دیروز رسانه‌ها به نقل از بازرس کل گیلان تیتر زدند؛ برکه‌ی پریان آستارا به مردم بازگردانده شد. اما در واقعیت نه برکه‌ای در کار است و نه چیزی به مردم بازگردانده شده. رسانه ها و بازرس کل استان هیچ یک به سرنوشت تلخ و تکان دهنده‌ی آخرین تالاب شهری ایران اشاره‌ای نکردند.
شهرداری آستارا در دهه‌ی هشتاد در اقدامی جنون‌آمیز تالاب پریان را با خاک پر کرد. آنچه امروز از این زیستگاه آبی ارزشمند باقی مانده زمینی خشک و بایر و آنچه از سال‌ها پیش شهرداری، زمین‌خواران و سودجویان را به آن علاقه‌مند کرده، موقعیت استثنایی آن در ضلع شمالی بازارچه‌ی ساحلی است.
منظور از بازگرداندن تالاب پریان به مردم هم، واگذاری آن به شهرداری است. یعنی دقیقا همان نهادی که تالاب را تعمدا خشک کرده. جالب اینکه ماجرا به شکلی در رسانه‌ها انعکاس داده شده که انگار اتفاق خوبی رخ داده و باید بابت آن خوشحال هم بود.
از منظر اقتصادی، ثروتی که شهرداری با خشکاندن و کشتن تالاب پریان به دست آورده، کم نیست. ارزش ریالی زمین مورد بحث حدود چهار هزار و پانصد میلیارد تومان یعنی چیزی معادل پانزده سال بودجه‌ی شهرداری آستاراست. سود حاصل از ساخت پارکینگ به علاوه‌ی صدها مغازه و ضمیمه کردنشان به بازارچه ساحلی را هم باید به این رقم افزود.
اما در مقابل، چه چیزی را از دست داده‌ایم؟ ارزش اکولوژیک تالاب‌ها را دویست برابر زمین کشاورزی می‌دانند. با این حساب ارزش تالاب پریان با وسعت ۹ هکتاری‌اش از ارزش نصف تمام شالیزارهای برنج آستارا بیشتر است.
اگرچه بوم‌شناسان برای فهماندن دیگران مجبور شده‌اند ارزش عرصه‌های طبیعی را به دلار محاسبه کنند، ولی هر زیستگاهی ویژگی‌هایی دارد که آن را متمایز و قیمت آن را محاسبه‌ناپذیر می‌سازد.
تالاب پریان، پهنه‌ای آبی در ساحل شهر آستارا بود که از طریق رودخانه‌ی مرداب، قدیمی‌ترین جنگل زنده‌ی جهان را به بزرگ‌ترین دریاچه‌ی دنیا وصل می‌کرد. این تالاب همچنین اولین استراحتگاه پرندگان مهاجری بود که هر سال با گریز از سرمای اروپا و روسیه از کریدور مهاجرتی شمال وارد آسمان ایران می‌شدند.
فقدان این تالاب با کارکردی که در تعدیل سیلاب‌ها داشت، به ویژه در سیل ویرانگر اخیر آستارا بیشتر احساس شد. سیلی که بیشتر دامنگیر فرودستان شهری در محله‌هایی مانند شالیزار، کشاورز، رستمیان و خلیل محله شد.
از منظر حقوقی، خشکاندن و تخریب تالاب جرم محسوب می‌شود. ماده یک قانونِ حفاظت، احیاء و مدیریت تالاب‌های کشور می‌گوید: هرگونه بهره‌برداری و اقدامی که منجر به تخریب تالاب‌ها گردد، ممنوع است. اما در عمل می‌بینیم که این قانون دست‌کم در مورد تالاب پریان زیر پا گذاشته شده است.
بعد از گذشت دو دهه از تخریب این زیستگاه آبی، نه تنها شهرداری آستارا مورد مؤاخذه قرار نگرفته، بلکه دیروز سند زمین تالاب را هم به نامش زدند. این در حالی‌ست که از هشت ماه پیش کارزاری مردمی برای احیاء تالاب پریان به راه افتاده. بیش از پنج هزار و پانصد نفر با امضاء این کارزار خواستار بازگشت دوباره‌ی زندگی به برکه‌ی زیبای پریان شده‌اند.
نظرات بسته شده است.