با نزدیک شدن به فصل برداشت برنج، پدیدهی سوزاندن بقایای گیاهی شالیزارها که در اصطلاح محلی به آن کاه و کلش گفته میشود بار دیگر به موضوعی نگرانکننده برای محیطزیست و سلامت عمومی تبدیل شده است. این کار آلودگی شدید هوا، سوزش چشم، تنگی نفس و نابودی زیستبوم خاک را به همراه دارد.
بر اساس قانون، آتش زدن کاه و کلش جرم محسوب میشود. طبق ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی و ماده ۲۰ قانون هوای پاک، این اقدام تهدید علیه بهداشت عمومی تلقی شده و برای مرتکبان حبس شش ماه تا دو سال یا جزای نقدی بین ۶ تا ۲۴ میلیون تومان در نظر گرفته شده است.
همچنین به موجب ماده ۴۵ قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها، هرگونه آتشسوزی در مزارع و باغات مجاور جنگل، بدون مجوز و نظارت مأموران منابع طبیعی، مشمول حبس تأدیبی دو ماه تا یک سال خواهد بود.
امروز هم رئیس اداره حفاظت محیطزیست صومعهسرا، از انعقاد تفاهمنامهای جدید با جهاد کشاورزی برای آگاهسازی کشاورزان خبر داده و اعلام کرد که با متخلفان برخورد قضایی خواهد شد.
در گذشته نه چندان دور، کاه و کلش دور ریخته نمیشد و بخش مهمی از تغذیه دامها را تأمین میکرد. این ضایعات در روستاها ارزش اقتصادی دارد و بهصورت دستهای هم به فروش میرسد.
با مکانیزه شدن برداشت برنج به خصوص برداشت به شیوه خیس، استفاده مجدد از کاه و کلش برای تغذیه دامها دشوار شده است. برخی برای سهولت در برداشت شالی از این روش استفاده میکنند که نهایتا به سوزاندن کاه ختم میشود. سوزاندن کاه و کلش تبعات محیطزیستی گستردهای به همراه دارد و عبور از آن نیازمند سیاستگذاری جدی است.
گیلان دارای ۲۳۸ هزار هکتار اراضی شالیزاری است. عملیات برداشت برنج از اواسط مرداد شروع میشود و تا اواسط شهریور ادامه دارد.