کارخانه سیمان گیلان سبز (دیلمان) حدود دو دهه پیش، بدون پایش اصولی سرزمینی و محیط زیستی در روستای گولک منطقه دیلمان احداث شد و هم اکنون در حال فعالیت است. ساکنان روستاهای اطراف کارخانه شامل روستای گولک، کلاک، پیرکوه، گرماور، مربو، شیه، دیارجان، عاشورآباد، نیاول، میکال، کوهپس، لیه، خرمرود و ملومه متاثر از فعالیتهای آنند و بنا به گزارشهای مردمی همچنان تاثیرات منفی و آلودگی ناشی از آلایندههای کارخانه بر باغات فندق، گردو و تخریب جادههای روستایی تا روستاهای اشکور پایین، اشکور مرکزی، بویه و امام نیز این آسیبها گسترش یافته است. معدن این کارخانه نیز در روستای عاشورآباد، در بالادست روستای گولک، قرار دارد. در همان دهه ۸۰، با توجه به جانمایی اولیه معدن این کارخانه و نارضایتی و مقاومت مردم، دستاندرکاران این کارخانه، در اقدامی شبانه شروع به جادهسازی و برداشت معدنی از طبیعت و اراضی کشاورزی روستاهای عاشورآباد و نیاول کردند. امروزه این معدن به صورت گسترده و بدون هیچ اصولی در حال برداشت است و کوههایی که هزاران بلکه میلیونها سال از عمرشان میگذرد با انفجارهای عظیم تکه تکه شده و برای سود بیشتر بار کامیونها شده و به کارخانه منتقل میشوند.
معدن مورد نظر از حیث پوشش جنگلی و گیاهی غنی و شامل گونههای زرشک کوهی، ممرز، ارس پیرو، ازگیل، ولیک، گون، آلوچه جنگلی، سیب جنگلی، گلابی جنگلی و بسیاری از گیاهان دارویی است که برخی از گونهها مانند زرشک سیاه و ارس پیرو جز گونههای ممنوعالقطع میباشند. این محدوده شامل زیستگاه کبک و گونهای پستاندار وحشی به نام سیاهگوش است.
همچنین این محدوده دارای محوطهها و گورستانهای ارزشمند میراثی اواخر هزاره دوم اوایل هزاره اول تا دوران اسلامی است این انفجارها آثار جبرانناپذیری از خود برجای میگذارند. لازم به ذکر است با توجه به گزارش مدیرکل وقت میراث فرهنگی، در جادهسازی و برداشتهای بیرویه معدن، گورستانهایی مربوط به عصر آهن مورد دستبرد و تخریب قرار گرفتهاند. همچنین غار و پناهگاههای صخرهای چندهزار ساله در دامنه کوهی به نام سیدسرا مشرف به دست اربه کیا که با دو شماره ۱۰۶۸۱( سید سرا آ) و ۱۰۶۵۵( سیدسرا ب) در فهرست آثار ملی ثبت شده است مورد آسیب واقع شدهاند. یکی از این پناهگاهها صخرهای با نام محلی علیجان تلابُن، در دامنه کوه سید سرا کاملا تخریب و از بین رفته است. در بالادست این کوه که دارای دو نیایشگاه و درختان قدیمی بلوط است عشایر منطقه بههمراه دامهای خود زندگی میکنند که یکی از شمارههای ثبت ملی مربوط به این محدوده میباشد. صداها و تکانهای شدید ناشی از انفجارهای معدن باعث آسیب و از بین رفتن دامهای آنها به طرق مختلف شده است همچنین بهدلیل تخریب مراتع از سوی این معدن برخی از دامها در حال چریدن، به خاطر برداشت بیرویه و غیراصولی کوه، از کوه و تپه پرت شده و تلف گشتهاند. هم اکنون نیز تپهای به نام توکام رَجه با پوشش جنگلی و دارای علایم احتمالی تاریخی-فرهنگی به صورت سنگچینهای منظم و به دور از بررسیهای کافی، مورد تجاوز ماشین آلات سنگین قرار گرفته و زیر چرخهای معدن در حال نابودی است و قسمت زیادی از درختهای آن قطع گشتهاند.
در دامنه این تپه زمینهای کشاورزی نسق داری وجود دارد که در طرح آبخیزداری سال ۷۲ به دست خود اهالی مورد قرق قرار گرفته و نهالهای زیادی در این منطقه کاشته و سیلبندهایی نیز احداث شدند. اما در یک دهه بعدتر و در اقدام شبانهی این کارخانه تمام این زمینها و اراضی کشت شده، بدون رضایت مردمی و با این عنوان که این اراضی جز اراضی ملی هستند، مورد تعرض جادهسازی قرار گرفتند و تمامی آن درختان قطع گردیدند و همچنین در سالهای اولیه، اهالی به دلیل دفاع از زمین کشاورزی و حق خود، با ترس و تهدید مورد جریمه قرار گرفتند! همچنین تنها قنات قدیمی و احتمالا باستانی روستا نیز مورد آسیب قرار گرفت و دهانه آن بسته و محل دپوی معدن شد.
تپهای دیگر با نام محلی کَندسَر نیز با علایم و آثار تاریخی- فرهنگی اعم از سفال و سنگچینهای منظم و احتمالا محدوده گورستانی محل قرارگیری زاغه مهمات و پاسگاه شده است .لازم به ذکر است محوطهی کنار این تپه که به صورت کامل در محدودهی مجوز فاز دوم برداشت معدن نیز قرار گرفتهاند با عنوان گورستان باستانی دارای شماره ثبت ملی است! اما در اقدامی جدید علایمی قرمز رنگ در کنار باغها و بر روی اراضی کشاورزی و در مکانهایی در محدوده روستا و همچنین در مسیر تپههای باستانی زده شد که در پرسوجو از مسؤولین کارخانه پاسخهای مختلف و غیرواضحی به اهالی داده شد و نگرانیهای زیادی از دستبرد بیشتر در این محوطهها و چشماندازهای فرهنگی با جادهسازی بیرویه و حتی اجرای فاز دوم کارخانه، به ایجاد شد.
در ابتدا این علایم از سوی مدیران کارخانه به اداره محیطزیست نسبت داده شد اما با توجه به مجوز صادره از اداره صنعت و معدن، مشخص گردید که این علایم در مسیر اجرای فاز دوم کارخانه جانمایی شدهاند! در نتیجه، خانهها، باغات و اراضی کشاورزی ۵ روستای عاشورآباد، نیاول، دیارجان، شیه و مُرَبو در محدوده این مجوز قرار گرفتهاند. همچنین در محدوده گستردهی این مجوز کوهها، تپهها، پوششهای جنگلی، زیستگاههای جانوری، غارها و حداقل ۵ محوطه و گورستان باستانی دارای شماره ثبت ملی میراث فرهنگی قرار گرفتهاند! سوزاندن مازوت و عدم استفاده از فیلتر، آلودگی هوا، گردوغبار سیمان و تهنشینشدن روی درختان و محصولات کشاورزی، ترکهای عمیق ناشی از موج انفجارهای گسترده در منازل اهالی و اماکن عمومی اعم از خانه بهداشت و مسجد، سرعت کامیونها در جادههای خاکی و لغزنده در مسیر کارخانه به معدن جاده اختصاصی نیست و جاده بین اراضی کشاورزی و باغات مردم است و ایجاد سروصدای فراوان در طول شبانهروز از دیگر آسیبهای این کارخانه به این روستا و روستاهای اطراف است. همچنین محصول زعفران که در چند سال گذشته به خوبی در این روستا ثمر داده و عنوان قطب زعفران دیلمان را نیز دریافت کرد، نیز از آسیبهای این کارخانه در امان نمانده است.