رکود فاحش گیلان در المپیاد استعدادیابی

دومین دوره ی المپیاد استعدادهای برتر ورزش کشور شهریور ماه گذشته برگزار شد و گیلان برخلاف دوره ی اول که توانسته بود در جایگاه نهم بایستد، اینبار با رکودی فاحش تا رتبه بیستم تنزل یافت؛ اما سئوال اینجاست، آیا المپیاد استعدادهای برتر، محل مناسبی برای تعیین جایگاه ورزش استانهاست؟ همزمان با آغاز هفته تربیت بدنی به بررسی این طرح وزارت ورزش پرداخته ایم تا یقین حاصل کنیم آیا ورزش گیلان واقعا با یک رکود فاجعه بار مواجه شده است؟

المپیک جوانان مقدمه ای برای بازی های المپیک

بیش از یک قرن از آغاز رقابتهای ورزشی به شکل بازی های المپیک می گذرد و اکنون المپیک به معتبرترین و بزرگترین رویداد ورزشی در سراسر جهان تبدیل شده که بسیاری از ورزشکاران آرزوی شرکت و مدال آوردن در آن را دارند.

در همین راستای برای اینکه ورزشکارانی در سنین پایین تر و تجربه کمتر نیز با فضای المپیک آشنا شوند و تجربه حضور در چنین بازی هایی را کسب کنند، چند سالی است کمیته بین المللی المپیک (IOC)، رقابت های المپیک جوانان را راه اندازی کرد و تاکنون سه دوره آن در سالهای ۲۰۱۰ در سنگاپور، ۲۰۱۴ در چین و ۲۰۱۸ در آرژانتین برگزار شد.

روند صعودی ایران در المپیک جوانان

ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای عضو (IOC) ملزم به شرکت در این رقابتها بود و اگر نگاهی به جدول این سه دوره بیاندازید در می یابید جایگاه ایران هر دوره بهتر از دوره قبل می شود.

ایران در دوره ی اول دو طلا، دو نقره و یک برنز کسب کرد و در جایگاه بیست و ششم ایستاد؛ در دوره ی دوم سه طلا و سه برنز بدست آورد و جایگاه شانزدهم را تصاحب کرد و در ۲۰۱۸ آرژانتین با جهشی خوب هفت طلا و سه نقره و چهار برنز کسب کرد و تا رتبه نهم بالا آمد.

راه اندازی نهضت استعدادیابی

اما کمیته ملی المپیک وقتی دید، صعود در جدول المپیک جوانان کار سختی نیست اینبار تصمیم گرفت با برنامه ریزی بهتر در دوره ی چهارم این رقابتها که سال ۲۰۲۲ در سنگال برگزار می شود، حضور یابد. از همین رو با همفکری وزارت ورزش و جوانان دست به راه اندازی المپیاد استعدادیابی زد تا با شناسایی استعدادها و نخبگان ورزش ایران، دوره بعدی المپیک جوانان را روی سکو حضور داشته باشد.

«احمد سعادتمند» مدیرکل دفتر توسعه ورزش‌های پایه وزارت ورزش و جوانان که مبدع این طرح بود، در این خصوص می گوید: بعد از المپیک ٢٠١٨ آرژانتین ستادی تشکیل شد که هدفگذاری آن برای المپیک ٢٠٢٢ سنگال بود، در واقع هدف ما پشتوانه سازی برای تیم‌های ملی در رده سنی نوجوانان و جوانان بود، از همین رو طرحی را راه اندازی کردیم که در آن همه جوانب دیده شد و تضمینی برای افتخارآفرینی و ثبت ورزش کشور به عنوان قدرت ورزش در منطقه و جهان بود.

وی عنوان این طرح را المپیاد استعدادهای برتر ورزش کشور اعلام کرد و گفت: نهضت استعدادیابی به عنوان یک طرح عملیاتی در وزارت ورزش و جوانان و در سازمان برنامه و بودجه به ثبت رسید و برای همین بودجه‌ ای برای آن تعریف شده است. در این طرح ما نخبگان را شناسایی می کنیم و با حفظ و حراست از استعدادهای برتر ورزش کشور سعی می کنیم تا به ورزش کشور کمک کنیم.

المپیاد یک ماهه

گفتنی است، المیپک جوانان ۲۰۱۸ آرژانتین، مهرماه سال گذشته برگزار شد و اولین دوره المپیاد استعدادهای برتر ورزش کشور یک ماه پس از آن یعنی در آبان ماه آغاز شد. یعنی تمام این تصمیمات کارشناسانه !!! طی کمتر از یک ماه گرفته شد.

در این طرح که قریب به اتفاق رشته های ورزشی را شامل می شود، ابتدا رقابتی بین نونهالان و نوجوانان در سطح بخش ها و شهرستان ها برگزار می شود و سپس قهرمانان به رقابت های استانی فرستاده می شوند و پس از کسب عنوان، در قالب تیم استان به المپیاد کشوری راه می یابند، از همین رو اغراق نیست اگر بگوییم بیش از هفتصد الی هشتصد هزار ورزشکار درگیر المپیاد استعدادهای برتر کشور می شوند.

«علی رحمانیون» دبیر برگزاری دومین دوره المپیاد استعدایابی به مرور گفت: دومین دوره ی المپیاد شهریورماه گذشته در۵۷ رشته در بخش پسران و ۳۹ رشته در بخش دختران در مجموع در ۹۶ رشته در ۱۹ استان کشور از جمله گیلان برگزار شد.

وی افزود: ۳۱ هزار و ۳۱۶ ورزشکار مربی و سرپرست در این رویداد حضور دارند که سال گذشته این تعداد ۲۱هزار و ۸۸۷ نفر بود. از مجموع ۳۱ هزار نفر، ۱۴ هزار و ۵۴۳ ورزشکار در بخش پسران و ۹ هزار و ۳۹۶ ورزشکار در بخش دختران بودند که در نهایت ۵۲۰۰ مدال آور و نخبه در این رقابت شناسایی شدند.

وی برگزاری المپیاد را بخش اول پروژه اعلام کرد و حفظ و نگهداری از این ۵۲۰۰ نخبه را قدم دوم و اصلی این طرح قلمداد کرد.

رها شدن ورزشکاران

اما با نگاهی به اسامی مدال آوران ایرانی حاضر در المپیک جوانان آرژانتین و جستجوی اسامی آنها در گوگل می بینیم نیمی از آنها کاملا محو شدند و نیمی دیگر به روزمرگی افتادند و از حراست ویژه خبری نیست.

شاهد مثال هم مصاحبه ی رضا بهلول زاده دارنده اولین و تنها مدال المپیک تاریخ ژیمناستیک ایران است که می گوید: «خانه نشین شده ام.»

ظاهرا این ورزشکار در آرژانتین با آسیب دیدگی مواجه شد که بعد از چهار ماه (زمان انتشار مصاحبه اسفند ۹۷ می باشد) هنوز هیچ اقدامی در راستای معالجه وی به عمل نیامد و حتی وقتی پدر وی برای گرفتن نامه از فدراسیون ژیمناستیک برای فدراسیون پزشکی ورزشی اقدام کرد چنین نامه را هم به وی داده نشد.

گیلان نیز به مانند سایر استانها گوش به زنگ وزارت ورزش و جوانان، با تمام قوا هر ساله در این المپیاد شرکت می کند، سال گذشته در نخستین دوره ی آن، ورزش گیلان توانست با کسب ۲۲ طلا و ۱۳ نقره و ۱۹ برنز در جایگاه هفتم این رقابت های بایستد، ولی امسال برخلاف انتظار با ۹ طلا و ۱۹ نقره و ۲۱ برنز به جایگاهی بهتر از بیستم دست پیدا نکرد.

از مرگ نابه هنگام «نوید محمدی » دارنده مدال طلای کاراته المپیک جوانان ۲۰۱۸ آرژانتین هم که بخاطر سانحه تصادف در مسیر تهران برای حضور در فدراسیون بود نیز بگذریم، باقی مدال آوران هم وضعیت چندان ایده آلی ندارند.

وقتی وزارت ورزش و جوانان در قبال مدال آوران المپیکی خود چنین رفتاری دارد، چگونه می توان انتظار داشت با مدال آوران المپیاد استعدادهای برتر رفتاری متفاوت داشته باشد و آنگونه که جزو استراتژی خود اعلام کرد آنها را زیر بال و پر خود گرفته و برای دوره بعدی المپیک در سنگال آماده کند؟

رکود فاحش گیلان در رنکینگ المپیاد

گیلان نیز به مانند سایر استانها گوش به زنگ وزارت ورزش و جوانان، با تمام قوا هر ساله در این المپیاد شرکت می کند، سال گذشته در نخستین دوره ی آن، ورزش گیلان توانست با کسب ۲۲ طلا و ۱۳ نقره و ۱۹ برنز در جایگاه هفتم این رقابت های بایستد، ولی امسال برخلاف انتظار با ۹ طلا و ۱۹ نقره و ۲۱ برنز به جایگاهی بهتر از بیستم دست پیدا نکرد. اگرچه از حیث تعداد مدال تفاوت چندانی این دو دوره با هم نداشتند ولی رنگ مرغوب نشان های دوره ی اول باعث شد رتبه گیلان در جایگاه درخوری قرار داشته باشد.

در هر صورت با رها شدن ورزشکارن نخبه، امیدی نمی رود این موازی کاری وزارت ورزش که با هزینه هنگفتی برگزار می شود بتواند راه برون رفت رکود ورزش کشور باشد.

ناگفته نماند گیلان در دوره اول میزبان رشته های شطرنج پسران و دختران و تکواندو دختران و در دوره دوم هم از رشته های هندبال ساحلی، شطرنج و اسکواش جملگی در بخش پسران و سپک تاکرای دختران میزبانی کرد.

در بالا مواردی را یاداوری کردیم و گفتیم به این دلیل، المپیاد نمی تواند ملاک سنجش ورزش استانها قرار گیرد اما این دلیل نمی شود ورزش گیلان نتواند در این رقابتها خودی نشان دهد.

موازی کاری با رقابتهای قهرمانی کشور

یک کارشناس ارشد اداره کل ورزش و جوانان گیلان که نخواست نامش برده شود، معتقد است: وقتی ما هر ساله در همه رشته های ورزشی، مسابقات قهرمانی کشور در رده های مختلف سنی از جمله همین رده ی سنی نونهالان و نوجوانان داریم دیگر زیر بار هزینه های هنگفت المپیاد رفتن نه عقلانی است و نه توجیه فنی دارد. اگر بناست استعداد پیدا کرد، از دل همین مسابقات قهرمانی کشور که با جدیت بیشتری از سوی ورزشکاران و مربیان دنبال می شود، می توان پیدا کرد؛ چرا در المپیاد که بواسطه سن کم شرکت کنندگان (که عموما بین ۱۲ تا ۱۵ سال هستند ) بعضا خانواده ها مخالف اعزام آنها به شهرهای دور هستند تلاش بیهوده برای یافتن نخبه می کنیم، این نمی تواند معیار درستی برای سنجش ورزش استانها و همچنین یافتن استعدادهای برتر ورزش کشور باشد. برای اینکه به صحت اظهارات بنده پی ببرید کافی است از متولیان این طرح بپرسید مدال آوران دوره اول الان کجا هستند؟ اگر پاسخ قانع کننده ای دادند بنده حاضرم از ورزش کنار بروم.

در هر صورت با رها شدن ورزشکارن نخبه، امیدی نمی رود این موازی کاری وزارت ورزش که با هزینه هنگفتی برگزار می شود بتواند راه برون رفت رکود ورزش کشور باشد. اگر کارشناسان ارشد وزارت ورزش نگران ملغی شدن تفاهم نامه شان با سازمان مدیریت و برنامه ریزی هستند، لااقل طرح های مبتکرانه تری بدهند تا هم خروجی مثبتی داشته باشد و هم سازمان مدیریت را مجبور به رعایت تعهد مالی اش کنند.