۲۰ اردیبهشت ماه، سالگرد درگذشت «استاد نعمت‌اله معصومی ماسوله»، معمار سنتی شهر تاریخی ماسوله است. خانه‌های پلکانی ماسوله در دامنه کوه که هر گردشگری را متعجب می‌کند، مدیون معمارانی است که بی آنکه در دانشگاه، درس آموخته باشند، دانش و فن ساخت چنین خانه‌هایی را می‌دانستند.
یکی از ایشان و بهتر است بگوییم، آخرین نسل از همان معماران سنتی شادوران «نعمت‌اله معصومی ماسوله» بود که به گفته شاهدان، سواد خواندن و نوشتن هم نداشت ولی ایستایی خانه‌های ماسوله به‌ویژه پس از زلزله ویرانگر آخرین روز از خردادماه ۱۳۶۹، مدیون تجربه و دانشی بود که استاد نعمت‌اله می‌دانست و با بکارگیری آن توانست پس از زلزله دوباره به همت جوانان همان شهر، خانه‌های آسیب‌دیده و ویران شده را از نو بسازد.
او که در اواخر عمر به شدت بیمار بود، نگران معماری سنتی ماسوله بود و می‌گفت: کجا در خانه‌های ماسوله از آهن و سیمان استفاده شده است که اکنون دارند معماری سنتی این شهر تاریخی را از بین می‌برند.
مزار این معمار سنتی در شهر ماسوله است ولی نام و نشانی بجز همان مزار در شهر ماسوله موجود نیست تا گردشگران و مسافران با معماران این شهر آشنا شوند.
در گورستان شهر ماسوله که در مجاورت «بقعه عون ابن علی» است آرامگاه معمار سنتی ماسوله قرار دارد. بر سنگ قبر او نوشتار زیر حک شده است: «آرامگاه شادروان استاد نعمت اله معصومی ماسوله.
اینجا آرامگاه چیرده‌دستی است که بخشی از ایستایی و منظر زیبایی ماسوله مرهون هنر و ظرافت اوست. استقامت و تمنای ماسوله با نام استاد نعمت‌اله فرزند مرحوم شکور عجین شده و علاقمندان هنر معماری و مردم قدرشناس ماسوله هرگز او را از یاد نخواهند برد. استاد در سال ۱۳۰۳ تولد یافت و با بیش از نیم قرن تلاش در عرصه معماری در تاریخ ۲۰/۲/۱۳۸۱ برابر با ۲۸ صفر به رحمت ایزدی پیوست».
کسانی که زلزله سال ۱۳۶۹ را به یاد دارند، تلاش شبانه‌روزی استاد معصومی را هم برای مرمت خرابی‌های ناشی از زلزله را هم به یاد دارند که جوانترها را به کار گرفت تا در پشت بام‌ها که حکم حیاط خانه دیگری را دارد، با گل ورزآمده، خشت بسازند تا کسی بی‌خانمان نماند.
از شاگردان او که تجربه و فنون وی را آموختند، جهانگیر نعمت‌زاده، حبیب خیرخواه، حسین هادی‌پور و کاسو زودعلی بودند که همگی فوت شده‌اند و تنها یزدان آذرآبادگان در قید حیات است.
خانه استاد معصومی در محله کش سر با نام «خانه معمار» در فهرست آثار ملی ثبت شده است. اما نه فقط به این خاطر که خانه معمار سنتی ماسوله بود. خانه او خاطره‌ای عجیب از همان زلزله ویرانگر دارد. شبی که زمین لرزید، از کوه‌های ماسوله، سنگ می‌باید.
یکی از همان سنگ‌های غول پیکر چنان فروافتاد که دیوار و یکی از اتاق‌های خانه استاد معصومی را شکافت. این سنگ غول پیکر هنوز در همان محل باقی مانده است و تنها با اندکی جابجایی توسط استاد، به نحوی قرار گرفته که گویی جزویی از همان خانه است.
به گفته ناهید معصومی، دختر استاد معصومی، پدرش برای آنکه جابجایی و یا خرد کردن سنگ، باعث آسیب به خانه‌های پایین دست نشود، با نیروی آب، تنها سنگ را چرخاند تا به عنوان دیوار بخشی از خانه باقی بماند.
در واقع دیدن خانه معمار در ماسوله، مشاهده منش انسانی مردی است که وقتی سنگ غول پیکر، خانه‌اش را شکافت، نخواست با جابجایی آن به دیگران آسیب برساند و خود با رنج مدام و چندین ماهه، تنها سنگ را به نحوی جابجا کرد که بخش تیزی و قله آن از محوطه خانه خارج شود و اکنون اگر کسی خانه معمار ماسوله را بیند، تصور می‌کند این سنگ از ابتدا بخشی از دیوار خانه بوده است.
بسیاری از مردم ماسوله، استاد نعمت‌اله معصومی ماسوله را می‌شناسند و می‌دانند که ایستایی و معماری سنتی ماسوله مدیون دستان چیره دست اوست. شادروان نعمت‌اله به گفته دخترش در سال‌های آخر عمر به شدت بیمار بود و از عوارض ناشی از جابجایی سنگ‌های غول پیکر برای ساخت پی ساختمان‌های ماسوله به شدت رنج می‌برد.
چندین سال است که حداقل مطالبه مردم ماسوله، ساخت تندیسی از استاد نعمت‌اله معصومی ماسوله است تا گردشگرانی که از این شهر پلکانی بازدید می‌کنند، لااقل با آخرین نسل از معماران سنتی این شهر تاریخی آشنا شوند. مطالبه‌ای که تاکنون به نتیجه نرسیده است.
اکنون موضوع ثبت جهانی شهر ماسوله دوباره مطرح شده و قرار است ارزیابان یوسنکو بار دیگر از این شهر بازدید نمایند، لازم است پایگاه میراث فرهنگی ماسوله و شورا و شهرداری این شهر، تندیس این معمار بزرگ را ساخته و در شهر ماسوله جانمایی کنند تا همگان بدانند که منظر فرهنگی مساوله مدیون چه کسانی بوده است.
