رشت از فقر فضای سبز شهری در رنج است و این کاستی، وقتی بیشتر نگاه‌ها را متوجه خویش می‌سازد که این شهر، عنوان مرکزیت استانی را بر پیشانی خویش دارد که بر درز و شیارهای راه کشیده به سنگ و سیمان و سفال و آجرش هم گیاه می‌روید. برخورداری از فضای سبز مناسب از جمله حقوق شهروندان به شمار می‌آید و ادای این حق در سرزمینی که عطر بهارنارنج و شیرینی انجیرهای درختان خانه‌ی پدری و سبزی دامن طبیعت در تارو پودِ زندگی اهالی‌اش درهم آمیخته ضروری‌تر است.
بی‌تردید در روزگاری که ساختمان‌های بلند قد می‌کشند و آدم‌ها در واحدهای آپارتمانی کوچک سکنی می‌گزینند و چشم اندازشان جاده‌های شلوغ و ترافیک و بناهای عظیم است، برخورداری از فضای سبز کافی می‌تواند نقشی به سزا در سلامت جسم و روانشان داشته باشد. وقتی سخن از فضای سبز به میان می‌آید، نقش شهرداری‌ها در این مهم بر کسی پوشیده نیست. بر اساس ماده‌ی ۴آئین نامه‌ی«اصلاح قانون حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها»کاشت، حفاظت و آبیاری درختان و فضاهای سبز معابر، میادین، بزرگراه‌ها و بوستان‌های عمومی واقع در داخل محدوده‌ی شهرها به استثنای بوستان‌های محیط زیست و مناطق چهارگانه موضوع بند الف ماده‌ی ۳ قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست از وظایف شهرداری است.
گلایه‌های مردم
بانویی که همراه فرزندش به تماشای دانه برچیدن کبوتران در سایه‌سار درختان «سبزه‌میدان» ایستاده است در گفت‌وگو با مرور اظهار میکند: متاسفانه فضای سبز کلانشهر رشت کافی نیست . می‌توان گفت تمرکز فضای سبز ما بیشتر در گلسار، پارک شهر و یخسازی مشاهده می‌شود.
این در حالی است که میدان ولی عصر به سمت فرودگاه، بلوار خرمشهر تا توشیبا، خیابان شهدا تا پل جانبازان، همچنین خیابان سعدی و زرجوب به سمت رسالت و سرچشمه از فقر پارک و فضای سبز در رنج هستند.
این شهروند با تصریح بر نامناسب بودن پراکندگی همان میزان کم فضای سبز در شهر رشت، می‌افزاید: بعنوان مثال هم اکنون شاهدیم که حاشیه‌ی رودخانه در گلسار برای ورزش و پیاده روی تبدیل به پارک شده اما حاشیه رودخانه اطراف زرجوب و همچنین مناطق لب آب، امین ضرب و سرچشمه به سمت پل عراق رها شده هستند.
شهروند دیگری نیز دراین باره می‌گوید: متاسفانه از ظرفیت فضاهای در نظر گرفته شده به خوبی استفاده نمی شود. بعنوان مثال در بسیاری موارد شاهد هستیم فضاهای تعبیه شده در بلوارها برهنه هستند یا از پوشش گیاهی مناسب برخوردار نیستند؛ این در حالی است که همین فضاها می توانند در بهبود منظر شهری بسیار موثر باشند.
سرانه‌ی فضای سبز
مطالعات صورت گرفته از سوی متولیان امر حاکی از این است که سرانه‌ی متعارف و قابل قبول فضاهای سبز شهری در شهرهای ایران بین ۷ تا ۱۲ مترمربع برای هر نفر است. البته باید توجه داشت که این میزان کمتر از شاخص ۲۰ تا ۲۵ مترمربع برای هر نفر است که از سوی محیط زیست سازمان ملل متحد تعیین شده است. همچنین از یاد نباید برد که سرانه‌ی فضای سبز در شهرهای ایران با توجه به شرایط مختلف اقلیمی و جغرافیایی موجود در آنها با اختلافاتی همراه است و میزان آن مطابق طرح‌های مصوب هر یک از شهرها تعیین می‌شود.
پراکندگی فضای سبز موجود در مناطق هم موضوع دیگری است که باید به آن توجه ویژه داشت. منطقه‌ی ۱ رشت برخوردار از ۱۷ پارک با مساحت ۱۲۱ هزار و ۷۵۸ متر مربع ؛ منطقه‌ی ۲ رشت دارای ۹ پارک به مساحت ۱۸۱ هزار و ۱۹۳ متر مربع ؛ منطقه ۳ رشت دارای ۱۳ پارک به مساحت ۱۹۷ هزار و ۷۱۸ متر مربع؛ منطقه ۴ رشت برخوردار از ۱۴ پارک با مساحت ۲۳۰ هزار و ۲۸۵ متر مربع و منطقه ۵ رشت دارای ۱۱ پارک با مساحت ۶۲ هزار و ۸۶۹ متر مربع است. در واقع هم اکنون شهر رشت دارای ۶۴ پارک شهری و محله‌ای به مساحت ۷۹۳ هزار و ۸۲۳ متر مربع است و همچنین چهل هزار اصله درخت در سطح شهر رشت وجود دارد.
در واقع وقتی قرار است برای شهری میزان مورد نیاز سرانه‌ی فضای سبز آن تعیین شود، ویژگی‌های زیستی و اقلیمی آن شهر باید در نظر گرفته شود. و اما در این میان از یاد نباید برد که شهری چون رشت با شرایط مناسب اقلیمی، باید از سرانه‌ی فضای سبز مطلوبی برخوردار باشد.
میزان فضای سبز رشت
آمار و اطلاعات موجود حاکی از این است که فضای سبز تحت پوشش شهرداری رشت حدود ۱۶۹ هکتار است که دربرگیرنده‌ی فضای سبزپارک‌ها، معابر، میادین، بلوارها و سطوح درختکاری است. بدیهی است این مساحت با در نظر گرفتن جمعیت ۷۰۰ هزار نفری رشت، نشان می دهد که سرانه فضای سبز رشت حدود دو و ۴۸ صدم برای هر نفر است.
لازم به ذکر است که پراکندگی فضای سبز موجود در مناطق هم موضوع دیگری است که باید به آن توجه ویژه داشت. منطقه‌ی ۱ رشت برخوردار از ۱۷ پارک با مساحت ۱۲۱ هزار و ۷۵۸ متر مربع ؛ منطقه‌ی ۲ رشت دارای ۹ پارک به مساحت ۱۸۱ هزار و ۱۹۳ متر مربع ؛ منطقه ۳ رشت دارای ۱۳ پارک به مساحت ۱۹۷ هزار و ۷۱۸ متر مربع؛ منطقه ۴ رشت برخوردار از ۱۴ پارک با مساحت ۲۳۰ هزار و ۲۸۵ متر مربع و منطقه ۵ رشت دارای ۱۱ پارک با مساحت ۶۲ هزار و ۸۶۹ متر مربع است. در واقع هم اکنون شهر رشت دارای ۶۴ پارک شهری و محله‌ای به مساحت ۷۹۳ هزار و ۸۲۳ متر مربع است و همچنین چهل هزار اصله درخت در سطح شهر رشت وجود دارد.
انتظار مردم
«امیرحسین علوی» شهردار رشت دیماه امسال در گفتگوی ویژه خبری شبکه باران، سرانه‌ی فضای سبز عمومی در رشت را در آماری دیگر کمتر از ۲ متر مربع عنوان کرد. البته افزایش ۳ برابری سرانه فضای سبز رشت با عملیاتی شدن پارک ۵۰۰ هکتاری لاکان موضوعی بود که وی از آن یاد کرد و از احداث پارک گیلانه در حاشیه‌ی رودخانه‌ی منطقه یک و همچنین افتتاح پارک سالار مشکات در آینده نزدیک خبر داد.
بی‌تردید تلاش برای افزایش سرانه‌ی فضای سبز انتظاری است که شهروندان کلانشهر رشت از متولیان ذی‌ربط دارند؛ انتظاری که گزاف نیست و امید می‌رود که شهرداری و شورای اسلامی شهر رشت به این موضوع توجه بیشتری نشان دهند و اما موضوع دیگری که در این راستا از اهمیت خاص برخوردار است، نقش شهروندان در مطالبه، حفظ و نگهداری فضای سبز است. بی‌شک افزایش احساس مسوولیت در قبال پوشش گیاهی موجود در شهر و مشارکت شهروندان در حفظ و نگهداری آن می‌تواند بر افزایش کمی و کیفی آن تاثیری به سزا داشته باشد و تلاش شهرداری، سمن‌ها و رسانه‌ها در آموزش و ترویج این موضوع، امری‌ست که باید بیش از پیش بدان پرداخت.
