در سالهای اخیرهشدارهای زیادی در مورد بحث تغییر کاربری اراضی کشاورزی از دستگاههای مختلف شنیده و این هشدارها به یک تهدید بزرگ برای منابع و میراث طبیعی استان گیلان تبدیل شده است. از سوی دیگر این موضوع چالشهای اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی زیادی برای حدود ۲ هزار و ۵۰۰ روستای گیلان در پی دارد. به طوریکه پیشتر به گفتهی«احمد آقایی» معاونت پیشگیری از جرم دادگستری، از میزان ۲۳۸ هزار هکتار اراضی کشاورزی و شالیزاری استان طی دهه اخیر به شدت کاسته شده است.
نا آگاهیعمومی، عدم وجود درآمد پایدار در روستاها، افزایش هزینههای تولید برای کشاورزان و خلاءهای قانونی موجود از جمله دلایل بروز تغییر کاربریهایی است که عمدتا به صورت غیرقانونی در روستاهای استان انجام میشود. گزارشات اداره کل امور روستایی و شوراهای استانداری گیلان نشان میدهد تغییر کاربری اراضی باغی و زراعی این استان امری جدی بوده به طوریکه سطح زیادی از شالیزارها به تصرف غیربومیان درآمده است.
درهمین رابطه «حسن گیلانپور راد» مدیر امور اراضی گیلان در گفتگو با مرور، با بیان اینکه میزان تغییر کاربری در خارج از طرحهای هادی نسبت به سالهای گذشته کاهش داشته و تخریب در خارج از طرحهای هادی به ندرت بوده است گفت: این تخلفات به دلیل اینکه ساخت وساز در داخل طرح هادی قلع و قمع ندارد بیشتر گزارش شده است.
وی از صدور ۱۰۵ مورد اخطار توقف تغییر کاربری در اراضی کشاورزی استان طی تعطیلات نوروزی خبر داد و افزود: سال گذشته از مجموع ۱۸۷۷ مورد اخطار، ۸۱۳ مورد از تغییر کاربریها بدون مجوز انجام شد که برای ۵۱۰ مورد طرح دعوی در دادگاه صورت گرفت و به استناد تبصره ۲ ماده ۱۰، ۲۵۴ مورد تخلف محرز شناخته شدند. از مجموع ۱۲۶ حکم تخریب در سال گذشته، تاکنون ۶۷ مورد قلع و قمع شدند. با تخریب این بناها، حدود ۲۴ هکتار زمین به اراضی شالیکاری استان بازگشت داده شد.
مدیر امور اراضی گیلان اضافه کرد: در تخریب این بناها تا زمانی که ساختمان تکمیل نشده باشد طبق تبصره ۲، اقدام میکنیم اما برای سایر موارد که فرد متخلف در ساختمان به زندگی میکند، تصمیم گیری دراین خصوص به عهده دادگاه خواهد بود.
گیلانپور با اشاره به اینکه ۹۹ درصد تغییر کاربریها توسط روستاییان انجام شده است، افزود: روستاییان گیلانی به دلیل شرایط مالی و اقتصادی نامناسب، اراضی خود را به صورت قطعات کوچکتر برای فروش عرضه میکنند. همزمان افراد بومی وغیر بومی با خرید این قطعات بدون نظارت دهیاران اقدام به ساخت وساز میکنند.
وی با بیان ینکه نقش دهیاران در جلوگیری از تغییرکاربریها مؤثر است افزود: دهیاران بعنوان نماینده دولت در روستاها شاهد ساخت وسازها هستند و باید موارد را گزارش کنند. در غیر این صورت با آنها برخورد قهری میشود. سال گذشته برای چند دهیار متخلف تشکیل پرونده انجام شد.
گیلانپور بیشترین تخلفات تغییر کاربری خارج از اراضی کشاورزی گیلان را در شهرستانهای صومعه سرا و رشت بیان کرد و گفت: در صومعه سرا با ۲۸ مورد و رشت ۹ مورد بیشترین تخلفات انجام شد.شهرستانهای استانه اشرفیه ۳ مورد، آستارا ۶ مورد، شفت دو مورد و سیاهکل یک مورد از دیگر شهرستانهای استان هستند که این تعداد تخلفات در آنها شناسایی شد.
مدیر امور ارضی استان با تأکید به اینکه در سالهای اخیر با تغییر کارریهای گسترده در سطح استان از میزان اراضی کشاورزی و شالیزاری گیلان کاسته شده افزود: با پایان طرح کاداستر در استان، مساحت دقیق اراضی شالیزاری گیلان محاسبه میشود.