سه آلبوم عکس از دوران قاجار شامل تصاویر نایاب انقلاب مشروطه در حراجی «زربریز» لندن به بهای 15 هزار پوند فروخته شد.
این مجموعه که بین سالهای 1905 تا1911 گرفته شده، صحنههایی از تظاهرات نیروهای قزاق و مردم تهران را دربردارد، تصاویری که پیشتر هرگز به نمایش گذاشته نشده بود.
خبری که دیروز منتشر شد، مثل پتک بر سر میلیونها ایرانی فرهنگدوست فرود آمد. بی آنکه حتی یک رسانه رسمی کشور آن را بازنشر دهد؟!
سالهاست مجموعهداران بخش خصوصی از خرید سکه و دیگر اشیای تاریخی ایران از مجموعهداران و دلالان عتیقه از سوی کشورهای همسایه میگویند و تلاش ایشان تا برای خود تاریخ و هویت بخرند.
اما درعوض ما در ایران کاری کردیم که بناهای تاریخی ما بهدلیل بیکفایتی در معرض تهدید خروج از فهرست میراث جهانی شود.
حالا حراج این آلبومها، سندی تاریخی است که نشان میدهد چقدر کشور ایران برای مدرن شدن از کشورهای همسایه جلوتر بوده است و خیلی راحت این اسناد تاریخی به چوب حراج زده میشود و متولیان امر، حتی یک ابراز تاسف هم از این فاجعه حراج در رسانهها نمینویسند.
درحالیکه بسیاری از پژوهشگران نسبت به خروج چنین آثار کمنظیری از دسترس مراکز فرهنگی ایران ابراز نگرانی میکنند، کارشناسان حراجی به دنبال یافتن نام و سمت مقامات انگلیسی و روسی و خانوادههایشان در میان این عکسها هستند! همان اندازه که ایشان از طیف وسیعی از چهرههای روسی در میان عکسها متعجب شدهاند، پژوهشگران از چگونگی خروج این آثار از کشور سؤال دارند.
واقعیت انقلاب مشروطه ایران، هنوز بهطورِکامل واکاوی نشده است و هر برگ سند، هر عکس تاریخی و… میتواند به تکمیل این پازل کمک کند.
عکسهای آنتوان سروگین و دیگر عکاسان دوره قاجار- که رویدادهای مرتبط با انقلاب مشروطه را در دوربین خود ضبط کردهاند- نگاهی نادر به یکی از مهمترین رخدادهای تاریخ معاصر ایران بود. دورهای از تاریخ که ثابت میکند ایرانیان زودتر از کشورهای منطقه خواستار تحول اساسی و اداره کشور مبتنی بر قانون بودند.
قانونی که شاه و رعیت، صاحب منصب و قاضی و معمم دربرابرش یکسان بوده و باید نسبت به عملکرد خود پاسخگو باشند.
اگر در میان عکسهای حراجی، صاحبمنصبان را میبینیم که بهقول شادروان سرتیپپور از سرو کول روسها بالا میروند، این یعنی اگر مشروطه به اهدافش نرسید، یک جای کار میلنگید. و این عکسها شاید میتوانست کمک کند، کجای راه را اشتباه رفتیم که هنوز هم قانون قافی شده که یک عده پشتش نان میخورند.
