در اقتصاد ملی همزمان باید دو حرکت شکل بگیرد. همزمان هم باید نگاهی به داخل داشته باشیم تحت عنوان یک حرکت صنعتی و تجاری در درون و در کنار آن قدرت صادرات. بنابراین در درون به دنبال یک نهضت تولید هستیم و خروجی آن به دنبال یک قدرت صادرات. این تجربه جهانی است یعنی تولید در درون و صادرات در اقتصاد ملی برای حضور در بازارهای بین المللی. به عبارتی می‌شود نهضت تولید و صادرات؛ این کاری است که بسیاری از کشورهای صنعتی انجام دادند و تجربه آسیای شرقی نیز همین است. در نهضت تولید و صادرات دو نگاه را باید داشت. در نگاه درون‌زا که معنی آن این است که یک اکوسیستم تولید را فراهم می‌کنیم و در نگاه صادرات هم یک اکوسیستم ارتباط با جهان را باز می کنیم. این دو همزمان می‌تواند خروجی‌های خوبی داشته باشد. مسئله اصلی که در ایران وجود دارد ما چه در نهضت تولید در درون و چه در قدرت صادرات آن گونه که شایسته است حرکت خوبی را شکل ندادیم.
ما نیاز داریم در درون این نهضت تولید را بیشتر تقویت کنیم و بخش صادرات را نیز با دستیابی به درآمدهای ارزی پیش ببریم. یکی از مسائل موجود، به عبارتی این است که قدرت صادرات را تقویت می‌کنیم با شرایط فعلی اما قدرت کسب درآمد ارزی را نداریم، به عبارتی قدرت دریافت مطالبات ارزی را نداریم. به نظر من گره ای را ایجاد کرده است. این گره عدم دریافت درآمدهای ارزی از جهان منجر به این شده است که با بحران ارزی و کاهش ارزش پول ملی مواجه شویم. در نتیجه آن چیزی که مهم است شکل دادن یک اکوسیستم نهضت تولید و صادرات برای ایران است. همین دو اکوسیستم چه در درون و چه در بیرون می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل کند.
