رشد سریع جمعیت در شهرهای استانهای شمالی ایران و حضور گسترده گردشگران طی سالهای اخیر حجم زباله تولیدی را افزایش داده و دفن غیراصولی پسماند سبب تخریب، آلوده شدن طبیعت و محیطزیست، تالابها و رودخانهها، دریای خزر، زمینهای کشاورزی و سفرههای آب زیرزمینی در مناطق مختلف شده است.
نبود برنامهریزی اصولی در ایجاد زیرساختها و نبود مراکز دفن استاندارد، گیلان را با مشکلات جدی در حوزه مدیریت پسماند و معضلات زیستمحیطی مواجه کرده است. در حالیکه قرار بود آبان ماه امسال شروعی بر پایان انتقال پسماند و زباله به مرکز دفن سراوان باشد اما نه تنها این امر محقق نشد بلکه علیرغم ادامه اعتراضات مردمی و محلی در منطقه سراوان، با دستور استاندار و شورای تامین، این مرکز همچنان پذیرای زباله شهرهای مختلف بخصوص رشت است و هنوز مکان جدید دفن اصولی زبالههای شهرستان رشت معرفی نشده است.
راهکارهای صحیح مدیریت پسماند در سایر کشورها و شهرهای کشور چگونه توانسته به کمک حل معضل زباله بشتابد؟ «سید فرشید بهاری» رییس هیأت مدیره شرکت ناباندیش پسماند در این خصوص به چند نکته و راهکار اشاره کرده است که در ذیل میخوانید.
افزایش تولید پسماند و نحوه دفن آن امروزه به یکی از دغدغههای مدیران در سراسر جهان به ویژه در نواحی شهری پرتراکم تبدیل شده است، به نحوی که بسیاری از کشورها به منظور جلوگیری از ایجاد و تشدید بحرانهای زیستمحیطی راهکارهای متفاوتی را برای حل معضل دفن پسماند در نظر گرفتهاند، راهکارهایی که بعضاً متناسب با شرایط جغرافیایی و ویژگیهای محیط زیستی هر منطقه انتخاب میشود و کمک زیادی به کاهش تبعات دفن غیراصولی زبالهها میکند.
در حال حاضر مدیریت پسماند در ایران و بصورت خاص در شهرهای ساحلی کشور با عناوین مختلف مطرح و چالش های پیش آمده با رشد جمعیت بصورت یک نماد و دغدغه مورد بحث در ردههای مختلف اجتماعی و سیاسی قابل مشاهده است.
در این میان مدیریت پسماند در گیلان بطور خاص در شهرستان رشت نیازمند آشنایی و بررسی و تبعیت از نحوه فرایند مدیریت پسماند کشورهای مشابه با فرهنگ و اقلیم منطقه گیلان و عزم ملی و حکومتی برای اجرا و رفع چالشهای پیش رو است.
در واقع هدف از مدیریت یکپارچه پسماند توسط بخش خصوصی، به معنای واگذاری ۱۰۰% مدیریت پسماند از درب منزل تا محل دفن پسماند با تعریف درست و صحیح مدیریت پسماند (استفاده از تکنولوژیها و تجربیات موفق کشورهای دیگر با توجه به محدویتهای مالی و اقتصادی ایران) و نظارت سازمانهای حکومتی به منظور انجام مسولیتهای واگذار شده در قرارداد با هدف رسیدن به دفن حداقل پسماند و حذف شیرابه بصورت کامل است.
از سوی دیگر بخش خصوصی واقعی میبایست دارای رزومه مالی و اجرایی مناسب و خوش نام، بعنوان یک بنگاه اقتصادی با توجه به اقتصادی بودن طرح ( بنابر محاسبات انجام شده مالی و اقتصادی واقعی!) باشد و با اطمینان از سرمایه گذاری در پروژههای مذکور به همان شکل که در صنعت ساختمان سازی و بعضی صنایع انجام میدهد، را در انجام این مسولیت به نحو احسن اجرا کند.
در طرح اجرایی مدیریت پسماند یکپارچه؛ شرکت خصوصی باید بصورت یکپارچه مسولیت جمع آوری، تشویق مردم به تفکیک و کم کردن هزینههای مازاد در حمل و جمع آوری و در نهایت تولید ارزش افزوده بجای خام فروشی را مدنظر قرار داده و بیشترین استفاده از پسماندتر و ریجکت به منظور کاهش هزینههای دفن را داشته باشد.
این راهکار به معنا و مصداق واقعی واگذاری انجام خدمات به بخش خصوصی از نهادهای دولتی یا نیمه دولتی هست که به همین شیوه در کشورهای خارجی، دولت و حکومت توانستهاند جایگاه مناسبتر و با اهمیت تری از شهرداریها و از طرفی هزینههای گزاف متحمل شده برای کشور را به بخش خصوصی واگذار کرده تا با توانایی خود با اعدادی به مراتب کمتر در راستای اخذ سود مناسب و طولانی مدیریت کنند.
با انجام راهکار مذکور، چالش سراوان و گیلان و دیگر شهرهای ایران به راحتی و با کمترین ارز بری و اسراف سرمایههای کشور از طرفی حفظ شده و در سوی دیگر مشکلات محیط زیستی استان براحتی حل و فصل میشود.