عملیات نشاء برنج طبق تقویم زراعی در گیلان آغاز شده است. کمبود آب زراعی و عدم آزادسازی آب سد سفیدرود، همچنان یکی از دغدغه‌های برنجکاران در فصل شروع کشت و کار به شمار می‌رود. در برخی نقاط گیلان حتی نشای زودهنگام هم اتفاق افتاده زیرا کشاورزان از خشکسالی و تنش‌های آبی بیمناک هستند.
«هادی حق‌شناس» استاندار گیلان امروز در آئین نشاء مکانیزه برنج در مزرعه سیدعلی موسوی کشاورز پیشرو برنج در روستای اشکیک شهرستان خمام، شرکت کرد. وی در حاشیه این مراسم عنوان کرد: میانگین برداشت محصول برنج در هر هکتار چهار تن است. اما این رقم در کشورهای برنجکار نظیر چین، فیلیپین و ویتنام دو برابر است. بنابراین در راستای افزایش تولید در واحد سطح باید بهزراعی و به نژادی در گیلان مورد توجه قرار گیرد.
وی همچنین اضافه کرد: برای اینکه گیلان، باقی بماند و مانند استان‌های همسایه تبدیل به ویلا و شهرک‌ها خوش نشین برای غیرگیلانی نشود؛ باید کشاورزی استان سودآور باشد و همه محصولات اقتصادی شوند. شرط اقتصادی شدن این است که سیاست‌های حمایتی در حوزه کشاورزی انجام شود.
افزایش هزینه تولید و واردات بدون ضابطه از جمله اصلی‌ترین چالش‌هایی است که برنجکاری در استان‌های شمالی به خصوص گیلان را شدیدا تحت تاثیر خود قرار داده است. برآورد نیاز سالانه کشور به برنج حدود ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار تن است که بیش از ۴۰ درصد آن از طریق واردات تأمین می‌شود.
همچنین سالانه در ایران بالغ بر ۳ میلیون تن شلتوک و حدود ۲/۲ میلیون تن برنج سفید تولید می‌شود. ۷۵۰ هزار تن از برنج سفید کیفی و مرغوب کشور در گیلان به عمل می‌آید.
ارز ترجیحی واردات برنج، ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی است. برخی از نمایندگان مجلس اخیرا از دولت خواستند برای حمایت از کشاورزان، ارز واردات برنج حذف شود. «مهرداد لاهوتی» که ریاست کمیسیون برنامه و بودجه مجلس را در اختیار دارد، در همین زمینه گفته است: سال گذشته ۵۰۰ هزار تن برنج با هزینه ۵۶۰ میلیون دلار وارد کشور شد و این در حالی است که نیاز کشور به واردات، تنها ۱۰۰ هزار تن برنج بوده است.
شهرستان رشت با داشتن ۶۲۳۳۶ هکتار برنجکاری و تولید سالیانه بالغ بر ۲۶۱ هزار تن برنج سفید، بزرگترین شهرستان برنجکاری کشور است. به گونه‌ای که ۲۶ درصد سطح زیر کشت برنج گیلان و حدود ۱۱ درصد سطح زیر برنجکاری کشور را به خود اختصاص داده است.
در چند سال اخیر به خصوص سال گذشته به واسطه افزایش هزینه‌های تولید برنج، کاهش قدرت خرید مردم و واسطه‌گری‌های موجود در بازار، قیمت برنج مرغوب ایرانی به بالای 200 هزار تومان رسید.
موضوعی که به تدریج این محصول را از سبد غذایی برخی از خانوارهای ضعیف حذف و یا خانوارها را به جایگزینی کالای دیگری به جای برنج ترغیب کرده است. کارشناسان، افزایش واردات برنج ارزان قیمت و مصرف برنج بی‌کیفیت خارجی را از جمله پیامدهای تداوم این وضعیت می‌دانند.
لازم به ذکر است؛ گیلان دارای ۴۲۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی است و ۳۱۷ هزار نفر از مردم استان در بخش کشاورزی مشغول به فعالیت هستند. گیلان همچنین بزرگترین تولیدکننده ارقام بومی و با کیفیت برنج در کشور بوده و با ۲۳۸ هزار هکتار اراضی شالیزاری رتبه نخست کشور را از لحاظ سطح زیرکشت و همچنین رتبه دوم تولید برنج را به خود اختصاص داده است.
ارقام هاشمی، علی کاظمی، صدری، حسنی و دیلمانی جزو رقمهای کیفی و ارقام گوهر و سپیدرود جزو رقمهای پرمحصول است که در شالیزارهای گیلان کشت می‌شود. بیشترین رقمهای کشت شده برنج در این استان، رقمهای کیفی هاشمی و علی کاظمی است که افزون بر ۸۵ درصد محصول برنج گیلان را شامل می‌شود. شهرستان‌های رشت و صومعه‌سرا بیشترین سهم را از مساحت اراضی شالیکاری گیلان در اختیار دارند.
