گیلان عصر قاجار به روایت عکس‌های دیمیتری ارماکف؛
عکس‌هایی از گیلان که تاکنون ندیده‌ایم
کتاب «گیلانِ عصر قاجار درعکس‌های دیمیتری ارماکف»، در برگیرنده‌ی 246 عکسِ ثبت شده توسط وی از شمال ايران در محدوده‌ی استان گيلان تا حوالی قزوين است. گوناگونی موضوعاتِ اين عکسها شگفت انگيز است. او که از پيشگامان عکاسي مستندنگارانه به شمار مي‌رفت با ثبت بصري اطلاعاتي که امروزه به حوزه‌ی مردم شناسي، هنر و باستان شناسي، جغرافياي زيستي و سياسي تعلق دارند، فضاهايي غريب و فريبنده از اين اقليم و مردمانش پيش چشم مخاطبان مي‌گشايد. سازه‌هاي عمومي همچون مساجد و خانه‌هاي شخصي، جاده‌ها و عوارض طبيعي شان مانند گردنه‌ها و رودخانه‌ها، کاروانسراها و پلهايي که در مسير بوده اند، هيچ يک از نگاه تيزبين او دور نمانده اند. شمار زيادي از عکسها، زندگي روزمره و مشاغل مختلف را مي‌نمايانند و با بررسي آنها مي‌توانيم بر دانسته‌هايمان درباره‌ی پوشش، سنتها و حرفه‌هاي مردم گيلان در آن روزگار بيفزاييم.
ديميتري ارماکوف با ثبت آثاري مستند و گوناگون از فضاي ايران در اواخر قرن نوزدهم و اوايل قرن بيستم ميلادي، سهمي قابل توجه در تاريخ معاصر اين سرزمين دارد و بررسي عکسهايش اطلاعاتي فوق العاده با ارزش در اختيار پژوهشگران اين حوزه قرار خواهد داد.
عکس‌های این کتاب توسط «هادی میرزا نژاد موحد» و «مهرداد اسکویی» درمراکز دانشگاهی تفلیس پیدا شده و در این کتاب توسط نشر فرهنگ ایلیا با ترمیم قابل توجه و مقدمه‌ای تفصیلی به چاپ رسیده است.
