بر اساس آمارهای «نت‌بلاکس»، قطعی اینترنت در ایران ساعتی ۱.۵ میلیون دلار معادل ۴۵ میلیارد تومان زیان اقتصادی وارد می‌کند که روزانه بیش از ۱۰۸۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود. اگرچه مطالعات معاونت پژوهشی سازمان امور مالیاتی ایران، میزان این خسارات را روزانه تا ۳ هزار میلیارد تومان نیز برآورد کرده است.
در حالیکه براساس گزارش‌های مرکز آمار ایران، حدود ۱۰ میلیون از ۱۱ میلیون کسب‌وکار اینترنتی به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم از اینستاگرام استفاده می‌کنند، طی یک ماه گذشته به دلیل قطعی گسترده اینترنت، متحمل ضررهای هنگفت زیادی شده و با خطر از بین رفتن مشاغل و بیکاری مواجه اند. این درحالیست که بنا بر اعلام مقامات دولتی و در راس آنها وزیر ارتباطات گویا فعلا اراده‌ای برای رفع فیلترینگ این پلتفرم ها و دسترسی به اینترنت آزاد وجود ندارد و به دفعات بر توسعه شبکه ملی اطلاعات و تقویت زیرساخت‌های مورد نیاز پلتفرم‌های بومی تاکید می‌شود.
در این میان فقط این آسیبها بر کابران و کسب و کارهای مبتنی بر فضای اینستاگرام وارد نشده بلکه بسیاری از کسب و کارهای صنفی در حوزه آرایشی و بهداشتی، پوشاک و کیف و کفش نیز که تبلیغات و بخشی از فروش خود را در بستر این فضا دنبال می کردند نیز متحمل خسارت شده اند.
برخی از روسای واحدهای صنفی رشت به مرور گفته اند: تعداد بسیار زیادی از آرایشگران، خدمات ناخن و ابرو و پوست به شدت دچار آسیب شده و به دلیل عدم امکان تبلیغات در شبکه های مجازی درمعرض بیکاری قرار گرفته اند.
«منور جریانی» رییس اتحادیه آرایشگران زن شهرستان رشت با اشاره به فعالیت ۱۸۰۰ واحد صنفی در این بخش از آسیب ۹۹ درصدی این واحدها به مرور خبر داده و گفته از فعالین این بخش خواستیم برای جلوگیری از خسارت مالی و بیکاری، تبلیغات خود را در بستر پلتفرم های داخلی انجام دهند که تاکنون مورد استقبال قرار نگرفته.
«عباس ویشکایی» رییس اتحادیه عکس و فیلمبرداران رشت هم با بیان اینکه بالغ بر ۵۰ درصد فعالین این صنف دچار خسارت شده اند به مرور اظهار کرد: حدود ۸۰ درصد فعالیت این صنف بر پایه اینترنت و تبادل اطلاعات در شبکه های مجازی است. در حال حاضر ۴۰۰ واحد صنفی با اشتغالزایی مستقیم ۱۲۰۰ نفری در تعلیق فعالیت به سر می‌برند و امکان ارتباط با مشتریان و ارسال عکس و فیلم برای آنها وجود ندارد. این درحالیست که با وجود توصیه های اتحادیه و اتاق اصناف به نصب پلتفرم های داخلی هنوز رغبتی از سوی اعضا برای پیوستن به شبکه های داخلی وجود ندارد چون اطمینان و اعتمادسازی لازم در این خصوص انجام نشده است.
همچنین بر اساس آمارها، از ۴۱۵ هزار فروشگاه ایرانی اینستاگرام، بسیاری زنان سرپرست خانوارهستند که با کسب و کارشان با بیش از ۴ میلیون اشتغالزایی و گردش مالی ۲۹۰ هزار میلیاردی وابسته به شبکه های مجازی است. آمارها از کاهش ۶۰ درصد تراکنشهایی مالی و پرداخت ها در این بخش حاکی است.
در این بین صنعت رایانه ای نیز از این خسارت به دور نمانده. بخصوص کسب و کارهای گردشگری گیلان. یکی از اعضای نظام صنفی رایانه ای گیلان دراین خصوص به مرور می‌گوید: ۸۰ درصد کسب و کارهای گردشگری استان در این فضا فعالیت دارند که هم اکنون دچار مشکل شده اند.
«کسایی» با بیان اینکه خوشبختانه با توجه به رسیدن فصل سرد، مراکز اقامتی گردشگری چندان متحمل آسیب نشدند افزود: در این بخش بیشترین آسیب به دفاتر و آژانسهای هواپیمایی به جهت صدور بلیط و رزرو هتل و هواپیما وارد شده که نیازمند اتصال به شبکه های مجازی هستند. متاسفانه صنعت گردشگری از دوران کرونا تا به امروز چندین سکته داشته که با ضربه قطعی اینترنت و شبکه های مجازی بسیاری از کسب و کارها در معرض نابودی قرار گرفته اند.
او اضافه کرد: کسب وکارهای مرتبط با آی تی نیز بیش از ۹۰ درصد آسیب دیده اند و ارتباط خود را با مشتریان از دست داده اند. متاسفانه پلتفرم های داخلی از لحاظ ساختاری و حجم محدود، ظرفیت خدمات دهی به این کسب وکارها را ندارند و مورد استقبال قرار نگرفتند.
داده ها و گزارشاتی که از سوی بخش های مختلف ارایه می شود نشان دهنده بروز خسارت جدی به این کسب و کارها و کاهش فروش و درآمد آنهاست. ضرری که به گواه کارشناسان در درازمدت اثرات تخریبی و جبران ناپذیری برای این مشاغل به همراه خواهد داشت. طبق برآورد‌ها تنها در یک ماه گذشته و دقیقا پس از قطع اینترنت و فیلتر شدن برخی شبکه‌های مجازی، حدود ۳۵۰ هزار شغل آنلاین تعطیل شده‌اند. به نظر می‌رسد قطعی اینترنت و فیلترینگ گسترده شبکه‌های اجتماعی نه تنها خسارات جدی بر بدنه ضعیف اقتصادی کشور وارد کرده بلکه بر تولید ناخالص کشور تاثیرات منفی زیادی به‌جا گذاشته و در نهایت موجب تعطیلی بسیاری دیگر از مشاغل خواهد شد.
راهکار دستگاهها و مسوولان برای کاهش این خسارات و حمایت از کسب و کارهای آسیب دیده چه بوده؟
کاهش ۵۰ درصدی گردش مالی واحدهای صنفی
«علیرضا تهیدست» رییس اتاق اصناف شهرستان رشت با تاکید به اینکه همه واحدهای صنفی ما به دلیل قطع اینترنت و فیلترینگ در حال ضرر مالی هستند از کاهش ۵۰ درصدی گردش مالی این واحدها خبر داد و افزود: صدور مجوز کسب و کارهای مجازی بر عهده سازمان صنعت و معدن است. با این وجود بسیاری از واحدهای صنفی استان، تبلیغات خود رادر فضای مجازی انجام می دهند.
وی با بیان اینکه فیلترینگ پلتفرم های خارجی در سطح سیاست کلان تصمیم گیری شده به واحدهای صنفی شهرستان رشت توصیه کرد تا بهبود شرایط و برای جلوگیری از آسیب و ضررهای مالی بیشتر، تبلیغات خود را در فضای مجازی داخلی منتقل کنند.
رییس اتاق اصناف شهرستان رشت با تاکید به اینکه دغدغه خسارت به واحدهای صنفی دغدغه اتاق اصناف هم هست درباره حمایتهای اتاق اصناف از این واحدها اظهار کرد: برای حمایتهای اقتصادی منبع مالی نداریم اما تنها کاری که می توانیم انجام دهیم تطلیف اخطار ماده های ۲۷ و ۲۸ اتاق اصناف (عدم برخورداری از پروانه کسب و بدهی های حق عضویت سالیانه اصناف) برای حمایت از صنوف آسیب دیده است.
در حالیکه امسال به نام «تولید دانش‌بنیان و اشتغال آفرین» نامگذاری شده و نیاز نخبگان برای اشتغال در شرکتهای دانش‌بنیان و فناور وابسته به اینترنت بین‌المللی است، فیلترینگ فضای مجازی این شرکتها را در حوزه های برندینگ، بازرگانی، صادرات و واردات با چالش روبرو کرده است.
به گفته کارشناسان دانش بنیان و فناوری استان به مرور، بسیاری از شرکتها در حوزه های آی تی سی و دارویی که کسب وکارشان بر پایه اینترنت است با مشکلات زیادی در پی فیلترینگ مواجه شده اند. قطع ارتباط تجاری در حوزه تجارت الکترونیک و عدم دسترسی به کانال های مالی و تبادل اطلاعات، شرکتهای دانش بنیان وفناور استان را در معرض آسیب جدی قرار داده است.
ارایه بسته های حمایتی به شرکتهای دانش بنیان
«امیر ملک پور»معاون فناوری و نوآوری پارک علم و فناوری گیلان از حمایتهای تسهیلاتی این نهاد از شرکتهای دانش بنیان آسیب دیده به مرور خبر داد.
ملک پور با اشاره به چالش های ایجاد شده برای این شرکتها اظهار کرد: هدف پارک علم و فناوری گیلان کمک به تجاری سازی و بازار یابی شرکتهای دانش بنیان است.ازاینرو برای حمایت ازاین شرکتها، پرداخت تسهیلات و بسته های مالی حمایتی در کوتاه مدت را پیش بینی کردیم.
وی با بیان اینکه تاکنون آماری از میزان خسارات وارده به این شرکتها به پارک علم و فناوری گزارش نشده اضافه کرد: بعنوان یک دستگاه دولتی، بسته های حمایتی و تسهیلات به منظور حفظ نیروها و اشتغال موجود به شرکتهای که مستندات خود را از میزان خسارت به ما اعلام کنند پرداخت می شود.
ملک پور تاکید کرد: صنایع بزرگ در مواقع قطعی اینترنت تاب آوری بیشتری دارند اما این اقدام بروی استارت آپ ها و شرکتهای جوان تاثیر منفی به همراه دارد. در گیلان حدود ۳۵۰ شرکت دانش بنیان و استارت آپ تحت تاثیر قطعی اینترنت وفیلترینگ قرار گرفتند که میزان تاثیر پذیری آنها متفاوت است و فعلا اطلاعات کاملی از میزان این خسارت دراختیار نداریم.
این دولت و حکومت همه چیزش شعار است و ادعا..شعار حمایت از دانش بنیانی و حمایت از نخبگان می دهند ولی اصلا نمی دانند دانش بنیان چیست و دو نفر نخبه هم در هیئت دولتشان نیست . اینترنت که شاهرگ حیات اجتماعی در دنیای دیجیتال و در عصر جریان آزاد اطلاعات هست را قطع می کنند و با همه مسایل برخورد امنیتی و پلیسی می کنند. .وزارت کار و رفاه در دولت رییسی یکی از وزارتخانه های فاقد مدیر برای این شش ماه است که نشان می دهد اولویت این دولت تامین کار و رفاه برای مردم نیست. این در حالی است که بخشی از ریشه های اعتراضات مردمی این روزها موضوع کار و معیشت و رفاه و آسایش مردم است. قطع اینترنت و‌کاهش پهنای باند باعث شده تا سیستم شتاب و نقل و انتقالات بانکی و پلتفرم های دولت الکترونیک در ادارات دولتی هم کند شده و یا دچار وقفه شود و این بر دامنه نارضایتی های ارباب رجوع در ادارات افزوده است.