کلیدهای طلایی کی ساخته می‌شود؟

سال 2019، کلیسای نوتردام پاریس در آتش سوخت. مرمت این بنای تاریخی به‌جامانده از قرون وسطا، 5 سال به طول انجامید. اخبار منتشر شده حکایت از آن داشت که در آن آتش‌سوزی مهیب، مناره و سقف کلیسای جامع تخریب و به فضای داخلی نیز خسارت زیادی وارد شد. برای مرمت این بنا 2 هزار سنگ تراش، نجار، مرمت کننده آثار هنری، مهندسان و معماران به‌ کار گرفته شد و روزانه 500 کارگر برای مرمت کلیسا مشغول کار بودند.

با پایان مرمت، در هفتم دسامبر 2024 و با حضور اسقف اعظم، کلیسای نوتردام رسما بازگشایی شد. در طی پایان کار مرمت، «خروس طلایی» بر بام کلیسای نوتردام نشست. خروسی که در دل خود نام و اسامی تمامی کسانی را نهفته دارد که در جریان مرمت این بنای باشکوه نقش‌آفرینی کردند. «خروس»، یکی از نماهای فرانسه و نشانگر غرور و افتخار ملی است.

مرمت عمارت بلدیه رشت، به عنوان مهم‌ترین بنای باشکوه مرکز استان، مراحل پایانی خود را طی می‌کند. اواخر سال گذشته، معاونت بازآفرینی سازمان عمران شهرداری رشت به عنوان مجری پروژه مرمت این عمارت، جلسه‌ای با مسئول امور موزه‌های گیلان و برخی دست اندرکاران دیگر برگزار کرد که موضوع آن تغییرکاربری عمارت بلدیه و بررسی ریز فضاهای تعریف شده بر مبنای نوع کاربری جدید بود.

جلسه‌ای که نگارنده به عنوان دبیر جلسه حضور داشت و پیشنهادی مطرح کرد که امید است عملی شود. با پایان پروژه مرمت، بهتر است کلیدهای طلایی حاوی نام تمامی نقش‌آفرینان مرمت عمارت بلدیه ساخته شده و در عمارت بلدیه برای آیندگان نصب شود. زیرا مرمت این بنا، برای نخستین بار است که به صورت اصولی و جامع صورت می‌گیرد.

کلیدهای متقاطع، به عنوان سمبل بلدیه حدود صد سال است که در سربرگ نامه‌های اداری شهرداری نقش بسته است. اما مهم‌تر از مکاتبات اداری، این کلیدها بر برج عمارت بلدیه و درست پایین ساعت‌های برج به صورت گچ بری برجسته قرار دارد.

کلیدهای متقاطع، روزانه در دیدرس شهروندان قرار دارد و کمتر کسی می‌داند از چه زمانی بر بالای برج قرار گرفته است. بد نیست بدانیم در زمان ساخت این عمارت -یعنی در بازه زمانی 1302 تا 1304 خورشیدی- برج 25 متری عمارت بلدیه، تنها کاربری نگهبانی داشت و بالای برج تصویر برجسته  دو شیر روبروی هم با هاله‌ای نور مانند در پشت سر آنها نقش بسته بود و در زیر پای شیرها نیز دو کلید متقاطع قرار داشت.

سال 1308 خورشیدی، تغییراتی در برج بلدیه صورت گرفت و در انتهای برج به جای جایگاه نگهبان، 4 ساعت آلمانی قرار گرفت و از آن پس بود که نام «ساختمان ساعت» به جای عمارت بلدیه بر زبان‌ها افتاد.

در سال یاد شده و با فراخوان منتشر شده از سوی بلدیه، نقش برجسته نمای برج نیز تغییر پیدا کردو به شکل کنونی طراحی شد. یعنی شیرهای برج که در فرهنگ ایرانی سمبل قدرت و شکوه بودند حذف شده و به جای نشان شیر و کلید، تنها دو کلید متقاطع به سمت پایین همراه با دو گلدان برجسته بر روی برج عمارت بلدیه نقش بست و از آن پس آرام آرام سمبل دو کلید بجای شیر و کلید نیز جایگزین سربرگ نامه‌های اداری بلدیه شد.

حالا عمارت بلدیه رشت با معماری نئوکلاسیک روسی، رخت کهنه از تن بدرآورده و در سطح مدیران، برای نوع تغییرکاربری و تعریف ریز فضاها به موزه، برنامه‌ریزی می‌شود. این عمارت چه زمانی رسما بازگشایی می‌شود، نمی‌دانیم.

ولی بد نیست همچون خروس طلایی نوتردام، کلیدهای طلایی برای مراسم بازگشایی ساخته شود و اسامی تمامی عوامل اجرایی پروژه‌ای که بزرگترین پروژه مرمتی کشور به لحاظ ریالی طی دو سال اخیر بود، بر این کلیدها حکاکی شود تا آیندگان بدانند که نخستین مرمت اصولی عمارتی که خود سمبل رشت شناخته می‌شود، چه کسانی بوده‌اند.