تب تبدیل عکس به سبک استودیو جیبلی؛
هنر بیدی نیست که با این بادها بلرزد
Open AI این روزها جور دیگری بر سر زبان‌هاست. شنیده شده این وضعیت صدای سم آلتمن مدیرعامل Open AI را هم درآورده است. ماجرا دقیقا از روزی شروع شد که شمار زیادی از کاربران در سراسر جهان به CHATGPT هجوم آوردند تا بتوانند قابلیت تولید عکس به سبک استودیوی جیبلی را تجربه کنند.
حتی کاخ سفید هم که این روزها به شدت مشغول کار است هم تلاش کرده از این چالش روز دنیا عقب نماند و عکس‌هایی از دفتر بیضی شکل و مذاکرات تلاش برای صلح پرزیدنت ترامپ که در حال مذاکره با سران اروپا، ولودیمیر زلنسکی، پوتین و مابقی نقاط جهان است را از طریق این قابلیت به سبک عکس‌های استودیو جیبلی درآورده است.
در چند روز اخیر میلیون‌ها کاربر چنان شور و شوقی برای تبدیل عکس‌های خود به سبک عکس‌های جیبلی نشان دادند که آلتمن در شبکه اجتماعی ایکس خطاب به آنان گفت؛ کمی آرامتر؛ این وضعیت دیوانه کننده است. تیم ما به خواب نیاز دارد. در این هجوم و استقبال، شمار زیادی از کاربران هم وجود دارند که هیچ تجربه‌ای از تماشای انیمه ندارند و حتی از آن متنفرند!
در مقابل، این چالش برای طرفداران پر و پا قرص انیمه عجیب آشنا و دلچسب است. این طیف با افتخارات استودیو جیبلی، دیزنی ژاپنی آشنایی قدیمی دارند. هایائو میازاکی افسانه‌ای یکی از موسسان استودیو جیبلی (Studio Ghibli) در دهه‌ی 80 میلادی است.
آثار استودیو جیبلی به «گیبلی» یا «جیبوری» هم مشهورند. قلعه‌ی متحرک هاول، پونیو روی صخره کنار دریا یا شاهکارهایی مانند مدفن کرم‌های شب‌تاب از جمله آثار درخشان این استودیو هستند. و اما شهر اشباح به کارگردانی هایائو میازاکی موسس استودیو جیبلی، نمونه‌ای از مشهورترین آثار این شرکت ژاپنی است که همچنان مورد تحسین قرار دارد.
برگردیم به موضوع روز یعنی تب عکس‌های جیبلی با استفاده از هوش مصنوعی. در هفته اخیر موجی انتقادی بلند شده و هنرمندان در خط مقدم به این چالش جهانی تاختند و گفتند؛ هوش مصنوعی، تقلیدگری فوق‌العاده است اما بویی از هنر نبرده است. هنر باید انسانی بماند.
این روزها حتی مستند «مرد بی‌پایان: هایائو میازاکی»، که در سال ۲۰۱۶ ساخته شد به شدت وایرال شده است. میازاکی که انیمه پسر و مرغ ماهی خوار او در سال 2023 غوغایی جهانی به پا کرد در این مستند، انزجار خود از هوش مصنوعی را اعلام کرده و می‌گوید؛ احساس می‌کنم به آخرالزمان نزدیک می‌شویم. ما انسان‌ها داریم ایمان به خودمان را از دست می‌دهیم. من هرگز از این فناوری در آثارم استفاده نخواهم کرد.
9 سال از پخش این مستند می‌گذرد و اکنون طرفداران هوش مصنوعی و میازاکی افسانه‌ای به شکل دیگری رو در روی هم قرار گرفته‌اند. در آن سو طیفی دیگر از هنرمندان در حالی که همزمان هوش مصنوعی را کنار می‌زنند اما معتقدند، هنر در برابر تندبادها همیشه انسانی باقی خواهد ماند. شوپنهاور و تولستوی دو فرزانه اندیشمند زمان معتقدند؛ هنر نوعی رستگاری است، هنر خوب است، اگر احساسات خوب را ترویج کند.
معتقدم دلواپسان هنر همیشه گرامی‌اند و نگرانی‌شان قابل احترام و حتی مقدس است. اما روح انسانیت در جریان است و اگر هنر پیوندی ناگسستنی با آن دارد پس جای نگرانی نیست. این روزها هم می‌آیند و می‌روند اما هنر خواهد ماند.
دانشمندان و باستان‌شناسان تخمین می‌زنند؛ انسان مدرن از حدود ۳۰ هزار سال پیش، آثاری هنری از خود در درون غارها بر جای گذاشته است. هر چند که قدمت برخی آثار به پیش از انسان مدرن و زمان نئاندرتال‌ها بازمی‌گردد.
با این پیشینه درخشانی که از هنر سراغ داریم گمان نمی‌کنم بازتولید عکس‌های میلیون‌ها کاربر جهانی با تقلید از استودیو جیبلی اتفاق ناگواری محسوب شود. زیرا هنر بیدی نیست که با این بادها بلرزد. هنر از این پیچ هم عبور می‌کند چنانچه از بسیاری از پیچ‌های خطرناک‌تر از این در طول تاریخ بشریت عبور کرده و انسانی باقی مانده است.
