تنها دو هفته از بازگشایى مدارس گذشت و خیلی زود اتفاقاتی افتاد که توجه همه را به خود معطوف کرد. با حضوری‌شدن آموزش، از یک سو ویدئوهایى در فضای مجازى دست به دست می‌شود که در آن معلم، مدیر یا معاون مدرسه رفتار خشونت‌آمیزى با دانش‌آموزان دارند و در سوى دیگر با حضور دانش‌آموزان در مدرسه برخى از خانواده‌ها از رفتار خشک و خشن مدیر یا معاون گله و شکایت دارند.
موضوعى که یک منبع آگاه در وزارت آموزش و پرورش به خبرنگار «شرق» مى‌گوید: «در این مدت، خانواده‌ها شکایت بسیاری از رفتار برخى از مدیران و معاونان داشتند. خانواده‌ها اعلام کردند که معاونان مدرسه، دانش‌آموزان پسر را به خاطر موهاى بلندشان تحقیر می‌کنند. برخى از مدیران دانش‌آموزان کلاس اول یا دوم ابتدایى را از صف بیرون می‌کشند و اجازه نمی‌دهند که به کلاس درس بروند. خانواده‌ها گفتند این رفتارها به قدرى آسیب‌زا بوده است که دانش‌آموزان دیگر علاقه‌ای به مدرسه‌رفتن ندارند. در سوی دیگر شکایت خانواده‌هایی است که دانش‌آموز دختر دبیرستانی دارند. دختران هم مثل پسران بعد از دو سال در خانه ماندن وارد مدرسه شدند. برخی‌هایشان ظاهر مناسبى ندارند؛ مثلا ابروهایشان را برداشته‌اند یا موهایشان رنگ شده است. مدیر و معاون اجازه حضور این دختران را هم در کلاس نمی‌دهند. این رفتارها موجب واکنش خانواده‌ها شده است.»
روایت تغییر سر و وضع دانش‌آموزان در ایام کرونایی و در خانه ماندن، به امروز و دیروز برنمی‌گردد؛ در همان روزهای بازگشایی نصفه‌و‌نیمه مدارس که سال گذشته آغاز شد، مدارس با این ماجرا روبه‌رو شدند اما نحوه برخورد اولیای مدرسه با دانش‌آموزان که همراه با تنبیه و تحقیر است خیلی‌ها را متعجب کرد.
کودک‌آزارى در برخى از مدارس
همان روزهای اول بازگشایی حضورى مدارس، فیلم کوتاهى در فضای مجازی مننتشر شد که در آن، معلم یک مدرسه چند دانش‌آموز را در کلاس درس تنبیه و تحقیر می‌کند. فیلمی که دانش‌آموزان در کلاس درس با گوشی همراه خود ضبط و آن را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کردند. در این ویدئو دانش‌آموزان به خاطر بلدنبودن درس تنبیه بدنى، توهین و تحقیر می‌شوند. فیلم آن‌قدر تلخ بود که دل مسئولان آموزش و پرورش را هم به درد آورد. آنها تصمیم گرفتند معلم را عزل کنند و پرونده‌اش را به هیئت رسیدگی به تخلفات اداری بفرستند. چند روز بعد از این حادثه، ویدئو دیگرى از یک مدرسه پسرانه در شبکه‌هاى اجتماعى منتشر شد که در آن دانش‌آموزان در حیاط مدرسه ایستاده‌اند و معاون مدرسه هم با قیچى موهای دانش‌آموزان را کوتاه می‌کند. نحوه برخورد معاون مدرسه با دانش‌آموزان پسر آن‌قدر خشن بود که کاربران شبکه‌های اجتماعى به آن واکنش نشان دادند. برخى‌ها نوشتند این رفتار کودک‌آزارى است و مدیر و معاون مدرسه باید به عواقب و تبعات روحی و روانی این کار فکر کنند. برخی‌هاى دیگر هم خواستار رسیدگى جدى وزارت آموزش و پرورش به این رفتار خشونت‌آمیز شدند.
واکنش‌ها و انتقادها آن‌قدر گسترده بود که خیلى‌ها از خاطرات دردناک مدرسه و نحوه برخورد مدیر و معاون نوشتند. کانون صنفی معلمان ایران هم در بیانیه‌ای با انتقاد از برخوردهای «غیرفرهنگی و غیرانسانی» با دانش‌آموزان اعلام کرده که حفظ حقوق دانش‌آموزان به عنوان کودک در محیط آموزشی از اصول بنیادین حقوق بشر است. آنها خواستار برخورد جدی با فرد خاطی شدند و عامل اصلی بروز چنین حوادثی را ساختار معیوب نظام آموزشی در ایران دانستند. با این همه تنها صدایی که از وزارتخانه درآمد، فقط یک توییت بود. سخنگوى وزارت آموزش و پرورش در حساب کاربری توییتر خود در واکنش به این رفتار معاون مدرسه نوشت: «رفتار فرد خاطی با دانش‌آموزان عزیز مطابق ماده ۸ قانون رسیدگی به تخلفات اداری «اعمال و رفتار خلاف شئون اداری یا شغلی است» که از طریق هیئت رسیدگی به تخلفات اداری و تنبیهات موضوع ماده ۹ قانون مذکور رسیدگی می‌شود.»
دیروز اما علی بهادری‌جهرمی، سخنگوى دولت، خبر از استعفاى مدیر و معاون مدرسه داد. او در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «متخلفی که کرامت دانش‌آموزان را حفظ نکرده بود به هیئت رسیدگی به تخلفات اداری معرفی شد، مدیر و معاون مدرسه نیز استعفا دادند. سوءرفتارهای شخصی و خارج از ضابطه قابل انتساب به جامعه خدوم فرهنگیان نیست.»
گزینش معلم ساختار درستى ندارد
روایت تنبیه‌ها و تحقیرها موضوع همیشگى مدارس است و هر وقت که تنبیه یا تحقیرى رسانه‌اى می‌شد، بسیارى از فعالان حقوق کودک به سلامت روحی و روانی معلمان اشاره می‌کردند و می‌گفتند وزارت آموزش و پرورش در گزینش‌های خود به هیچ عنوان به مباحث روحی و روانی افراد توجه ندارد؛ این در حالی است که به نظر می‌رسد مسئولان گزینش باید توجه جدی‌تری به مسائل روانى فرد در هنگام استخدام داشته باشند. محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس تعلیم و تربیت، در گفت‌وگو با «شرق» این موضوع را تأیید می‌کند و می‌گوید: «گزینش‌هاى سفت و سختى در دوران ما بود و همچنان هم ادامه دارد. گزینش‌ها متمرکز بر بحث ایدئولوژیک آموزش و پرورش است. ساختار آموزشی در گزینش معلم جای ندارد. البته همه جای دنیا معلم را گزینش می‌کنند مثلا در فنلاند وقتی فردی نمره قبولى برای ورود به دانشگاه می‌گیرد تا معلم شود اولین پرسشی که از او دارند این است که شما چرا می‌خواهید معلم شوید؟ بعد از این پرسش می‌روند پارامترهاى شخصى، شخصیتى و انگیزشى فرد را بررسى می‌کنند. برای همه بُعد روحى و روانی معلم بسیار مهم است. در تمام دوره‌هاى دانشگاه هم این ارزیابی انجام می‌شود تا فرد براى معلمى آماده شود. اما این ساختار براى ما وجود ندارد.»
او تأکید می‌کند: «اصلا درباره علاقه فردی و مسائل روحی و روانی پرسش چندانی نمی‌شود. سلامت روان فرد آن‌طور که باید و شاید مورد ارزیابی قرار نمی‌گیرد. فقط سرخط‌های ایدئولوژیک است که برای همگان مهم است و البته ظاهر افرادی که می‌خواهند معلم شوند. از سوى دیگر شهروندان ما حقوق خود را نمی‌شناسند. معلم هم شهروند این جامعه است. او اصلا با حقوق حرفه‌اى و آموزشی‌اش آشنا نیست. حتى با حقوق دانش‌آموز آشنا نیست. ما در دوران تربیت معلم درس‌هاى روان‌شناسى داشتیم اما اصلا به مباحث تربیتی و سلامت روان معلم و دانش‌آموز توجهى نداشتند. نکته مهم دیگر روش آموزش در دانشگاه فرهنگیان است که باید به این موضوعات توجه بیشترى داشته باشند.»
