از ایران تا امریکا تحت‌تاثیر فایل صوتی است که از محمدجواد ظریف منتشر شده است و البته اگر نگوییم پای جان کری، وزیر امور خارجه امریکای دوران اوباما در واشنگتن بیشتر از ظریف در تهران به این داستان باز شده، نمی‌توان منکر آن شد که افشای فایل صوتی ظریف برای کری پس‌لرزه‌ای به همراه و هیچ تاثیری هم بر روی زندگی سیاسی‌اش نداشته است. اما مخالفان داخلی همچنان و به رویه سال‌های اخیر مشغول حمله و هجمه و تهدید و درحال تعمیق دوگانه «دیپلماسی- میدان» یا «ظریف – سلیمانی» هستند. همراهان و موافقان هم مدام تکرار می‌کنند که حرف تازه‌ای در کار نبوده و البته بیش از محتوای اظهارات بر فرم انتشار و چرایی درز آن به خارج از کشور می‌پردازند. هنوز رد و نشان ماجرا از اتاق‌های کلاب‌هاوسی تا تیتر اول رسانه‌ها به چشم می‌خورد و بعید به نظر می‌رسد که به این زودی فروکش کند؛ چرا که هم باید منتظر توضیحات محمدجواد ظریف ماند که در سفر عراق به سر می‌برد و به جز انتشار جمله‌ای مبهم که ظاهرا چندثانیه پایانی همین فایل صوتی جنجالی بوده، عملا سیاست سکوت پیش گرفته و هم باید دید که آیا ۴ ساعت دیگری از این مصاحبه ۷ ساعته منتشر خواهد شد یا نه؟
فایل صوتی سرقتی است
ظهر روز دوشنبه، اندکی بیش از ۲۴ ساعت پس از انتشار فایل مصاحبه ظریف بالاخره سخنگوی دولت نسبت به آن واکنش نشان داد. او که همیشه موضع‌گیری‌های رسمی دولت را در مقدمه اولیه مطرح می‌کند، مفصل به موضوع فایل صوتی ظریف پرداخت و پس از آن به دو پرسش در این مورد نیز پاسخ داد. علی ربیعی شبکه ماهواره‌ای «ایران اینترنشنال» را رسانه «پترو دلاری» و «طرفدار تحریم‌ها» توصیف کرد و گفت که رییس‌جمهوری به وزارت اطلاعات دستور پیگیری داده است. او تاکید کرد که این فایل ۳ ساعته تنها برشی از گفت‌وگویی بسیار طولانی‌تر و بخشی از پروژه «آن سوی دولت» بوده که با موضوع گزارش و روایت خدمات، اقدامات، چالش‌ها و دستاوردهای دولت‌های یازدهم و دوازدهم زیرنظر مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری، مصاحبه‌هایی با وزیران و معاونان رییس‌جمهوری در چارچوب تاریخ شفاهی ۸ساله دولت‌های یازدهم و دوازدهم انجام شده است. آن‌طور که سخنگوی دولت گفت بنا بوده فایل کامل نسخه صوتی، تصویری و مکتوب گفت‌وگوها در دفتر هیات دولت با درجه طبقه‌بندی آرشیو شود و یک نسخه گزیده از هر گفت‌وگو با توافق مصاحبه‌شونده، در یک نهاد ملی مطالعاتی آرشیو و سپس منتشر و در دسترس عموم قرار گیرد. علی ربیعی البته اذعان کرد که این فایل از سوی کسانی که هویت آنها در حال بررسی است به سرقت رفته و منتشر شده است.ربیعی در ادامه تاکید کرد که هدف صرفا نگاه آسیب‌شناسانه در چارچوب‌های نوآورانه بوده که بدیهی است در جریان آسیب‌شناسی جنبه نقد بیشتر دیده می‌شود ولی این نافی همکاری و همدلی‌ها بین مسوولان و دستگاه‌های اجرایی در عرصه عمل نیست. ربیعی بر طبیعی بودن تضارب آرا و تعارض دیدگاه‌ها در زمینه دیپلماسی نیز تاکید کرد و گفت حتی بنیانگذار انقلاب از این اختلافات به عنوان «مباحث طلبگی» یاد می‌کردند.
از صبح سه‌شنبه، درست پس از آنکه ۲۴ ساعتی می‌شد که فایل صوتی ظریف منتشر شده بود، رسانه‌های جناح راست و البته کنشگران منتسب به این جریان سیاسی، کار خود را با درخواست استعفا یا تهدید به استیضاح آغاز کردند.
حمله اول امریکا به عراق، حمله صدام به کویت، ۱۱ سپتامبر هم از جمله مثال‌های ربیعی برای تاکید بر تضارب آرا بود. سخنگوی دولت در ادامه گفت: «انتشار این صوت هم نشان می‌دهد تبعیت از مقام معظم رهبری در بین همه تصمیم‌گیران و مجریان به رغم همه اختلافات بین آنها سرمشق همیشگی مسوولان ما بوده است.»ربیعی همچنین از سیاست‌های منطقه‌ای، سیاست‌های دوران جنگ، نهادهای نظامی، سردار سلیمانی تمجید و تاکید کرد روسیه همسایه استراتژیک و مهمی برای ایران است که همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ما به نفع صلح و امنیت و به نفع دو ملت بوده است. ربیعی البته تاکید کرد که نسخه مورد تایید این گفت‌وگوها به زودی به صورت عمومی منتشر خواهد شد. در ادامه ربیعی به شائبه‌هایی ایجاد شده مبنی بر انتشار این فایل ازسوی دولت با مقاصد انتخاباتی نیز واکنش نشان و توضیحاتی ارائه داد. او یادآور شد که با دستور ریاست‌جمهوری، نهادهای مسوول در حال بررسی چگونگی انتشار و انتخاب گزینشی آن برای پخش هستند. او البته این ادعا را «خنده‌دار» توصیف و تاکید کرد که بیشترین لطمه در این خصوص و موارد پیش آمده، شامل دولت شده و اتفاقا هدف دولت که انتخابات پرشور است. ربیعی بار دیگر تاکید کرد که هدف دولت این نیست تا از جریان خاصی حمایت کند تا با این حمایت از مردم رای بگیرد، بلکه دولت با هر کسی که از صندوق رای بیرون بیاید با کمال میل همکاری خواهد کرد و برای تداوم دولت خود هیچ برنامه‌ای نداشته است و این ادعای بسیار غلطی است.
پیش از اظهارات علی ربیعی بود که محمدجواد ظریف بخش پایانی فایل صوتی را در اینستاگرامش منتشر کرد و نوشت: «کاری برای تاریخ نکنید؛ نگران تاریخ نباشید. نگران خدا و مردم باشید!»
از درخواست استعفا تا تهدید به استیضاح
از صبح سه‌شنبه، درست پس از آنکه ۲۴ ساعتی می‌شد که فایل صوتی ظریف منتشر شده بود، رسانه‌های جناح راست و البته کنشگران منتسب به این جریان سیاسی، کار خود را با درخواست استعفا یا تهدید به استیضاح آغاز کردند. حسین حق‌وردی، نماینده اصولگرای شهریار با خبرگزاری فارس که خط رسانه‌ای استعفا و استیضاح را پی گرفته بود، گفت‌وگو و تاکید کرد که ظریف در این ۸ سال نه تنها دستاوردی نداشته، بلکه هزینه زیادی هم به نظام وارد کرده و بهتر است استعفا دهد؛ چرا که صلاحیت وزیر خارجه بودن را از دست داده است. مجتبی ذوالنوری، نماینده نزدیک به جبهه پایداری قم و رییس کمیسیون امنیت ملی نیز به همین خبرگزاری گفت که اظهارات ظریف خلاف مصالح ملی است و کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اظهاراتش را با حضور شخص وزیر مورد رسیدگی قرار می‌دهد.حسینعلی شهریاری، نماینده زاهدان در مجلس نیز از دیگر نمایندگانی بود که در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس تلویحا تاکید کرد که ظریف دیگر قابل اطمینان نیست و گفت: «مردم به تیم کاری این دولت اعتماد نمی‌کنند.»محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و کاندیدای انتخابات پیش‌رو نیز در یک رشته‌توییت بخشی از اظهارات ظریف در این فایل صوتی را که به بحث مذاکرات شهید سلیمانی و پوتین مربوط بود، تکذیب کرد و نوشت: «آنچه از آقای ظریف نقل شده، با واقعیت انطباق ندارد.» روزنامه «کیهان» به عنوان تریبون غیررسمی جریان تندروی درون حاکمیت با تبارشناسی «ایران‌اینترنشنال» و البته سردبیر آن یعنی، علی‌اصغر رمضان‌پور، او را «وطن‌فروش» توصیف کرد و با طرح این موضوع که او معاون وزیر ارشاد در دولت خاتمی و سردبیر «روزنامه زنجیره‌ای آفتاب امروز» بوده، این اقدام را هم به نوعی به اصلاح‌طلبی و اصلاح‌طلبان مرتبط دانست. این روزنامه البته در بخش دیگری نوشت: «آقای ظریف در این بازی شوم در آستانه انتخابات، مثل یک مُهره پیاده، قربانی بازی مشترک اتاق عملیات رسانه‌ای دشمن شده است». روزنامه «جوان» نیز در مورد توصیف ظریف نوشت: «ظریف در پازلی تعریف شده به عنوان یک عنصر دست به اقدام انتحاری زده» و وطن امروز هم مثل همیشه در راس مخالفان تندروی دولت با تیتر «حقیر» و «صبح نو»، روزنامه نزدیک به محمدباقر قالیباف هم با انتخاب تیتر «غروب ظریف» نتوانست خوشحالی خود را از شرایط پیش آمده برای وزیر خارجه و تاثیر آن بر رقابت‌های انتخاباتی پنهان کند. پیش از این رییس مجلس در توییتی بدون اشاره به فایل صوتی منتشر شده، نوشته‌بود: «حالا که حاج قاسم نیست، نخواهیم گذاشت با فرصت‌طلبی برای رسیدن به مقاصد سیاسی خود به او جفا کنند و نقش تاریخی شهید سلیمانی را وارونه جلوه دهند.»
خبرگزاری اصولگرای تسنیم در گزارشی مدعی شد که نگهداری از فایل‌های صوتی مصاحبه با اعضای دولت ازجمله ظریف توسط نهاد زیرمجموعه آشنا به نحوی بوده که فایل صوتی چندی بعد، میان بعضی سیاسیون حزبی اصلاح‌طلب دست به دست می‌شده است.
اظهاراتی که شاید نشان از بستن شمشیر از روی مجلس برای وزیر دولت دوازدهم باشد.«رسالت»، روزنامه نزدیک به بخش سنتی‌تر اصولگرایان نیز از تیتر «نارفیق» برای اظهارات ظریف استفاده کرد که به نسبت تیتر دیگر روزنامه‌های اصولگرا معتدل‌تر به نظر می‌رسید. «جام‌جم» ارگان رسانه‌ای صداوسیما هم با انتخاب تیتر «مستند گاندو» سعی کرد اظهارات دولتی‌ها درمورد این سریال را تلافی کند.
چه کسی مصاحبه را دزدید؟
حسین مرعشی، سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی که یکی از اعضای آن مسوول انجام مصاحبه با ظریف بوده پیش از نشست خبری سخنگوی دولت در گفت‌وگو با پایگاه خبری- تحلیلی انتخاب درمورد پروژه «آن‌سوی دولت» توضیحاتی ارائه کرد. او گفت سیستمی که آشنا برای جمع‌آوری این گفت‌وگوها پیاده کرد، سیستم امنی نبوده؛ چرا که وزرا به یک استودیو در باغ کتاب تهران می‌رفتند و ناگفته‌های دولت‌شان را آنجا مطرح می‌کردند که کار پرریسکی بوده و ناخودآگاه دسترسی برخی را به این فایل‌ها تسهیل می‌کرده است. همچنین به گفته او، سعید لیلاز و محمد فاضلی مصاحبه‌کننده بودند و فقط مصاحبه وزیر اطلاعات در وزارتخانه و توسط کارمندان آن مجموعه انجام شده است. مرعشی همچنین گفته که تنها اسحاق جهانگیری و محمود واعظی این گفت‌وگوها را انجام ندادند. البته علی ربیعی در نشست دولت گفته که ۳۳ نفر از اعضای هیات دولت این گفت‌وگوها را انجام داده‌اند. ساعاتی بعد خبرگزاری اصولگرای تسنیم در گزارشی مدعی شد که نگهداری از فایل‌های صوتی مصاحبه با اعضای دولت ازجمله ظریف توسط نهاد زیرمجموعه آشنا به نحوی بوده که فایل صوتی چندی بعد، میان بعضی سیاسیون حزبی اصلاح‌طلب دست به دست می‌شده است.این خبرگزاری همچنین از حضور یک فرد میان اعضای پروژه خبر داده که چندی پیش از امریکا تقاضای پناهندگی کرده است و نهادهای امنیتی نیز درباره این پروژه، عوامل مشغول در آن و همچنین مخاطراتی که ممکن است به بیرون درز دادن این صحبت‌ها ایجاد کند به دولت تذکر داده‌اند. این خبرگزاری اصولگرا نوشت: «مشخصا به آقای واعظی رییس‌دفتر رییس‌جمهوری تذکر داده شده است. با این حال آقای واعظی صرفا به امتناع شخص خودش از مصاحبه در این پروژه اکتفا می‌کند اما دولت مانع ادامه یا اصلاح این پروژه توسط حسام‌الدین آشنا نمی‌شود.» همزمان با انتشار مصاحبه مشخص شد این فایل برای بسیاری از خبرنگاران خارج از کشور فرستاده شده است. سعید آگنجی، روزنامه‌نگار ساکن فنلاند نیز مدعی شد که این فایل از طریق نزدیکان محمود احمدی‌نژاد به دستش رسیده است. پیش از این کانال‌های نزدیک به محمود احمدی‌نژاد خبر داده‌بودند که مخاطبان تا قبل از انتخابات منتظر یک بمب خبری باشند.
همه چیز گفته شده بود
سمت دیگر داستان مصاحبه ظریف بخشی از اصلاح‌طلبان و حامیان دولتی ایستاده‌اند که سعی در مطالبه به مقصود داشتند. آنها با تاکید مدام بر اینکه اظهارات ظریف چیز جدیدی نیست و باعث محبوبیت او می‌شود و البته پرداختن به اینکه چرا این مصاحبه سر از «ایران اینترنشنال» درآورده، تلاش می‌کنند سمت‌وسوی افکار عمومی را از متن و بطن این گفت‌وگو دور کنند. محمد عطریانفر، از اعضای حزب کارگزاران در همین مورد پایگاه خبری- تحلیلی خبرآنلاین گفته: «هجوم به منافع ملی و تخریب روانی جامعه از اهداف منتشرکنندگان فایل صوتی ظریف است» و « نقش نفوذ را در انتشار فایل صوتی ظریف نباید از نظر دور داشت». صادق خرازی هم در مورد اظهارات ظریف سکوت و تاکید کرده او از ارادتمندان قاسم سلیمانی بوده است. جواد امام، مدیرعامل بنیاد باران نیز با انتشار تکذیبیه‌ای، برگزاری جلسه در این بنیاد در مورد مساله کاندیداتوری ظریف در انتخابات ریاست‌جمهوری را تکذیب کرده است.
