والدین برای کیف و کفش میلیونی هزینه می‌کنند؛
موج تازه گرانی در آستانه سال تحصیلی
در آستانه سال تحصیلی جدید، خانواده‌های گیلانی با افزایش چشمگیر هزینه‌های تحصیل روبه‌رو شده‌اند. والدین از گرانی کیف، کفش، لباس فرم و نوشت‌افزار گلایه دارند؛ اقلامی گران که کیفیت چندانی هم ندارند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد هزینه یک دانش‌آموز ابتدایی مدارس دولتی امسال به بیش از ۳ میلیون و ۴۵۰ هزار تومان و برای مقطع راهنمایی به حدود ۳ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان رسیده است. این رقم در دبیرستان دولتی به طور میانگین ۳۰ درصد بیشتر است.
بنابراین، یک خانواده با دو فرزند ابتدایی و راهنمایی باید دست‌کم ۷ میلیون تومان فقط برای ملزومات اولیه پرداخت کند. افزایش ۳۰ درصدی قیمت نوشت‌افزار و جهش ۶۰ درصدی کتاب‌های درسی، فشار مضاعفی بر خانواده‌ها وارد کرده و بسیاری خرید را به روزهای آخر ماه موکول کرده‌اند.
17 هزار کودک گیلانی از تحصیل بازمانده‌اند
شمار دانش‌آموزان بدو ورود به دبستان در گیلان از بیش از ۲۷ هزار نفر در سال گذشته به ۲۵ هزار و ۲۰۰ نفر در سال تحصیلی جدید رسیده است؛ در حالی که در سال ۱۴۰۰ این رقم ۳۴ هزار و ۵۰۰ نفر بود.
برآوردها نشان می‌دهد طی پنج سال آینده تعداد دانش‌آموزان پایه اول ابتدایی به حدود ۱۹ هزار نفر برسد. استاندار گیلان، هم اخیرا گفته که وجود حدود ۱۷ هزار بازمانده از تحصیل، در شأن این استان فرهیخته نیست. سال گذشته نیز بیش از ۳۷۰ هزار دانش‌آموز در ۴ هزار واحد آموزشی استان مشغول تحصیل بودند.
یک شهروند: کیف‌هایی که بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان قیمت دارند اصلا کیفیت مناسبی ندارند. حتی در پیج‌های اینستاگرام هم جست‌وجو کردم، اما اغلب، اجناس بی‌کیفیت ایرانی بودند. کیف مدرسه‌ای که کیفیت خوبی داشته باشد، کمتر از ۹۰۰ هزار تومان پیدا نمی‌شود
بحران بازماندگی از تحصیل اما تنها محدود به گیلان نیست. وزارت آموزش و پرورش در آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۳–۱۴۰۴ از شناسایی ۱۶۴ هزار کودک بازمانده از تحصیل در دوره ابتدایی خبر داد؛ اما مرکز آمار در سال ۱۴۰۱–۱۴۰۲ رقم بسیار بالاتری، نزدیک به ۹۳۰ هزار نفر را ثبت کرد.
گسترش شکاف جنسیتی بازماندگان از تحصیل به زیان پسران
اختلاف میان آمارهای رسمی، در شرایطی که وزیر آموزش و پرورش عدد ۷۵۰ هزار نفر را اعلام می‌کند، نگرانی‌ها را بیشتر کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد شکاف جنسیتی بازماندگی از تحصیل به زیان پسران در حال افزایش است؛ به‌طوری که در سال تحصیلی ۱۴۰۲–۱۴۰۳ حدود ۵۴۳ هزار پسر (۵۴.۶ درصد) و ۴۵۱ هزار دختر (۴۵.۴ درصد) از تحصیل بازمانده‌اند. افزایش ۶۰ درصدی قیمت کتاب‌های درسی نیز خطر بازماندگی را برای خانواده‌هایی که در مرز توان اقتصادی هستند تشدید کرده است.
این فشارها در بستر اقتصادی ناپایدار کشور بیشتر خود را نشان می‌دهد. طبق آمار مرکز آمار، تورم نقطه‌به‌نقطه از شهریور پارسال تا شهریور امسال حدود ۴۲ درصد بوده است. نتیجه آن‌که در آستانه سال تحصیلی جدید، بسیاری از خانواده‌ها در رشت و دیگر شهرها از افزایش چشمگیر هزینه لوازم‌التحریر، کیف، کفش، لباس مدرسه و هزینه‌هایی که در ابتدا ثبت‌نام و در طول سال باید به مدرسه پرداخت کنند گلایه دارند. گفت‌وگوهای «مرور» با والدین نشان می‌دهد گرانی امسال، برای بخش بزرگی از جامعه به یک دغدغه جدی و عامل بازدارنده تبدیل شده است.
کفش بچگانه باکیفیت کمتر از یک میلیون تومان در بازار پیدا نمی‌شود
یکی از والدین به مرور می‌گوید: هنوز برای خرید نوشت‌افزار فرزندم اقدام نکرده‌ام و منتظر آخر ماه و واریز حقوق هستم، اما هر چه نگاه می‌کنم همه چیز نسبت به سال گذشته گران‌تر شده است. قیمت مانتو برای کلاس چهارم و پنجم ابتدایی از ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار تومان شروع می‌شود و کیف هم حداقل ۷۰۰ هزار تومان قیمت دارد. البته در برخی فروشگاه‌های رشت می‌توان کیف‌هایی با حدود ۵۰۰ هزار تومان هم پیدا کرد.
مادر دیگری که در حال خرید برای فرزندش بود، به مرور گفت: کیف‌هایی که بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان قیمت دارند اصلا کیفیت مناسبی ندارند. حتی در پیج‌های اینستاگرام هم جست‌وجو کردم، اما اغلب اجناس بی‌کیفیت ایرانی بودند. کیف مدرسه‌ای که کیفیت خوبی داشته باشد، کمتر از ۹۰۰ هزار تومان پیدا نمی‌شود.
شهروند دیگری نیز تجربه سال گذشته خود را چنین بیان کرد: سال گذشته برای پسرم کیفی ۸۰۰ هزار تومانی خریدم که خیلی زود خراب شد. امسال هم برای لباس فرم او که در مقطع راهنمایی درس می‌خواند بیش از ۸۰۰ هزار تومان هزینه کرده‌ام.
مادر یک دانش‌آموز: لباس فرم دخترم در پایه راهنمایی را یک میلیون و ۵۰ هزار تومان خریده‌ام. کفش کتانی بچگانه هم کمتر از یک میلیون تومان پیدا نمی‌شود و کفش معمولی حداقل ۷۰۰ هزار تومان قیمت دارد
مادر دیگری در حالی‌که کیفی در دست داشت، گفت: برای فرزندم که در مقطع ابتدایی است، کیف را یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان خریده‌ام. امسال قیمت یک شلوار ساده حدود ۶۵۰ هزار تومان است.
والدین دیگری هم از افزایش شدید قیمت‌ها سخن گفتند: لباس فرم دخترم در پایه راهنمایی را یک میلیون و ۵۰ هزار تومان خریده‌ام. کفش کتانی بچگانه هم کمتر از یک میلیون تومان پیدا نمی‌شود و کفش معمولی حداقل ۷۰۰ هزار تومان قیمت دارد.
تحصیل اجباری است اما کیف و کفش لوکس شده‌اند
یکی از والدین که از افزایش قیمت‌ها گلایه داشت، افزود: کیفی که پارسال برای پسر بزرگم ۷۸۰ هزار تومان خریده بودم، امسال باید یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان بخرم. کفش کتانی مناسب هم بالای یک میلیون تومان است. امسال برای پسرم کفشی به قیمت یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان تهیه کردم. حتی دفتر ۴۰ برگ که پارسال ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان بود، حالا ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان قیمت دارد. اگر دفتر فنری باشد و جلد محکم‌تری داشته باشد، قیمتش از این هم بالاتر است.
مادر دیگری هم با اشاره به هزینه‌های لباس فرم گفت: آموزش و پرورش قیمت لباس فرم را تعیین کرده و قیمت‌ها بر اساس سایز دانش‌آموز محاسبه می‌شود. من برای دخترم ۹۰۰ هزار تومان و برای پسرم ۷۵۰ هزار تومان پرداخته‌ام. نوشت‌افزار هم خیلی گران شده است. مثلا دفتر فنری ۸۰ برگ ۷۰ هزار تومان و دفتر ۵۰ برگ حدود ۴۰ هزار تومان است. مدادرنگی هم نسبت به سال قبل افزایش قیمت زیادی داشته و فشار زیادی به خانواده‌ها وارد می‌کند.
امسال خرید تنها یک بسته مداد مشکی و قرمز ۲۰۰ هزار تومان، مدادرنگی و مداد شمعی ۲۸۰ هزار توما، ۱۲ دفتر مشق سیمی ساده ۳۵۰ هزار تومان، ۴ دفتر مشق سیمی طرح‌دار ۳۲۰ هزار تومان، کیف مدرسه ۷۰۰ هزار تومان، لباس فرم مدرسه ۱ میلیون تومان و دفتر نقاشی و سایر ملزومات حدود ۱ میلیون تومان هزینه روی دست خانواده‌ها می‌گذارد.
قیمت نوشت‌افزار در فروشگاه‌های آنلاین
بررسی فروشگاه‌های آنلاین نشان می‌دهد که قیمت برخی از لوازم‌التحریر به شکل قابل‌توجهی افزایش پیدا کرده است. به عنوان نمونه: برای خرید بسته ۸ عددی پاک‌کن حدود ۹۰ هزار تومان، مداد مشکی پاک‌کن‌دار بسته ۱۲ عددی، ۱۲۰ هزار تومان، مداد مشکی بسته ۱۲ عددی، ۱۷۵ هزار تومان، پاک‌کن ساده فابر کاستل، ۴۴ هزار و ۳۵۰ تومان، خودکار بسته ۶ عددی، ۱۷۶ هزار تومان، نوک مدادی ۰/۵ بسته ۴ عددی، ۱۴۹ هزار تومان، مداد مشکی آریا بسته ۱۲ عددی، ۱۲۹ هزار تومان و برای خرید یک غلط‌گیر ساده باید ۵۱ هزار و ۵۰۰ تومان هزینه کرد.
قیمت نوشت‌افزار در بازار رشت
در بازار رشت نیز قیمت دفتر و دیگر اقلام پرمصرف دانش‌آموزان به این ترتیب مشاهده شده است؛ دفتر ۱۰۰ برگ منگنه‌ای دولتی از ۳۲ هزار و ۷۶۰ تومان به بالا، دفتر ۵۰ برگ فنری پاستیلی از ۶۹ هزار تومان به بالا، دفتر ۲۰۰ برگ فنردار از ۹۰ هزار تومان به بالا، دفتر ۱۰۰ برگ با جلد تلقی از ۵۸ هزار تومان به بالا، دفتر ۱۰۰ برگ تعاونی از ۳۳ هزار تومان به بالا، دفتر جلد کلاسوری ۱۰۰ برگ از ۵۹ هزار تومان به بالا، جامدادی ساده تک‌زیپ از ۷۳ هزار تومان، جامدادی دو زیپ معمولی از ۱۵۰ هزار تومان به بالا، خودکار ساده هر عدد از ۴ هزار و ۵۰۰ تومان به بالا، پاک‌کن کوچک از ۵ هزار و ۴۰۰ تومان به بالا.
قیمت کفش مدارس در بازار رشت
در بخش کفش نیز خانواده‌ها با افزایش شدید قیمت‌ها روبه‌رو هستند. کفش کتانی دخترانه از حدود ۳۰۰ هزار تومان شروع می‌شود و در برخی مدل‌ها تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان قیمت دارد. کفش اسپرت مخصوص دانش‌آموزان ابتدایی بین ۴۰۰ هزار تا ۹۰۰ هزار تومان عرضه می‌شود.
بازار در آستانه بازگشایی مدارس راکد است
بررسی‌ها نشان می‌دهد هزینه تقریبی یک دانش‌آموز پایه ابتدایی در سال تحصیلی جدید حدود ۳ میلیون و ۴۵۱ هزار تومان و هزینه تقریبی یک دانش‌آموز پایه راهنمایی حدود ۳ میلیون و ۷۵۱ هزار تومان است. مجموع هزینه برای یک خانواده با دو فرزند (ابتدایی و راهنمایی) حدود ۷ میلیون و ۲۰۲ هزار تومان برآورد می‌شود.
البته این فقط هزینه‌های اصلی مثل نوشت‌افزار، کیف، کفش و لباس فرم است. اگر وسایل جانبی مثل مدادرنگی، جامدادی، دفترهای بیشتر یا لباس اضافه رو هم به سبد خرید خانوار اضافه کنیم، رقم بالاتر می‌رود. این هزینه برای دانش‌آموز مقطع دبیرستان به صورت میانگین ۳۰ درصد افزایش پیدا می‌کند.
اتحادیه نوشت‌افزار می‌گوید: از نظر قیمتی هم نسبت به شهریور سال گذشته حدود ۳۰ درصد افزایش قیمت داشته‌ایم. البته در کالاهای لوکس و فانتزی این رقم بیشتر است، اما در اقلام عمومی جامعه معمولا همین حدود بوده است. بازار راکد هست و خانواده‌ها منتظرند تا حقوق آخر ماه واریز شود و بعدا برای خرید اقدام کنند.
گرانی مداوم نوشت‌افزار و پوشاک مدرسه تنها به اعداد و آمار محدود نمی‌شود؛ پشت هر رقم، خانواده‌هایی قرار دارند که میان تامین هزینه‌های ضروری زندگی و تحصیل فرزندانشان به سختی گرفتار شده‌اند. بسیاری از والدین از خرید یک دفتر ساده یا یک جفت کفش مناسب عاجز مانده‌اند، و این همان تصویری روشن از جامعه ماست که عمق بحران اقتصادی آن را فریاد می‌زند.