نوشتن برای کودکان و نوجوانان کار سادهای نیست، چرا که ذهن حساس، جان لطیف و احساسات ظریف آنها، تحت تاثیر آثار شایسته پرورش مییابد و در مواجهه با آثار نامناسب خش بر میدارد و متأسفانه تاثیری نامطلوب میپذیرد. از این رو نویسندگانی که قلم در دست میگیرند و قدم به این وادی مینهند با مسؤولیتی بس خطیر مواجه هستند.
بر کسی پوشیده نیست که شاعران و داستاننویسانی که برای کودکان و نوجوانان به خلق اثر میپردازند باید با جهان اهالی این گروه سنی، نیازها، عواطف و تخیل ایشان آشنا باشند. ازسوی دیگر ساختار زبان کودکان و همچنین تاثیر تربیتی آثار، نوع مفاهیم و چگونگی انتقال آنها از جمله مواردی است که در این عرصه باید مورد توجه خاص قرار گیرد.
در واقع آفرینش آثاری که در عین جذابیت، مفید باشد و در پرورشاندیشه، خیال، خلاقیت و توانمندیهای کودکان مفید باشد، کاری بسیار دشوار است.
شاید در نگاه اول و از دریچهی نظر برخی، قلم زدن برای کودکان و نوجوانان امری سهل باشد اما نگاهی کوتاه به توانمندی و عملکرد بزرگان این وادی نشان میدهد که آنها دارایاندوختهای بسیار غنی از تجارب و دانستهها هستند. نگاه ظریف این دوستان و همراهان کودکان به زوایای مختلف زیست مخاطبانشان بسیار قابل تامل است. نگاهی ژرف که سبب میشود تا آثارشان عمری مدید در اذهان داشته باشند.
همانگونه که سندباد بحری در خیالهای ما هنوز بر کشتی نشسته است و دریاها را میپیماید و جوجه اردک زشت عاقبت بخیر میشود. از یاد نباید برد که بعضی از ما تنگدستی را قدم به قدم در زمهریر تنهایی دخترک کبریتفروش حس کردیم و کودکان بسیاری سیاهی جنگ و عشق به گیاهان را هم قدم با تیستوی سبز انگشتی در ذهن خویش معنا کردند.
ما هنوز وقتی نگاهمان را به آسمان شب میدوزیم به پسرکی میاندیشیم که در سیارهای دور عاشقانه از گلش مراقبت میکرد.
و البته که این قصه سر دراز دارد و به همین ترتیب داستانهایی که ما امروز در اختیار فرزندانمان قرار میدهیم، میتواند به نقشی ماندگار بدل شود. در واقع شخصیتهای دنیای داستانها میتوانند پیوندی بس عمیق بااندیشه و خیال کودکان داشته باشند و چه بسا که در پرورش ذهن و شکل گرفتن شخصیت ایشان بسیار مؤثر باشند.
و اما موضوع دیگری که باید مد نظر قرار گیرد این است که وقتی کودکان ونوجوان را با جهان کتابها آشنا میسازیم در واقع میل به مطالعه را در وجود ایشان پدید میآوریم و همین کودکان ونوجوانان در آیندهای نه چندان دور بزرگسالانی، اهل مطالعه خواهند بود.
بیتردید یکی از بخشهای بسیار جذاب کتابخانهها و کتابفروشیها قفسههای کتاب کودک و نوجوان است. این کتابها معمولا با طرح جلدهای دلنشین، نگاه کودکان و پدران و مادران را به خود میخوانند. شاید این روزها به سبب مشکلات معیشت، تهیه کتاب برای بسیاری از خانوادهها دشوار باشد اما در این میان از یاد نباید برد که بخش کودک کتابخانههای عمومی و همچنین مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در راستای برآوردن این نیاز کودکان و نوجوانان به ارائهی خدمت مشغول هستند و البته ناگفته نماند که توجه مهدهای کودک و مدارس نیز نسبت به این امر، بسیار مهم است.
و البته بر کسی پوشیده نیست که گسترش امکانات موجود و آگاهی رسانی لازم برای بهرهمند شدن عموم از این امکانات و فراهم کردن شرایط مناسب کتابخوانی برای همگان به ویژه اقشار ضعیف جامعه ومحلههای کمبرخوردار، موضوعی است که متولیان فرهنگی جامعه باید اهتمام جدی نسبت به آن داشته باشد.
و اما در پایان باید گفت، بر تارکِ هیجدهم تیرماه در تقویم کشورمان، روز ملی ادبیات کودک و نوجوان حک شده است؛ این روز مقارن است با سالروز درگذشت «مهدی آذریزدی»، نویسندهی شریفی که آثار ارزندهای از او به یادگار مانده است. وی نخستین نویسندهای است که در ایران به فکر نوشتن داستان برای کودکان و نوجوانان افتاد. به همین دلیل از او بهعنوان «پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران» یاد میشود.