در آستانه آغاز به کار مدیریت جدید دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد، فرصت‌های از دست رفته این سازمان، مسؤولین و نمایندگان مجلس در بزرگترین بنگاه اقتصادی استان گیلان در عرصه‌های ملی و گاه بین المللی بیش از هر مقطع دیگری خودنمایی می‌کند. فرصت‌هایی که می‌توانست سکوی پرتابی برای اقتصاد نحیف گیلان باشد. این گزارش به همراه چند گزارش دیگر، به مثابه مشت نمونه خروار است که اگر بخواهیم ترک فعل‌ها را در این استان احصاء کنیم چه بسا بیش از ۵۰ پروژه بر زمین مانده است که طی دهه‌های اخیر، کلنگ آن زده شد اما در بین ده‌ها وعده‌های نافرجام در غبار زمان گم شد.. اگرچه جستجو و کاوش در این مورد، نیازمند بررسی‌های دقیق و جامع تری است.
ابتدا آنکه، با نگاهی به محدوده فنسی کشی شده فاز تجارت و گردشگری این منطقه متوجه یک واقعیت عیان می‌شویم که از مجموع ده پلاک تقسیم بندی شده، دو پلاک و نیم متعلق به آقای ب. ح؛ سرمایه گذار مجتمع تجاری ـ اداری ونوس، مجتمع مسکونی طاووس و برند سنتر است.
آیا این بزرگترین نقض غرض سازمان منطقه آزاد انزلی نیست که به جای اجرای طرح سرمایه گذاری در حوزه‌های گردشگری ـ تفریحی در سودآورترین نقطه استراتژیک استان را به اعطای مجوز ساخت و بهره برداری از بزرگترین مجتمع مسکونی استان گیلان و شمال کشور تخصیص داده است؟ و در واقع مهمترین فاز تجاری ـ گردشگری خود را به چند صد واحد مسکونی فروخته است؟
در عین حال پیمانکار به جای احداث چهار بلوک، سه بلوک آن را ساخته و مهمتر اینکه فضای رو به روی برج طاووس نیز از سوی سازمان منطقه آزاد انزلی به خود ایشان واگذار شده است! چون اگر فرد دیگری در این مکان اقدام به ساخت و ساز می‌نمود احتمال کور شدن مجتمع ایشان وجود داشت. ممکن است صراحتا این نوع واگذاری‌ها تخلف نباشد و برای جلوگیری از چنین روندی محمل قانونی وجود نداشته باشد. اما مدیران عامل و معاونین اقتصادی و عمرانی این سازمان در مقام پاسخگویی می‌توانند بگویند که در مقابل چنین فرصت سوزی‌هایی چه آورده‌ای عاید این سازمان و مدیران آن شده که چنین فرصت سوزی صورت گرفته است؟
اما این تنها ابهام موجود در این سازمان نیست. محورهای دیگر طرح سئوال در حوزه اقتصادی و سرمایه گذاری سازمان منطقه آزاد انزلی را می‌توان به صورت خلاصه از این قرار اعلام کرد:
ـ هم اکنون در یک محدوده ۳۰ تا ۴۰ هکتاری مجتمع تجاری ـ اداری ونوس، ستاره شمال و کاسپین با بیش از ۲۰۰۰ واحد مشغول به فعالیت می‌باشد؛ علاوه بر این طی هشت سال گذشته مجوز احداث مجتمع‌های تجاری هپی مارت، ماهان، آرش مال و پارکینگ طبقاتی ۱۰ طبقه که سه طبقه آن تجاری می‌باشد واگذار شده؟!
پرسش اینجاست آیا در شرایطی که مهمترین معضل و مانع گردشگری استان، عدم ماندگاری گردشگران ورودی به استان، فقدان امکانات تفریحی ـ گردشگری است؛ عقلایی نبود که منطقه آزاد انزلی به جای طرح پاساژ سازی اقدام به ایجاد مراکز تفریحی و گردشگری می‌کرد؟ آیا فروش زمین و فضا جهت خرده تجاری که با یک تحریم و منع قانونی فعالیت اقتصادی شان متوقف یا محدود می‌شود بهتر است یا اینکه متوجه شرکت‌های دانش بنیان واقعی شویم؟ آیا طرح‌هایی همچون راه‌اندازی بزرگترین اکواریوم کشور در منطقه آزاد انزلی امکان توسعه و گسترش نبود؟
در خصوص جذب سرمایه گذاران خارجی در منطقه آزاد انزلی اگر سه شرکت چینی ماسی تاباک، ایران یونچنگ، ایرانیان واروم گروپ را که همه در دوران هشت ساله احمدی نژاد جذب این منطقه شده را در آمار لحاظ نکنیم!؟ کدام سرمایه گذار واقعی خارجی در بخش تولید ظرف هشت سال گذشته منطقه آزاد انزلی را انتخاب کرده‌اند؟
ـ براساس آمار منتشره این سازمانف در این منطقه بیش از ۱۲۰ شرکت نوآور، فناور و دانش بنیان مشغول به فعالیت است. اگر از مباحث دور زدن مالیات به راحتی عبور کنیم؛ چه تعداد از این شرکت‌ها در منطقه و مخصوصا برای منطقه مشغول به فعالیت هستند؛ برچه اساس و شاخصی این شرکت‌ها انتخاب شده‌اند؟ کدامیک طی این چهار سال به تجاری سازی محصول و خدمات رسانی دست یافته‌اند؟
ـ طبق آماری که سازمان منطقه آزاد انزلی ارائه داده است این سازمان در دوران دولت تدبیر و امید موفق به فعال سازی بیش از ۷۰ واحد تولیدی در شهرک‌های صنعتی دوگانه خود شده است، نکته جالب توجه اینکه براساس آخرین اخبار ارسالی از سوی سازمان مزبور تعداد واحدهای فعال ۱۴۸ واحد اعلام شده است.
اگر گروه کارخانجات “سرزمین شاد” و شرکت “کاسپین کارمن” و دو شرکت دیگر تولیدی که محصولات صادراتی ارائه می‌دهند از لیست مزبور خارج کنیم؛ مابقی شرکت‌ها چه فرصتی برای منطقه ایجاد کرده‌اند؟ اگر ۲۰ شرکتی که اقدام به تولید کالاهای مورد نیاز منطقه و کشور می‌کنند نادیده بگیریم؛ ظرف حدود ۱۵ سال اخیر؛ چرا تنها متمایل به سرمایه گذاران ضعیف و کم توانی شده ایم که همسایگان باید کمک کنند تا شوهرداری کنیم؟ این را نمی‌توان به این معنی تفسیر کرد که خود مدیران بخش اقتصادی و سرمایه گذاری سازمان ضعیف هستند که نمی‌توانند اقدام به جذب شرکت‌های قدرتمند داخلی نمایند؟
ـ از مجوز طرح‌های سرمایه گذاری هتل‌های هفت و پنج ستاره‌ای منطقه آزاد انزلی به آقای ط چرا خبری نیست؟ از اجرای قرارداد ساخت هتل پنج ستاره از سوی سرمایه گذار ترکیه‌ای نیز به همین صورت خبری منتشر نمی‌شود. داستان آن پارکینگ ۱۱ طبقه کنار مجتمع ستاره شمال به کجا رسید؟ راستی پایان کار کاسپین صادر شد و اسناد به خریداران واگذار شد؟ رستوران لبنانی در فاز گردشگری چه سرانجامی پیدا کرد؟ مجتمع تجاری سیتی سنتر به کجا رسید؟
ـ در خصوص جذب سرمایه گذاران خارجی در منطقه آزاد انزلی اگر سه شرکت چینی ماسی تاباک، ایران یونچنگ، ایرانیان واروم گروپ را که همه در دوران هشت ساله احمدی نژاد جذب این منطقه شده را در آمار لحاظ نکنیم!؟ کدام سرمایه گذار واقعی خارجی در بخش تولید ظرف هشت سال گذشته منطقه آزاد انزلی را انتخاب کرده‌اند؟
در خصوص احداث موج شکن ها، کسی بر موج شکن قرارگاه خاتم الانبیاء ایرادی وارد نمی‌کند، اما موج شکنی که شرکت مهندسی حشمت رود بر این بندر احداث کرده حرف و حدیت زیاد است. موج شکن‌هایی که با یک باد نسبتا سهمگین تخریب و سپس ناپدید شد. آیا شرکت راه ساز و پل ساز می‌تواند بندر ساز شود؟
چرا تنها چینی ها؟ پس چرا روس ها، ترک‌ها و هندی‌ها این منطقه را انتخاب نمی‌کنند؟ چرا این سازمان در دورانی که برجام حکمفرما بود سرمایه گذاران آلمانی که چندین بار به آن منطقه آمدند را جذب نکرده‌اند؟ از ایتالیایی ها، اطریشی ها، سوئیسی‌ها چه خبر! چرا حتی یک سرمایه گذار اروپایی این منطقه را که نزدیک‌ترین منطقه به تهران بوده و در مسیر کریدورهای بین المللی شمال ـ جنوب قرار دارد و از مزیت بهره گیری از نیروی انسانی توانمند گیلان برخوردار است، منطقه آزاد انزلی را انتخاب نکرده و نمی‌کند؟ چرا سرمایه‌های کلان به مناطق کیش، قشم و چابهار و …. می‌روند و در اینجا سرمایه گذاری نمی‌کنند؟
ـ درباره احداث بندر کاسپین داستان آن مهندسی ارزش چه بود که دستک‌های موج شکن در حال اجرا را تغییر داد و برخلاف نظر کارشناسان بندری که می‌توانست بدون رسوب توان پهلوگیری کشتی‌های ۱۲ تا ۱۴ هزار تن باشد همچون بندر انزلی با آن حوضچه آرامش طبیعی و در بستر ورودی تالاب، به کشتی‌ها پنج هزار تنی خدمات می‌دهد. چرا؟ چون به دلیل اصلاحیه نادرست این بندر رسوب زیادی دارد و در طول زمان نگهداری و رسوب برداری بخش قابل توجهی از هزینه‌های آن را به خود اختصاص می‌دهد.
در خصوص احداث موج شکن ها، کسی بر موج شکن قرارگاه خاتم الانبیاء ایرادی وارد نمی‌کند، اما موج شکنی که شرکت مهندسی حشمت رود بر این بندر احداث کرده حرف و حدیت زیاد است. موج شکن‌هایی که با یک باد نسبتا سهمگین تخریب و سپس ناپدید شد. آیا شرکت راه ساز و پل ساز می‌تواند بندر ساز شود؟ لایروب چطور؟ نمایندگان این دوره‌های بندر انزلی و آستارا بر این پروژه‌ها نظارت می‌کردند؟ آن‌ها از حیف و میل این منابع عظیم ملی آگاهی نداشته‌اند؟ از نتیجه این پروژه‌ها و تبعات سهمگین آن هم اطلاعی دارند؟ آیا از سکوت خود منفعتی می‌برند؟ دستگاه‌های نظارتی چطور؟
امید می‌رود روزی توسط دستگاه‌های نظارتی با دقت، مجوزهای سرمایه گذاری سازمان منطقه آزاد انزلی مورد بررسی دقیق و کارشناسی قرار گیرد تا صحت آمارهای ساخته و پرداخته شده که علی رغم تمام بحران‌های اقتصادی و تحریمی کشور همیشه بین ۱۰ تا چند صد درصد مثبت بوده مشخص شود. راستی اگر نصف آمار هشت ساله سرمایه گذاری منطقه آزاد انزلی راست و درست بود؛ آیا در گیلان بی کار وجود داشت…….کمی جستجوی خبری می‌خواهد.
