گیلان گهواره طبیعت، تاریخ و انسان دستخوش تغییرات اقلیمی و بحران های محیط زیستی ویرانگری شده که حیات زیستمندانش را به مخاطره انداخته است.
این تهدیدات نگران کننده، جمعی از هنرمندان را بر آن داشت تا در قالب پروژه ای با عنوان «گیل-اؤ» از طریق هنر به روایت این وضعیت وخیم با هدف آگاهی بخشی و کنشگری در برابر این خطر بپردازند.
۹۶ عکس، سه چیدمان، یک ویدئوآرت همگی تکه‌هایی از یک کل منسجم برای روایت وضعیت مخاطره آمیز طبیعت گیلان در دو نمایشگاه شهر رشت است.
پروژه گیل-اؤ با کیوریتوری(نمایشگاه گردانی) شادی مهدی‌زاده و آثاری از محمد (شباب) گلچین، رضا (شهاب) گلچین، شهروز جلالت، مجتبی محمدی، نگین کیانی، امیر بهروزی، علی سوته، آزاده بشارتی، نوشا بابایی،همایون محمودی، عماد ضیایی، محمدنظری، بهار مهدوی‌فر و شادی مهدی‌زاده از ۱۷ تا ۲۷ اسفند از ساعت ۱۶ تا ۲۰ در گالری ارغوان هنرگاه و خانه ترابی‌های رشت در معرض تماشای علاقمندان قرار دارد.
عکس‌ها، هر یک قطعه‌ای از یک روایتند، روایتی از گیلان زخمی بی تدبیری و بی توجهی، در قاب‌هایی که تکه‌ای از این خاک و آب را در خود نگه داشته‌اند. پیوندی میان هنرمند و محیط، میان گذشته و آینده، میان انسان و طبیعت و در نهایت، مخاطبی که در این میان ایستاده و به جست‌وجوی معنای خویش در این روایت می‌پردازد.
گیل-اؤ در پی آن است که این پیوند را نه فقط به نمایش بگذارد، که آن را دوباره بخواند، دوباره ببیند، و دوباره بفهمد. پروژه ای که هنر را به‌عنوان ابزاری برای آگاهی‌بخشی در زمینه‌ی بحران‌های زیست‌محیطی و تغییرات اقلیمی به کار می‌گیرد.
این پروژه نه‌تنها به نمایش تغییرات زیستی و اقلیمی می‌پردازد، بلکه به دنبال ایجاد چرخه‌ای از آگاهی و کنش است که جوامع مختلف را درگیر کرده و به تعامل وا‌دارد.
گیل-اؤ تلاشی است برای ایجاد شبکه‌ای از رویدادهای هنری که مردم را در مسیر آگاهی از تغییرات اقلیمی قرار دهد و آن‌ها را به بخشی از جریان تغییر تبدیل کند.
هنرمندان شرکت کننده در این پروژه، با دیدگاه‌ها و سبک‌های گوناگون، گوشه‌هایی از این زیست‌بوم را ثبت کرده‌اند؛ از چشم‌اندازهای بکر طبیعت گرفته تا ردپای زیست انسانی که در دل آن جای گرفته است.
گفت و گوی مرور با گیلـاؤ
مرور به منظور آشنایی بیشتر مخاطبان با این پروژه مصاحبه ای را با «شادی مهدی زاده» کیوریتور نمایشگاه ترتیب داد که در ادامه می‌خوانید:
چه مفهومی پشت انتخاب آثار این نمایشگاه وجود دارد؟
– اساس انتخاب عکس‌ها برایم ساخت یک روایت از گیلان بود. به‌نظرم بهتر است برای مخاطب از قبل مفاهیم را بازگو نکنم. مخاطب خط روایت را خودش جست‌وجو می‌کند، پیدا می‌کند و ادراک می‌کند.
کارها چگونه به پیام اصلی پروژه‌ی گیل-اؤ مرتبط می‌شوند؟
– گیلـاؤ جریان این خاک و آب است. من سعی کرده‌ام با استفاده از عکس و هنرهای چندرسانه‌ای، گیلان را از حیث محیط زیست ببینم و آن را به نمایش بگذارم. این محیط زیست صرفاً طبیعت نیست. گیلـاؤ می‌خواهد در آنچه بوده و آنچه هست بازنگری کند و نسبت به آینده پرسشگری را پیش بگیرد.
آیا نمایشگاه بیشتر جنبه‌ی مستند دارد یا هنری؟ چرا این رویکرد را انتخاب کرده‌اید؟ چه احساسی می‌خواهید در مخاطبان ایجاد کنید؟
– در این نمایشگاه از عکس‌های مستند تا استیجد( Staged )استفاده شده است.
فرآیند انتخاب عکس‌ها برای این نمایشگاه چگونه بود؟
– ابتدا با موضوعیت «گیلان» سراغ عکاسان رفتم و از آن‌ها خواستم آرشیوی از عکس‌های گیلانشان را در اختیارم بگذارند. در این مسیر عکاسانی هم بوده‌اند که برای خود این پروژه عکاسی کرده‌اند تا روایت را تکمیل کنند.
آیا عکاسان خاصی برای این پروژه انتخاب شده‌اند یا عکس‌ها از منابع مختلف جمع‌آوری شدند؟
– جست‌وجوی من برای انتخاب عکاسان از دیدگاه‌های متفاوت و سبک‌های کاری مختلف بود. برایم این مهم بود با آزمون و چیدمان کردن بتوانم با عکس داستانی بسازم. این فرآیند یک سال به طول انجامید.
چه معیارهایی برای گزینش تصاویر در نظر گرفته شد؟ آیا ترتیب و نحوه‌ی نمایش عکس‌ها پیامی خاص را منتقل می‌کند؟
– روایت را با نگاه خودم ساختم، اما در روز افتتاحیه با روایت‌های متفاوتی هم رو‌به‌رو شدم که این مسئله برایم خوشایند بود؛ به‌طورکل، اینکه مخاطب در نمایشگاه فعال است و تخیل می‌کند یعنی به هدفم نزدیک شده‌ام.
چه قشری از جامعه بیشتر مدنظر است؟ فکر می‌کنید این نمایشگاه چه تغییری در نگرش بازدیدکنندگان نسبت به محیط زیست ایجاد می‌کند؟
– به نظرم این سؤال خیلی کلی است، ولی اگر بخواهم به‌عنوان کیوریتور پاسخی برایش داشته باشم این است که در روند تحقیقات تا برگزاری نمایشگاه همواره جامعه‌ی هدفم توده‌ی مردم بوده است. این هدف‌گذاری کار کیوریتور است تا این نسبت را ایجاد کند. هنوز نمایشگاه تمام نشده و نمی‌توانم آمار دقیق بدهم، اما الان می‌توانم بگویم در روز افتتاحیه چهره‌های جدیدی دیده شد.
آیا این نمایشگاه بخشی از یک پروژه‌ی بزرگ‌تر است یا به‌عنوان یک رویداد مستقل برگزار شده؟
– گیلـاؤ یک جریان است که می‌خواهد در ایران سفر کند. آغاز نمایش آثار از رشت است.
عکس: مجتبی محمدی
