اظهارنظر در باره مناظره اخیر آقایان دکتر موسی غنی نژاد و علی علیزاده هر چند کمی دیر شده است اما همیشه بیان نظر و امکان بیان از جهات مختلف ارزشمند است. به نظرم نکاتی در این خصوص قابل طرح است که مختصرا” به عرض می رسانم.
نکته مهم و بسیار ارزشمند در این مناظره فارغ از کیفیت، محتوا و نحوه ارائه نظرات، خود مناظره و امکان گفتگو میان صاحب نظران و متفکران مختلف در موضوعات مهم کشور با رویکرد جدید صدا و سیما از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. ای کاش در حوزه‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برنامه‌ها؛ سیاست‌ها، راهبردها و نحوه و مدیریت اجرا و… قابل مناظره می‌شد تا معلوم شود که در اداره و مدیریت کشور چگونه‌ایم، تا معلوم شود که چه سرمایه‌های عظیم انسانی در کشور هستند و بدلایل نسبتا غیرموجه ای از آن ها بهره ای نمی‌بریم. حتی آشکار شود که مدیریت اجرایی کشور حتی سیاست‌های درست را چگونه بخاطر عدم درک درست مفاهیم نظری و یا شاید بدلایل دیگر… از مسیر واقعی برنامه‌ریزی شده خود خارج می‌کند. این بحث بماند تا سر جای خود بتوان بیشتر بحث نمود.
بحث دیگر عدم اهمیت این مناظره و مناظره‌هایی از این دست در نگاه عموم مردم است. دلیل آن هم کاملا روشن است وقتی دهه‌هاست که هر سال نرخ تورم ۲۰ و ۳۰ و حتی ۵۰ درصدی را تحمل کردیم. دیگر بحث‌ها و مناظره های علمی و دقیق اساتید و دلسوزان و علاقه‌مندان به رشد و توسعه کشور فاقد ارزش لازم خواهند بود. چون بحثی انتزاعی و فقط بدرد همان برگزاری مناظره و جلسه و…….به عبارتی مناظره برای مناظره است. چون اثری در لمس مسایل و مشکلات کشور نخواهد داشت و چه بسا سرخوردگی‌هایی نیز بدنبال خواهد آورد.
مورد دیگر جای خالی مسئولین در اینگونه مناظره هاست. ای کاش می شد. تا معلوم شود، مدیران مرتبط با مناظره جاری از کدام نظریه حمایت می‌کنند و تا کجا همراه هستند و چرا و چطور به اینجا کشیده شده و پاسخگوی عدم مسئولیت و غیبت کنونی کیست؟
نکته مهم دیگر، عدم حضور و مشارکت فنی و دقیق کاندیداهای مجلس و ریاست جمهوری در زمان خود و با طرح موضوعات اینگونه است. آن زمان، وقت طرح اینگونه بحث ها و اعلام برنامه های چگونگی اداره کشور در موضوعات مختلف است که متاسفانه عموما با طرح سر فصل های کلان و غیر اجرایی و غیر قابل اندازه‌گیری و ارزیابی بحث بسیار مهم و مقطعی از زمان که برای کشور حساس است را با جو تبلیغاتی غیرسازنده تمام می‌کنند و نتیجه آن برندگانی در مجلس و برنده‌ایی در ریاست جمهوری داریم که مسیر آینده روشن نیست.
نیل به جایگاه اجتماعی و سیاسی که مناظره‌های روشنگر و اعلام کننده سیاست‌ها و راهبردهای افراد و احزاب در موضوعات مختلف تکلیف مردم را روشن می‌سازد.
عدم رضایت مردم در حوزه های مختلف نشان از نادرستی سیاست ها و شیوه های مدیریتی است. تذکرات مستمر مقام رهبری نیز موید این موضوع است که در بسیاری از امور در وضعیت مناسبی نبوده و عقب‌ماندگی های زیادی داریم. فلذا تکرار مناظره‌ها، طرح دیدگاه‌ها از سوی افراد، صاحب نظران و احزاب مختلف امری ضروریست و می بایست امکان اعلام نظر در حوزه های مختلف اجرایی، قضایی و تقنینی فراهم گردد تا کشور علاوه بر عبور از شرایط بتواند از تمامی منابع خود بهره‌مند گردد.
موضوع دیگر، بدلیل ارگانیک بودن موضوعات نمی توان حوزه اقتصادی را فارغ از فضای سیاسی کشور که در آن قرار داریم به بحث بگذاریم. اساسا” اقتصاد رابطه ایی جدی با دنیا، قوانین و مقررات جهانی دارد و این میزان ارتباط است که فرصت و امکان بهره مندی را فراهم می کند و هر چقدر میزان ارتباط بیشتر و میزان تنیدگی های مختلف در حوزهای مختلف بیشتر، میزان بهرمندی از بازار بزرگ دنیا نیز بیشتر می‌شود.
مباحثی مثل تحریم، عدم رابطه مطلوب با بسیاری از کشورها، مباحث کنسولی و عدم تسهیل در صدور ویزا، فقدان امکان استفاده از سیستم های تسهیل‌گر تجاری مثل روابط بانکی، بهره‌مندی از ال سی و دی ال سی و تسهیلات بانک‌های خارجی و…… امکان کار اقتصادی و سرمایه‌گذاری را حداقل در سطح موثر از بین برده است. شاخص‌های مهم رتبه‌های منفی و غیرقابل دفاعی که در آن‌ها کسب کرده ایم به وضوح وضعیت ما را آشکار می سازد.
بنابراین انتظار جذب سرمایه گذاری خارجی که از الزامات توسعه و رشد اقتصادی کشور است اساسا با این شاخص‌ها که ذیل فضای سنگین سیاسی ایجاد شده است ممکن نیست.
در ظالمانه‌ترین تحریم های موجود کشور می‌بایست سیاست مناسبی برای برون‌رفت از شرایط و در عین حال ارتقاء وضع موجود تدبیر نماید.
بحث دیگر، تدابیر خلق الساعه و نوع مدیریت نادرست حوزه برنامه ریزی و مدیریتی کشور در راستای شاید ناخواسته اما بواقع محدود کننده فعالان اقتصادی است. مثل صرف وقت و انرژی بسیار برای تدوین برنامه هایی از قبیل فرایند دریافت مجوز کسب و کارها، تسهیلات بانکی، امور مالیاتی و مسایل حقوقی و قضایی، حقوق مالکیت و… در حالی که تمام توان مدیریت کشور می بایست در راستای شعارهای سال و هدف گذاری‌های بعمل آمده مصروف می‌شد. این همه هزینه فرصت را به مردم و کشور تحمیل نمی‌کرد. به هرحال آنچه از این مناظره می‌توان آموخت خلاصه‌اش این‌ست ” به گوش باشید و بشنوید که نظرات مختلف و متعددی وجود دارد”.
اگر امکان اعلام نظر نه فقط در حوزه اقتصادی بلکه درحوزه‌های مختلف فراهم گردد و امکان گفتگوی بزرگ‌تری که آحاد مردم هم مشارکت داشته باشند فراهم گردد قطعا” کشور بسمت وضعیت مطلوب خواهد رفت.