اواسط مهرماه گذشته وزیر صنعت، معدن و تجارت از مزایده ۵ هزار معدن دولتی با هدف استفاده بهینه از این ظرفیت‌ها در راستای تولید و اشتغال برای نخستین بار در کشور خبر داده بود. سهم گیلان در این مزایده از سوی رییس سازمان صمت استان ۵۰ معدن اعلام شد. پیش از این نیز در ابتدای دولت سیزدهم ۴۲ معدن به مزایده گذاشته شدند.
ضرورت توجه به محیط زیست
گیلان درسالهای اخیر برای اجرای پروژه‌های عمرانی زیرساختی خود از جمله راه آهن و آزاد راه رشت قزوین با کمبود مصالح ساختمانی مواجه است. سال گذشته بود که استاندار گیلان در جلسه شورای معادن استان با تأکید به اینکه کمبود مصالح نباید موجب تاخیر و کندی در اجرای پروژه‌های بزرگ و مهم و عمرانی شود خواستار شناسایی معادن بزرگ و بلاتکلیف در سطح استان شد و تأکید کرد: کسانی که این معادن را در اختیار دارند برای به احیای معادن اقدام کنند و فرصت لازم نیز به آنان داده می‌شود و در صورت عدم موفقیت، معادن را آزاد کنند.
در حالی معادن جدید به چرخه بهره برداری وارد می شوند که پیش ازاین برداشتهای بی رویه شن و ماسه از معادن رودخانه‌ای و کوهی موجود درگیلان، صدمات جبرن ناپذیر محیط زیستی شدیدی به طبیعت، تخریب بستر و تغییر اکوسیستم رودخانه‌ها و نیز رانش کوه در برخی از مناطق کوهستانی استان وارد کرده است. حال این سوال مطرح می‌شود که با مزایده گذاشته شدن معادن جدید آیا مجوزهای زیست محیطی برای فعالیتهای آنها صادر شده است؟ این معادن در کدام مناطق گیلان قرار دارند؟
معاون صنایع گیلان در خصوص نوع این معادن نیز اضافه کرد: همه این معادن کوهی و به منظور استفاده از مصالح ساختمانی هستند و فقط یک مورد معدن رودخانه‌ای در محدوده پشت سد منجیل قرار دارد که برای برداشت شن و ماسه به منظور مصرف در کارگاه‌های دانه بندی از سوی آب منطقه‌ای استان معرفی شده است.
در همین رابطه «سعید اخلاقی» معاون صنایع و معاون سازمان صمت گیلان به مرور گفت: این معادن شامل معادن دارای پروانه اکتشاف، گواهی کشف و پروانه بهره برداری هستند که پیش ازاین یک بار مجوزهای محیط زیست برای آنها صادر شده و طبق قانون نیازی به مجوز جدید ندارند. در صورت مشاهده و تأیید آلایندگی محیط زیستی این معادن، سازمان محیط زیست طبق قانون با آنها برخورد می‌کند.
واگذاری معادن راکد به متقاضیان
اخلاقی عمده این معادن را در شهرستان رودبار و حاوی مواد معدنی مصالح ساختمانی و برخی از کانی‌های فلزی اعلام کرد و افزود: به دلیل اینکه این معادن علیرغم برخورداری از پروانه بهره برداری و استخراج، کاری از پیش نبردند و سالها رها شدند، در شورای معادن استان در خصوص سلب صلاحیت از صاحبان آنها و واگذاری به متقاضیان دارای گواهی صلاحیت فنی و مالی با امتیاز لازم تصمیم گیری شد.
معاون صنایع گیلان در خصوص نوع این معادن نیز اضافه کرد: همه این معادن کوهی و به منظور استفاده از مصالح ساختمانی هستند و فقط یک مورد معدن رودخانه‌ای در محدوده پشت سد منجیل قرار دارد که برای برداشت شن و ماسه به منظور مصرف در کارگاه‌های دانه بندی از سوی آب منطقه‌ای استان معرفی شده است.
وی درباره بهره برداری از مصالح ساختمانی این معادن برای تسریع در پروژه‌های عمرانی تأکید کرد: مصالح ساختمانی مورد نیاز پروژه‌های عمرانی زیر ساختی از معادن جداگانه‌ای استخراج می‌شوند. این درحالیست که معادن هدف دراین مزایده با سرمایه گذاری بخش خصوصی به منظور استخراج مصالح ساختمانی و برای عرضه و تنظیم بازار فروش مصالح پیش بینی شده‌اند.
نیاز گیلان به ۲۰ میلیون تن استخراج
در همین زمینه رئیس سازمان صمت گیلان با اشاره به غیرفعال بودن نیمی از معادن استان گفت: میزان استخراج واقعی از معادن گیلان ۶ میلیون تن در سال است در حالی که نیاز استان بیش از ۲۰ میلیون تن برآورد می‌شود.
وی با اشاره به اینکه از ۸۵ درصد ذخایر معدنی استان برای تأمین مصالح پروژه‌های عمرانی استفاده می‌شود، گفت: میزان استخراج واقعی از معادن استان ۶ میلیون تن در سال است در حالی که نیاز استان بیش از ۲۰ میلیون تن برآورد می‌شود.
پورحیدری تصریح کرد: استان‌های همجوار مصالح مورد نیاز را به صورت غیرقانونی از گیلان تأمین می‌کنند و نیمی از معادن استان نیز به دلایل مختلف نظیر مسائل زیست محیطی غیرفعال شده است.
لازم به ذکر است طبق آمارها، ۱۲۲ معدن با میزان برداشت سالانه ۱۲ میلیون تن در گیلان فعال هستند. هر چند که مدیرکل صمت استان حجم استخراج واقعی را ۶ میلیون تن اعلام می‌کند.