برای بررسی پدیده آتش‌سوزی جنگل در گیلان، و نقش گرمایش جهانی و تغییر آب‌وهوا در آن، باید به ابتدا شناختی از رفتار این پدیده به دست آورد. بیش از ۷۰ درصد آتش‌سوزی‌های جنگل در گیلان و جنگل‌های هیرکانی، در فصل سرد رخ می‌دهد از دیدگاه آب‌وهوایی دو علت می‌توان برای آن در نظر گرفت. این آتش‌سوزی‌های معمولاً در زمان وزش بادهای گرم رخ می‌دهند، این بادها با افزایش قابل توجه دما و کاهش ملموس رطوبت حتی تا ده درصد، شرایط و استعداد را برای رخداد آتش‌سوزی فراهم می‌کند.
اتفاق دیگری که رخ می‌دهد، فصل برگ‌ریزان در پاییز است که با تجمیع برگ‌های فراوان در کف جنگل، دیگر مولفه مورد نیاز آتش‌سوزی فراهم می‌شود. مطالعه نوع آتش‌سوزهای جنگل در گیلان هم نشان می‌دهد بخش بزرگی از آتش‌سوزی‌های این منطقه، از نوع کف‌سوزی است. اما، نباید این نکته را فراموش کرد که آمارهای موجود نشان می‌دهد که بیش از ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌های گیلان دارای عامل انسانی و عمدتا عمدی است. نگاهی به نقشه پراکنش آن‌ها نیز نشان از تاثیرپذیری الگوی مکانی از دخالت‌های انسانی دارد.
با‌این‌حال، رفتار جدید آب‌وهوا، در افزایش دوره‌های خشکی مستمر در فصل خشک، بستر مساعدتری را برای رخداد آن فراهم کرده است. نکته فقط در شروع رخداد نیست. سابقه اطفای آتش‌سوزی در ایران و گیلان نشان می‌دهد، بارش‌های به موقع در بسیاری مواقع مانع از گسترش آتش‌سوزی جنگل شده است. بنابراین در نبود بارش‌هایی که به شکل منظمی در گیلان می‌بارید از این دیدگاه نیز، مدیریت اطفای آتش‌سوزی چه در فصل سرد و چه در فصل گرم، بغرنج‌تر خواهد بود.
در زمینه نقش گرمایش و شرایط هوای خشکی که به‌طور مشخص در سال‌های اخیر در استان گیلان مشاهده و ثبت شده است، نکته قابلِ تامل آمار آتش‌سوزی‌های رخ داده در استان است. نگاهی به آمار میانگین دهه‌ای آتش‌سوزی‌های عرصه‌های طبیعی در استان گیلان، نشان از افزایش بی‌سابقه فراوانی رخداد این مخاطره دارد. میانگین فراوانی آتش‌سوزی در دهه، ۷۰، ۸۰ و ۹۰ شمسی به ترتیب برابر با ۱۹، ۷۱ و ۱۵۸ مورد بوده است. رشدی ۸ برابری در فراوانی رخداد در حدود سه دهه. هرچند رفتار و منطق آتش‌سوزی جنگل در جنگل‌های هیرکانی شناخته شده است و شرایط جوی فقط مهیاکننده شرایط مساعد رخداد هستند و عامل انسانی و عمدی بودن نقش موثری در این رویه دارد. اما، تمامی پژوهش‌ها نشان داده است که وزش بادهای گرم جنوبی، یا همان بادگرمش رابطه مستقیمی با رخداد آتش‌سوزی دارد حتی با عِلم به انسانی و عمدی بودن این پدیده با توجه به روند افزایشی و مستمر گرمایش در منطقه، آینده مدیریت، حفظ و نگه‌داری این میراث جهانی، با چالش‌های عمدهای روبه رو خواهد بود.
آتش‌سوزی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مخاطره های تهدیدکننده اکوسیستم‌های جنگلی می‌توانند به‌صورت مستقیم بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و به‌صورت غیرمستقیم بر کیفیت رویشگاه از طریق تاثیر برپوشش گیاهی، توده شاخ و برگ و جانوران خاک‌زی اثر داشته باشد. علاوه بر اثرهای فوق، آتش‌سوزی تغییرهای قابلِ توجه‌ای را در سایر بخش‌های اکوسیستم جنگل مانند حیات‌وحش، جریان آب‌های سطحی، کیفیت هوا، خرداقلیم و به‌طورکلی آب‌وهوا، ایجاد می‌کند.
