشتریان فروشگاهی در نزدیکی میدان گاز رشت بعد از آنکه از قیمت ۲۵ هزار تومانی سالاد اولویه مطلع می‌شود خطاب به فروشنده می‌گوید: «همین یک قلم جنس را سال ۹۷ سه هزار و ۹۰۰ تومان می‌خریدم. تازه آن موقع به جای گوشت گیاهی داخلش تکه‌های مرغ داشت.»
پس از گران‌شدن نان‌های فانتزی و قیمت‌های عجیب و غریب آن‌ها نانوایی‌های سنتی بار دیگر محل صف‌های طولانی شدند و مردم برای خرید آن‌ها به دردسر افتادند.
فروشنده که انگار یادش افتاده سال ۹۷ فقط چهار سال پیش بوده از افزایش قیمت شش برابری یک قلم جنس شگفت‌زده می‌شود و می‌گوید همین حالا روغن سفارش دادم به چند برابر قیمت چند هفته پیش.
دو بسته نان تست ۵۰ هزار تومان
در خیابان نامجو مردی که دو بسته نان تست طلایی شرکت سه‌نان را برای حساب کردن نزد فروشنده آورده است، از اینکه مابقی تراول ۵۰ هزار تومانی‌اش را دریافت نمی‌کند شگفت‌زده شده است. فروشنده که تعجب او را دیده می‌گوید: «این نون‌ها گرون شدن جناب. این مدل از ۱۶ هزار تومان به ۲۵ هزار تومان رسیده و مدل ۲۵ هزار تومانی آن ۳۵ هزار تومان برای مشتری تمام می‌شه.»
نانوایی‌های سنتی شلوغ‌تر از همیشه
یک دهه‌ای می‌شد که صف نانوایی‌های لواش، تافتون، بربری و سنگک کمتر شده بود و عرضه به اندازه‌ی تقاضا قیمت نان‌ها را در حد معمول نگه داشته و نانوایی‌ها را خلوت کرده بود.
اما پس از گران‌شدن نان‌های فانتزی و قیمت‌های عجیب و غریب آن‌ها نانوایی‌های سنتی بار دیگر محل صف‌های طولانی شدند و مردم برای خرید آن‌ها به دردسر افتادند.
اغلب نانوایی‌ها در سه هفته‌ی گذشته به صورت دو شیفت مشغول پخت نان بودند و کم شدن فروش نانوایی‌های فانتزی هم حکایت از تبعات تصمیم اقتصادی اخیر دارد.
با این حال قرار است فروش نان سنتی هم به زودی با استفاده از کارت ملی انجام شود تا هر فرد در ماه بتواند تعداد محدودی نان دریافت کند. بازگشت به سیاست‌های انقباضی یا جنگی که بسیاری از میانسالان اکنون آن‌ها را با دولت میرحسین موسوی در دهه شصت به یاد می‌آورند.
تخم مرغ، شیر و ماست را چند بفروشیم؟
سوپرمارکتی در خیابان لاکانی رشت شاهد گفت‌وگوی زن مغازه‌دار با مرد ویزیتوری است که برای نقدکردن چک شرکت مواد غذایی به مغازه‌ی این زن آمده است.
زن که از قیمت چهار میلیون تومانی فاکتور شگفت‌زده و مضطرب شده زبان به درد و دل باز می‌کند و می‌گوید: نمی‌دانم تخم مرغی را که سه هزار تومان قرار است بخرم، چند باید بفروشم؟
زن مغازه‌دار می‌گوید: واحد تولیدی که بستنی و خامه و کشک را از آب درست نمی‌کند. وقتی کارخانه باید شیر را به قیمت گران‌شده بخرد معلوم است قیمت محصولات وابسته هم بالا می‌رود. بروید مقایسه کنید آقا، ببینید قیمت کدام اجناس در سه هفته گذشته ثابت مانده است؟
مرد هم دنباله‌ی حرف‌های او را می‌گیرد و از گرانی سیگار، شیر و ماست و ماکارونی می‌گوید.
اگرچه طرح دولت در جهان موازی قانون‌گذاران قرار بود فقط قیمت چند قلم کالا را بالا ببرد و آن هم با پرداخت یارانه جبران شود، اما بازار چیز دیگری می‌گوید.
زن مغازه‌دار می‌گوید: واحد تولیدی که بستنی و خامه و کشک را از آب درست نمی‌کند. وقتی کارخانه باید شیر را به قیمت گران‌شده بخرد معلوم است قیمت محصولات وابسته هم بالا می‌رود. بروید مقایسه کنید آقا، ببینید قیمت کدام اجناس در سه هفته گذشته ثابت مانده است؟
شیرینی گران و تخلف زیاد شد
دیروز خبری مبنی بر کشف ۲۰۰ جعبه تاریخ مصرف گذشته در یکی از قنادی‌های قدیمی شهر رشت بار دیگر این فرضیه را تقویت کرد که چاپ پول و گرانی نه تنها موجب مهار قیمت‌ها نمی‌شود بلکه فساد، دغل و فریب را افزایش خواهد داد.
شیرینی فروشی که باید شیر، تخم مرغ و آرد را با قیمتی دوچندان بخرد و بعد هم سودی نصیبش نشود، ناچار به دغل‌هایی از این دست می‌شود.
مقام تعزیرات استان گیلان که این شیرینی‌های تاریخ مصرف گذشته را کشف کرده بود به رسانه‌ها گفت: صاحب این شیرینی فروشی خودش گفته تاریخ تولید این شیرینی‌ها مربوط به یک سال پیش بوده است.
آش و هلیم در کمتر از یک ماه ده هزار تومان گران شده است
یکی از آشخانه‌های رشت واقع در خیابان سعدی که از معروف‌ترین آشخانه‌های رشت است در کمتر از یک ماه قیمت هلیم و آش قلمکار را از هر پرس ۱۹ هزار تومان به هر پرس ۲۸ هزار تومان افزایش داده است. اتفاقی با متصدی آن حرف می‌زنم و می‌گوید: در اثر افزایش قیمت آرد، حبوبات و سایر مواد لازم برای تهیه آش و هلیم مجبور شدیم قیمت هر کیلو آش قلمکار، آش رشته و هلیم را از ۵۰ هزار تومان به ۸۰ هزار تومان افزایش بدهیم.
ارانه ندهید!
وقتی سری به مطالب منتشر شده پیرامون تغییر قیمت‌ها در شهرهای دیگر می‌زنم، در بسیاری از گزارش‌ها کردم از افزایش قیمت ابراز نارضایتی کرده‌اند. آن‌ها نمی‌خواهند قربانی سیاست چاپ پول و نقدینگی شوند و کسانی که خاطرات اعزام نیروی یگان ویژه پلیس برای پایین آوردن قیمت دلار را به یاد دارند، می‌دانند که عاقبت برخورد ضربتی با اقتصاد چیزی نیست غیر از بازگشت مشتی محکم‌تر از سمت آن.
با این حال دولت از این اقدامش دفاع می‌کند و وابستگان رسانه‌ای اش در روزنامه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مشغول دفاع از این طرح‌اند. طرحی که ممکن است یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان یارانه‌اش برای یک خانواده چهار نفره فریبنده به نظر بیاید اما همه می‌دانند چاپ اینهمه پول اگر بدتر از عواقب تصمیمات اقتصادی محمود احمدی‌نژاد نباشد، نتایج بهتری هم نخواهد داشت.
که این کند که تو کردی؟
در نهایت شما اگر حتی به‌عنوان یک شهروند غیرمسئول شاهد مکالمات مردم باشید، خبرها را دنبال کنید و از پایین‌ترین قوه‌ی استدلال هم بهره‌مند باشید، می‌توانید سرانجام تصمیمات یک‌شبه را بخوانید.
کاری که گویا هیچکس از ساختار قدرت قادر به انجامش نیست و در جهان موازی آن‌ها چاپ ۱۴۲ هزار میلیارد تومان پول نقد و تزریق آن به بازار مردم را بهره‌مند و چرخ‌های اقتصاد فلج ایران را خواهد گرداند.
در آن جهان خیالی تحریم بی‌اثر است، سرمایه‌ی اجتماعی و اعتماد به ساختار دولت از دست نرفته و مردم از شورِ اقتصاد انقلابی به خود می‌بالند.
کسانی که به آن جهان مجازی خوشبین‌اند و شاید بتوان دغدغه‌های نمایندگان گیلان در ساختار دولت را به دید کلی ساختار دولت از ملت تعمیم داد. آدم‌هایی که حتی حاضر نبوده و نیستند حرف معین‌الدین سعیدی، نماینده چابهار در مجلس را جدی بگیرند که در توصیف وضعیت فقر در استان سیستان و بلوچستان گفته بود: «صبر انقلابی مردم را دیدید اما بترسید از آن روزی قهر انقلابی مردم را هم ببینید.»
همانگونه که انسان باید در طول زندگی بارها و بارها به کارهایشان نگاه کنند و مسیر تغییر دهند، دولت‌ها و حکومت‌ها هم باید گاهی به تاریخ، ادبیات و عاقبت کارهایشان رجوع کنند. شاید خواندن همین چند بیت از غزل ۴۲۱ حافظ می‌توانست بانیان دیروز و امروز وضع موجود را از بخت خواب‌زده‌ای که در عالم رویا می‌بینند، بیدار کند.
