منطقه آزاد انزلی در روزهای پایانی دولت ۸ سالهی تدبیر و امید محفل جناح بندیها و دشمنیهای پنهان و آشکار دولتیها، مجلسیها و افراد محلی شده است. وضعیت به گونهای آلوده است که حجم زیاد پیامکها و دادههای اطلاعاتی، درست یا غلط، در بین افراد پخش میشود و همه نیز بیانگر یک واقعیت است: “هدف وسیله را توجیه میکند”!
وقایعی که روزهای اخیر در خصوص مدیرگزینی برای منطقه آزاد، پس از ۷۰ روز از عزل روزبهان میبینیم، نمونهی کوچکی از تنازع برای بقا در ردهها و سطوح مدیریتی کشور است. اما این هیاهو و چالش مانند نمونهی کلانتر خود راه به توسعه نمیبرد و رقبا در پی حذف مداوم یکدیگر با روشهای دم دستی هستند.
بازنگری عملکرد مدیران فعلی رده بالا و میانی این سازمان بزرگ اقتصادی و مقایسهی رشد اقتصادی این منطقهی آزاد ترانزیتی و مقایسه آن با نقاط دیگر، گویای وزن تخصصی و کارشناسی این بنگاه بزرگ اقتصادی در گیلان است. ورود دو برابر حجم نیرو از سال ۹۷ تاکنون به این سازمان، این منطقه را بیشتر به بنگاه کاریابی وابستگان بدل کرده است تا منطقهی تجاری-اقتصادی. خاصه آنکه مدیرکل قبلی بیش از آنکه به مهمترین وظایف سازمانی خود بپردازد، بیشتر فضا و فرصت را برای بازی بیشتر دولتیها فراهم میکرد.
اکنون نیز پس از گذر بیش از دو ماه، همچنان دولتیها برای تغییر وزنه به نفع خود مدیرانی را برای این نهاد تعرفه میکنند که از پیش مشخص است ایدهای برای رشد و ارتقای اقتصادی آن ندارند. چرا که اگر چنین بود دست کم در عمل در پروژه اتصال راه آهن از رشت به انزلی اینقدر کندی صورت نمیگرفت و مشخص نیست دلسوزان توسعه بندرکاسپین یا منطقه آزاد چرا از کندی این پروژه سخن نمیگویند.
شاید ناکارآمدی مدیریتها در چند سال گذشته، باعث شده است که اکنون اغلب نیروهای سازمانی این منطقه به گروهبندیهای مختلف تقسیم شده و هر کدام عَلَم حمایت از فردی را برای مدیریت این سازمان در نظر بگیرند. از نمایندگان رشت و انزلی گرفته تا دولتیها و بازاریان و فعالان صنعتی و دیگر مدیران. همین موضوع بیانگر آن است که تنها موضوعی که در این مجموعه دنبال نخواهد شد توسعهی استانی به نام گیلان است که قرار است از قِبل این بندرگاه فراهم شود.
با این حال حضور پررنگ دولتیها با دخالت و دستور مستقیم از تهران شائبههایی را در بین عموم کارشناسان و ناظران بیطرف پررنگ میکند. اینکه آیا این چالشها و جدالها ارتباطی به طرح های توسعه ای منطقه آزاد انزلی، ارتباطی دارد یا خیر؟
همهی این نزاعها در حالی صورت میگیرد که با تغییر روند مراودات ایران با کشورهای چین و روسیه و نیز عضویت موقت ایران در بازار اوراسیا، بندر کاسپین یا در مجموع منطقهی آزاد انزلی، با همه توانمندیها و تحولات چند سال اخیر، بندری کوچک با امکانات زیرساختی محدود است و سطح روابط ایران با کشورهای یاد شده باعث شده منطقه آزاد انزلی رقیبی سرسخت در همسایگی خود چون بندر امیر آباد را داشته باشد که هم از نظر وسعت پسکرانه، هم دارا بودن امکانات زیرساختی برتر از منطقه آزاد انزلی و در خور شرایط مراودات فعلی است. با اینحال کارکنان فعلی سازمان منطقه آزاد انزلی به همراهی دولت یا برخی نمایندگان مجلس به جای کمک به رشد و توسعه این بنگاه اقتصادی که در نهایت به رونق اقتصادی گیلان منجر خواهد شد، به زورآزماییهای درون گروهی تا زورآزمایی دولت ـ مجلس دامن می زنند و شاید تنها دلخوشیشان درج آمارهای ورود و خروج کالا و یا اندک رونق گردشگری این منطقه است.