در خصوص مباحث مربوط به اتمام مهلت انتقال زباله به لندفیل سراوان و مدیریت پسماند به‌اندازه کافی صحبت شده و باید بپذیریم در وضعیت سراوان تغییری ایجاد نشده و نخواهد شد. با نگاهی به ده سال گذشته متوجه می‌شویم که این موارد از آن زمان هم مطرح بود و به حتم طی ده سال آینده نیز تداوم دارد.
چرا که با تمام مصیبتهایی که در خصوص وضعیت پسماند استان وجود دارد هیچگونه همت و برنامه عملی جدی، اجرایی و واقعی برای لندفیل سراوان و وضعیت مدیریت پسماند سراوان در مسؤولان شاهد نیستیم.
دلیل این امر عدم جذب نیروهای متخصص در بدنه مدیریت پسماند استانداری و عدم بهره گیری از متخصصان این حوزه در دانشگاه است. کمااینکه هنوز در مجامع تخصصی استان بخصوص دانشگاه گیلان اقدام عملی برای ایجاد رشته مدیریت پسماند انجام نشده است.
در سوی دیگر در بحث اجرایی و کارگروه‌های مدیریت پسماند نیز متخصصان مدیریت پسماند عضویت ندارند. کما اینکه هیچ وقت هم نظرات آنها مهم نبوده و طبق هر آنچه که خودمان صلاح دانستیم جلو رفتیم.
متأسفانه باید اذعان داشت در حال حاضر این ساختار و رفتار نه در استاندار فعلی و نه در مدیران آینده وجود ندارد. بطور کلی در بدنه مدیریت استان، هیچ ساختاری نیست که به دنبال تیم اجرایی و جهادی برای حل مساله مدیریت پسماند باشد. هر چه بوده فقط در حد صحبت بوده و در خیلی از جلسات افراد و دستگاههایی در خصوص پسماند نظر داده‌اند که هیچ ارتباطی با ماهیت کاری آنها نداشت. در حال حاضر باید بگویم کار مدیریت پسماند از دست صاحبان اصلی آن خارج شده است.
در عین حال وقتی می‌توان به آینده مدیریت پسماند استان امیدوار بود که در مدارس و مراکز آموزشی مدیریت پسماند آموزش داده شود تا نسل ده سال آینده، نسلی آشنا با مفاهیم محیط زیست و مدیریت پسماند پرورش یافته و این علم را فهمیده باشند. متاسفانه در هیچ کدام از مدارس استان آموزش های مدیریت پسماند ارایه نمی‌شود. تا وقتی کودکان و دانش آموزان، مباحث پسماند را نیاموزند نباید انتظار داشته باشیم که در بزرگسالی مدیریت پسماند را واقعا فهمیده باشند و به آن عمل کنند.
این رویه حتی در رسانه‌ها و شبکه‌های تلویزیونی استان نیز آنگونه که باید آموزش داده نشده و برنامه‌های پخش شده از رسانه‌ها صرفا ذکر مصیبت پسماند بوده تا فرهنگ سازی و راهکار عملی.
لذا معتقدم در سال های آینده با وجود نسل بی توجه به مدیریت پسماند، مشکلات ما در این بخش بیش از همیشه خواهد بود و آسیب ها و مصیبت های آن افزایش می‌باید.
در حالیکه همواره این پرسش مطرح است که چگونه می‌شود برای حل مشکلات سایر بخش های استان از متخصصان امر بهره گیری کرد، اما در بحث پسماند چنین مساله‌ای نه در دست اقدام است و نه در روزها و ماه‌های آینده قرار است اتفاق بیافتد. باید تأکید داشت؛ مساله مدیریت پسماند سراوان در دراز مدت ادامه دار خواهد بود. همانگونه که مشکل شیرابه و مگس از سالهای گذشته معضل منطقه بوده و تاکنون هیچ پلن و راهکاری برای این معضلات نداشتیم و در آینده نیز نخواهیم داشت.
از اینرو انتظار اینکه بعد از تعطیلی این مکان، سرنوشت مگسها و شیرابه‌ها چه خواهد شد انتظاری عبث است و این معضل همانند تمام سالهای گذشته باقی خواهد بود. بر فرض مثال اگر این مکان تعطیل شود که قطع به یقین اتفاق نخواهد افتاد، راهکارهای خیلی ارزانتر و مناسب‌تر برای حل مدیریت پسماند وجود دارد که متأسفانه تاکنون گوش شنوایی برای آنها وجود نداشته است.
راهکارهای زیادی در دنیا با وضعیت مشابه برای حل مساله پسماند اجرا شده است. در حوزه پسماند شهرهای شمالی چیزی حدد ۷۵ درصد پسماندهای تولید شده بخصوص در گیلان، پسماند تر است که حاوی رطوبت بالای ۹۰ درصد است. در ساختارهای مشابه این پسماند در جهان، از ساختاری به نام هاضم (دایجستر) استفاده می‌کنند که با دمای حدود ۴۰ درجه، از هر تن پسماند تر، حدود ۱۰۰ مترمکعب گاز تولید می‌شود.
متأسفانه این سیستم در مدیریت پسماند استان وجود ندارد. در حالیکه می‌توان با بهره گیری از این روش مباحث ناترازی گاز را برطرف کرد. قیمت این دستگاه حدود یک سوم زباله سوز است.
بعنوان مثال در کشور آلمان در حدود ۱۷ هزار هاضم پسماند وجود دارد اما شاید ۷۰ زباله سوز در شهرهای مختلف نصب شده باشد.
در حال حاضر نه تنها در کشور بلکه در گیلان نیز سیستم هاضم پسماند‌تر موجود نیست و مسؤولان صرفا به دنبال نصب زباله سوز هستند. در حالیکه برای حل مشکل پسماند با توجه به وجود شیرابه در گیلان نیاز به نصب هاضم در شهرهای مختلف داریم.
بحث دیگری که می‌توان در کوتاه مدت برای حل مساله پسماند رشت مطرح کرد؛ انتقال محل لندفیل پسماند از رشت به مرز شهرستان رودبار با استان قزوین است. به لحاظ فاصله زیاد روستاهای رودبار و قزوین از منطقه، این کار در کوتاه مدت به لحاظ وجود زیر ساخت ریلی یکی از راحت‌ترین و سریعترین اقداماتی است که قابلیت اجرا دارد و در آنجا با مباحت اجتماعی نیز مواجه نخواهیم بود.
اما نکته پایانی که می‌توان بعنوان راهکار بلند مدت حل معضل پسماند پیشنهاد کرد اینست که باید به دنبال راهکارهای آموزشی تفکیک زباله از مبدا در مدارس و نصب سیستم هاضم در مناطق مختلف باشیم.
