آرشیو برچسب

حزب توده

افراشته به روایت شعر، سیاست و تبعید

ادبیات همواره به‌عنوان ابزاری قدرتمند در فرآیند تحولات اجتماعی، عمل کرده است. در هر دوره‌ای، روشنفکران با آثار خود، نه تنها به بازنمایی واقعیت‌های اجتماعی می‌پردازند، بلکه با نقد و تحلیل شرایط موجود، افکار عمومی را به چالش می‌کشند و زمینه‌ساز تغییر می‌شوند. ادبیات به‌عنوان زبان اعتراضی و ساختاری نو، نقشی مهم در شکل‌دهی حرکت‌های اجتماعی ایفا می‌کند. در این مسیر، روشنفکران با قدرت کلمات و اندیشه‌های خود، جریان‌های فکری جدیدی را در ذهن و زبان مردم شکل می‌دهند و بدین‌سان، دگرگونی‌های اجتماعی را پیش می‌برند. این…

گماشتگی‌های بدفرجام

ظهور حزب توده و کنش‌های سیاسی و بعدتر نظامی آن و هم تاثیرات جدی اجتماعی و فرهنگی‌اش بر ایرانِ دهه‌ی 20 تا اواخر دهه‌ی 50، از مهمترین فرازهای کتاب تاریخ معاصر است که خوانش درست و بی سوگیری آن را برای فهم آن چه که در سده‌ی اخیر بر این خاک رفته ضروری می‌نمایاند. معطوف به این پاره از تاریخ، کتاب‌ها و مقالات بسیاری از کنشگران و بازیگران حوزه‌ی سیاست به خصوص نزدیکان به مرام حزب توده نوشته و منتشر شده که می‌تواند منبع و مرجع خوبی برای داوری پژوهشگران و جستجوگران حوزه‌ی تاریخ و اجتماع باشد. در این میان اما همچون رَویه‌ی مالوف در…

حزب توده و شوروی: جاسوسی یا دلسپردگی؟

تاریخ ایرانی- اتابک فتح‌الله‌زاده نویسنده کتاب‌های خانه دایی یوسف، در ماگادان کسی پیر نمی‌شود و اجاق سرد همسایه پس از انتشار اسناد محرمانه و از رده خارج شده سازمان ام‌آی۶ انگلیس در رابطه با افسر اطلاعاتی و امنیتی شوروی «ولادیمیر کوزیچکین» و در پی آن سرکوب حزب توده ایران و افزون بر این مصاحبه علی خاوری واکنش‌های متفاوتی در خانواده‌های سیاسی و روشنفکری ایرانی برانگیخت. شاید یکی از سؤال‌های اساسی این باشد که حزب توده ایران افزون بر وابستگی ایدئولوژیک تا چه حد آلوده به کار‌های جاسوسی با اتحاد جماهیر شوروی…

بازرگانان گیلانی؛ تطمیع یا طعمه سیاسی؟

از شهریور 1320 به این سو، کشور آبستن اتفاقات بزرگ بود. دولت محمدعلی فروغی پس از تبعید رضاشاه، بخشی از التهابات ناشی از اشغال ایران از سوی نیروهای متفقین شوروی ـ انگلیس را با کیاست و تدبیر فرو نشاند. مخصوصا در نطق رای اعتماد از مجلس شورای ملی چنان چیره دست و ماهرانه سخن راند که آتش خشم نمایندگان فروکاست و مخصوصا آنجا که به مقاصد اشغالگران کشور پرداخت حاکی از اشراف او از نیت و اهداف آینده متفقین بود: «می‌آیند و می‌روند؛ حوایجی دارند و به ما کاری ندارند.» بدین ترتیب او در نبود رضاشاه زمانی سکان کشور را برعهده گرفت که در قحطی،…