گفت و گو با مدیر نمونه‌ی دبیرستان علیرضا کوچکی رودبار؛
موفقیت یک دستاورد گروهی است نه فردی
در دنیای امروز، مدرسه‌ای موفق است که تنها به انتقال محفوظات اکتفا نکند، بلکه بستری فراهم آورد برای پرورش خلاقیت، مشارکت و تفکر انتقادی در دانش‌آموزان. نظام آموزشی امروز بیش از هر زمان دیگری، نیازمند مدیرانی است که بتوانند با نگاهی نو و رویکردی مشارکت‌محور، محیط مدرسه را به فضایی بانشاط، الهام‌بخش و خلاق تبدیل کنند.
افروز کاظمی شیرکده، مدیر پرتلاش دبیرستان هیأت‌امنایی زنده‌یاد علیرضا کوچکی، به‌تازگی به عنوان «مدیر نمونه‌ی شهرستان رودبار» برگزیده شده است. او متولد ۱۳۶۵ در شهرستان رودبار و دارای مدرک کارشناسی ارشد آموزش زبان انگلیسی است.
این بانوی پرتلاش، با بیش از ۱۷ سال سابقه در آموزش و پرورش، از چهره‌های شناخته‌شده در عرصه‌ی تعلیم و تربیت این منطقه به شمار می‌رود. او بیش از هشت سال است که در سمت مدیریت مدرسه فعالیت دارد و طی چهار سال اخیر، مدیریت دبیرستان دوره‌ی اول هیأت‌امنایی زنده‌یاد علیرضا کوچکی را عهده‌دار شده است. همچنین، نمایندگی کارگروه استانی مدیران مقطع متوسطه در استان گیلان، از دیگر مسؤولیت‌هایی است که او بر عهده دارد.
رویکرد مدیریتی او، مبتنی بر مشارکت‌جویی، خلاقیت و ایجاد محیطی شاد و انگیزشی برای دانش‌آموزان است. این نگاه نوآورانه و اثربخش، نقش مهمی در ارتقای کیفیت آموزش در مدرسه‌ی تحت مدیریت او داشته است. انتخاب افروز کاظمی به عنوان مدیر نمونه‌ی شهرستان رودبار، بی‌تردید نشانگر سال‌ها تلاش، تعهد حرفه‌ای و مسؤولیت‌پذیری او در مسیر آموزش و پرورش نسل آینده است.
ما در مرور به بهانه‌ی این انتخاب شایسته، گفت‌وگویی با این بانوی فعال در حوزه‌ی مدیریت آموزشی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
****
این موفقیت را چگونه تحلیل می‌کنید؟ این مورد حاصل چه تغییراتی در عملکرد یا نگرش شما بوده است؟
-یک مدیر نمونه و موفق دیگر خودش را تنها در جایگاه یک رییس نمی‌بیند، بلکه نقش یک رهبر،راهنما و مربی را ایفا می‌کند به نظرات و پیشنهادات پرسنل، معلمان و دانش‌آموزان توجه نشان می‌دهد و تلاش در برقراری یک فضای مشارکتی دارد. من نیز براین باورم که موفقیت هر بخش به عملکرد کل تیم بستگی دارد.
مدیر نمونه شدن یعنی این‌که به وضعیت موجود راضی نباشیم و همواره در پی یافتن راه‌های جدید و نوآورانه برای بهبود عملکرد مدرسه باشیم. در دبیرستان ما اصل همه چیز، براساس روابط مثبت و احترام است. یک مدیر نمونه یعنی داشتن کارکنان و معلمان نمونه و این دو از هم جدا نیستند. برقراری ارتباط مثبت و مؤثر با اولیای مدرسه، دیگر اصل مهم در مدیریت است.
مدرسه‌ی ما چشم‌انداز و اهداف روشن دارد، مدرسه‌ای مسؤول، پاسخگو و خود ارزیاب، چشم‌انداز دبیرستان ماست. مقدمه‌ی نمونه شدن، ناشی از یک تحول عمیق در نگرش است که آن فرد را به یک رهبر آموزشی اثربخش و تحول‌آفرین تبدیل می‌کند.
انگیزه‌‌ی تیم اجرایی مدرسه و همراهی صادقانه‌شان در طول مسیر از من، انسان باانگیزه‌تری می‌سازد، چراکه آن‌ها به دلیل ارتباط نزدیک‌تر با دانش‌آموزان، بازخوردهای ارزشمندی در اختیارم قرار می‌دهند
این انتخاب چقدر بازتاب‌دهنده‌ی تلاش جمعی مدرسه است؟ نقش تیم آموزشی شما در این موفقیت چه میزان بود؟
-تیم اجرایی مدرسه، متشکل از معلمان، معاونان و مشاور، نقش بسیار حیاتی و چندگانه‌ای در کسب این موفقیت ایفا می‌کند. در واقع موفقیت من به میزان زیادی به کیفیت همکاری و تعهد تیم اجرایی مدرسه بستگی دارد. این تیم در واقع بازوی اجرایی مدیر در پیاده‌سازی برنامه‌ها و طرح‌های مدرسه است.
انگیزه‌‌ی آن‌ها و همراهی صادقانه‌شان در طول مسیر از من، انسان باانگیزه‌تری می‌سازد. چراکه آن‌ها به دلیل ارتباط نزدیک‌تر با دانش‌آموزان، بازخوردهای ارزشمندی در اختیارم قرار می‌دهند. من همواره براین تلاشم که با استقبال ازاین بازخوردها و مشارکت دادن آن‌ها در تصمیم‌گیری‌های مدرسه، حس مسؤولیت‌پذیری را در آن‌ها تقویت کنم.
کیفیت تدریس، تعاملات مثبت با دانش‌آموزان، ایجاد انگیزه و همدلی با آن‌ها از جمله عواملی است که آن‌ها با انجام دادن‌شان می‌توانند گام مثبت و مهمی در راستای عملکرد کلی مدرسه بردارند.
واقعیت آن است که هرجا به دنبال نوآوری و ایجاد تغییرات مثبت در مدرسه بودم، همکارانم با استقبال فراوان از این تغییرات و مشارکت فعال در اجرای آن نقش مهمی در پیشبرد اهداف داشتند به راستی که کسب این موفقیت یک دستاورد گروهی است نه فردی.
چه نوع نوآوری‌هایی در برنامه‌ریزی آموزشی مدرسه اعمال کرده‌اید که به‌طور خاص مورد توجه قرار گرفتند؟
-فراهم کردن فرصت‌های رشد حرفه‌ای و تشویق دبیران، به نوآوری در روش‌های تدریس و ایجاد فضایی برای تبادل تجربیات به ارتقای مستمر کیفیت تدریس معلمان کمک می‌کند. رویکرد من نیز حمایت از روش‌های آموزشی فعال و دانش‌آموز محور است. این‌که دانش‌آموزان در فرایند یادگیری مشارکت فعال داشته باشند و مهارت‌های اصلی زندگی را در کنار سایر دروس یاد گرفته و تفکر انتقادی داشته باشند.
در مدرسه‌ی ما، همواره تلاش برآن بوده که با همدلی و ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان موجبات پیشرفت تحصیلی و اخلاقی آن‌ها را فراهم آوریم. در این مسیر تلاش بر آن است که دانش آموزان نیازمند به حمایت آموزشی را شناسایی و از افت تحصیلی و بازماندن آن‌ها از ادامه‌ی تحصیل جلوگیری کنیم.
از جمله عملکردهای دبیرستان، شناسایی دانش‌آموزان مستعد در زمینه‌های پرورشی و آموزشی و ترغیب آن‌ها برای شرکت در طرح‌ها و مسابقات آموزش و پرورش است، چرا که حضور دانش‌آموزان در این مسابقات، خود زمینه‌ی رشد آن‌ها و خودشناسی می‌شود. برنامه‌ریزی خلاقانه‌ی برنامه‌ی سالانه‌ی مدرسه، ارتباط مؤثر با مراکز و موسسات آموزشی، ارتباط مؤثر با والدین و مشارکت‌شان در امور مدرسه به منظور بهره‌بردن از تجربیات آن‌ها و پیشبرد اهداف مدرسه از جمله اقدامات مؤثر در فراهم کردن محیطی پویا و فعال است.
در مدرسه‌ی ما، همواره تلاش بر آن بوده که با همدلی و ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان موجبات پیشرفت تحصیلی و اخلاقی آن‌ها را فراهم آوریم. در این مسیر تلاش بر آن است که دانش آموزان نیازمند به حمایت آموزشی را شناسایی و از افت تحصیلی و بازماندن آن‌ها از ادامه‌ی تحصیل جلوگیری کنیم
در زمینه ایجاد محیطی بانشاط برای دانش‌آموزان، چه برنامه‌هایی اجرایی کرده‌اید؟
-در مدرسه‌ی ما، برنامه‌های متنوع و مفیدی برای ایجاد یک محیط با نشاط و پرانرژی برای دانش آموزان برگزار می‌شود. از جمله این برنامه‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد: برگزاری مسابقات و رویدادهای جذاب فرهنگی، هنری و علمی و همچنین بازدیدهای علمی و تفریحی مختلف، برنامه‌های اردویی درون مدرسه‌ای، روز بدون کیف، برنامه‌ی صبحانه‌ی سالم،کافه رفاقت و گفتگو، انجمن‌های علمی و پژوهشی مختلف، دعوت از افراد موفق و الگو برای آشنایی دانش‌آموزان با الگوهای موفق و اجرای کلیه‌ی طرح‌های مقطع متوسطه‌ی اول از جمله: طرح مدام، داناب، بوم، گلستان زندگی و سایر طرح‌های ابتکاری و مانند آن.
در زمینه‌ی شاداب سازی فضای مدرسه نیز در این سال‌ها اقدامات خوبی صورت گرفته است به طوری که دیوارهای داخلی حیاط و بیرون مدرسه، سرشار از نقاشی‌های بسیار زیبا است که توجه هر رهگذری را جلب می‌کند.
واقعیت آن است که هرجا به دنبال نوآوری و ایجاد تغییرات مثبت در مدرسه بودم، همکارانم با استقبال فراوان از این تغییرات و مشارکت فعال در اجرای آن نقش مهمی در پیشبرد اهداف داشتند به راستی که کسب این موفقیت یک دستاورد گروهی است نه فردی
چه عواملی را در ارتقای کیفیت آموزشی مدرسه مؤثر می‌دانید؟
-عوامل متعددی در ارتقای کیفیت مدرسه مؤثر است. یک مدیر موفق در ابتدا باید یک رهبر موفق باشد و با تعیین چشم‌انداز روشن، برنامه و پشتیبانی از زیرمجموعه‌ی خود، نقش کلیدی در ارتقای کیفیت آموزشی ایفا کند. همچنین معلمان توانمند و متعهد، از دانش و تخصص لازم بهره‌مند بوده و همواره به دنبال ارتقا و رشد حرفه‌ای خود هستند.
از عوامل دیگر در ارتقای کیفیت آموزشی یک مدرسه می‌توانم به برنامه‌ی درسی مؤثر، محیط یادگیری مناسب، مشارکت فعال دانش‌آموزان، مشارکت والدین و جامعه، استفاده از فناوری آموزشی و ارزشیابی مستمر اشاره کنم.
در مدیریت مدرسه، چگونه مشارکت معلمان، اولیا و دانش‌آموزان را جلب و حفظ کرده‌اید؟
-در درجه‌ی اول باید برای نظرات و تخصص آن‌ها ارزش قائل باشیم و مسؤولیت و نقش رهبری به معلمان خود بدهیم تا در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت داشته باشند واگذاری مسؤولیت‌های مختلف به معلمان، اولیا و دانش‌آموزان، برگزاری جلسات منظم انجمن و اولیا، استفاده از کانال‌های متنوع ارتباطی، دعوت از اولیا برای مشارکت در امور مدرسه، ایجاد فضایی صمیمی و دوستانه برای دبیران، دانش‌آموزان و اولیا در این راستا مؤثر است. اگر در این مسیر شفاف و منعطف باشیم و فرهنگ مشارکت را گسترش دهیم، همراهی تمامی این افراد پایدار خواهد بود.
از جمله عملکردهای دبیرستان، شناسایی دانش‌آموزان مستعد در زمینه‌های پرورشی و آموزشی و ترغیب آن‌ها برای شرکت در طرح‌ها و مسابقات آموزش و پرورش است، چرا که حضور دانش‌آموزان در این مسابقات، خود زمینه‌ی رشد آن‌ها و خودشناسی می‌شود
در این مسیر با چه چالش‌هایی مواجه بودید و برای عبور از آن‌ها چه راهکارهایی در پیش گرفتید؟
-وقتی به دبیرستان زنده‌یاد علیرضا کوچکی آمدم، جوی سنتی حاکم بود که در برابر تغییرات جدید به طور همه‌جانبه از سوی اولیا دانش‌آموزان و حتی همکاران مقاومت صورت می‌پذیرفت که ما توانستیم با افزایش آگاهی، ارائه‌ی بازخورد مناسب، تغییرات خوبی را در مدرسه فراهم کنیم. در این مسیر با شخصیت‌ها و انگیزه‌های متفاوتی رو به رو بودیم که توانستیم برای مدیریت بهتر، با برگزاری جلسات متعدد با اعضای تیم مدرسه به شناسایی نقاط قوت و ضعف و یافتن راه حل بپردازیم.
به نظر من، داشتن یک تیم اجرایی خوب که با جان و دل کار می‌کند و با شما هم‌مسیر و هم‌هدف است، می‌تواند در رویارویی با چالش‌ها و مسائل مدیریتی کمک شایانی کند، که خوشبختانه این مهم در مدرسه‌ی زنده‌یاد علیرضا کوچکی دیده می‌شود.
کدام تصمیم مدیریتی‌تان را نقطه عطف کارتان می‌دانید و چرا؟
-نقطه‌ی عطف مدیریتی مدرسه ما در ابتدا همدلی، مشارکت و رفاقت همدلانه بین تمام پرسنل و دانش‌آموزان برای داشتن محیطی امن و پرنشاط است. تک‌تک ما که در مدرسه هستیم، همواره بر این تفکریم که هیچ نمی‌دانیم و هر روز باید برای بهتر شدن خود تلاش کنیم تا هر کدام‌مان به سهم خود، یک گام کوچک در مسیر پیشبرد اهداف‌مان برداریم.
