زیتون گیلان یکی از سه محصول استراتژیک تولید این استان است که از ارزش بالای غذایی و جایگاه ویژه ای درسبد غذایی خانوادهها برخوردار است، محصولی که علاوه بر استفادهی مستقیم، تولیدات جانبی دیگری ازآن استحصال میشود که لازمه اش داشتن صنایع فراوری زیتون در منطقه و شهرستان زیتون خیز رودبار است. اما گیلان بعنوان دومین تولیدکنندهی زیتون کشور با چالشهایی روبروست. نابودی باغات قدیمی زیتون به دلیل حملهی آفت مگس زیتون ، از دست رفتن بازار کشور و کمبود صنایع فراوری و تولیدات جانبی از جمله این چالشهاست.
روز گذشته «یونس رنجکش» مدیرکل دفتر جذب و حمایت از سرمایهگذاری استانداری گیلان، پشتیبانی از صنایع فراوری زیتون و حمایت از سرمایه گذاران را از مهمترین اولویت های استان درحمایت از تولید محصول زیتون عنوان کرد و گفت: رودبار از لحاظ تاریخی خاستگاه زیتون است و زیتون در ایران با این شهرستان معرفی شده است .این مزیت می تواند در برند سازی محصول زیتون و فرآورده های آن در سایر نقاط کشور نیز بسیار حائز اهمیت بوده و نقش محوری در برنامه ریزی جهت صادرات زیتون ایران داشته باشد.
اما مدیرکل دفتر جذب و حمایت از سرمایهگذاری استانداری در حالی بر برند سازی و در اختیار گرفتن بازار زیتون کشور وصادرات آن تاکید میکند که اساسا زیتون رودبار فاقد انجمن زیتون و فراکسیون مستقل زیتون درمجلس شورای اسلامی است و از هیچ پشتوانهی قوی برای سرمایه گذاری بخش خصوصی و برند سازی در کشور در رقابت با استانهای تولید کنندهی همجوار برخوردار نیست. چنانچه «منوچهر جمالی » نماینده سابق رودبار نیز با اشاره به اینکه زیتون در سند چشم انداز ۲۰ ساله کشور جزو محصولات استراتژیک به شمار آمده است و رودبار ظرفیت بالایی در تولید زیتون و روغن دارد اما از حمایت اجرایی کافی در وزارت جهاد کشاورزی و در تشکیل انجمن ملی زیتون برخوردار نیست.
اگر چه بخش عمده ای از زیتون تولیدی گیلان که در شهرستان رودبار تولید میشود به محصول روغن و سایر فرآورده های غذایی همچون پرورده و ترشیجات تبدیل میشود و به مدد قرارگیری درحاشیهی جادهی مواصلاتی رشت – قزوین از بازار مناسبی برخوردار است اما عملا درحال از دست دادن سهم خود در بازار کشور است.
«مهدی عباسی» رییس شورای ملی زیتون ایران در گفت و گو با مرور، همسو نبودن فرمانداری و اتاق بازرگانی گیلان را عامل اصلی تشکیل نشدن این انجمن در گیلان عنوان میکند و به مرور میگوید: گیلان در حال از دست دادن سهم خود در بازارهای فروش زیتون در کشور است. اکنون زیتون رودبار از رتبه یک تولید کشور به جایگاه ۷ نزول کرده و اگر مسوولان در بحث بازاریابی نجنبدند از داشتن بزرگترین بازار فروش کشور هم خارج میشوند. درحال حاضر بیشتر زیتونی که در گیلان به فروش میرسد تولید استانهای همجوار است. در حالیکه در گذشته گیلان قطب تولید زیتون در کشور بود اکنون با داشتن ۷هزار هکتار باغات زیتون و تولید ۸ هزار تنی از استان زنجان عقب مانده است. بطوریکه زنجان سطح زیرکشت باغات زیتون خود را به ۲۰ هزارهکتار و تولید را به ۵۰ هزار تن رسانده است. متاسفانه دراین بخش آمار درست و صحیحی از مسوولان جهاد کشاورزی استان ارایه نمیشود.
عباسی در خصوص پیگیری تشکیل انجمن زیتون در گیلان میافزاید: بارها به فرمانداری و روسای جهاد کشاورزی و اتاق بازرگانی گیلان نامه زدیم و درخواست تشکیل انجمن زیتون را در گیلان کردیم اما تا کنون به نتیجه نرسیدیم و این دستگاهها همکاری لازم را انجام ندادند و اکنون استانهای دیگر کشور در داشتن انجمن ملی زیتون از گیلان پیشی گرفته اند. این درحالیست که در دورهی گذشته مجلس نیز زیتون دارای فراکسیون مستقل بود اما دراین دوره ،همتی از سوی نماینده های جدید شهرستانهای زیتون خیز در پیگری تشکیل این فراکسیون دیده نشده است. بزرگترین ضربه ای که در حال حاضر به زیتون رودبار وارد شده نداشتن نماینده در نبض اقتصادی کشور است.
وی ادامه داد: شورای زیتون در سال ۹۷ ، مصوبهی هیات دولت در بحث واردات زیتون با ارز دولتی را وتو کرد. اقدامی که با توجه به اختلاف قیمت دلار درآن برهه، موجب متضرر شدن کلیه تولیدکنندگان زیتون در کشور میشد.
عباسی تاکید دارد: گیلان همچنین در بحث ایجاد صنایع فراوری و تبدیلی زیتون با مشکلات زیادی مواجه است که در صورت داشتن انجمن ملی زیتون به راحتی قادر به رفع این مشکلات و جذب سرمایه گذار بود. متاسفانه روند رشد و ایجاد صنایع فرآوری زیتون در گیلان بسیار کند پیش می رود. دراستان زنجان سالیانه حدود ۴۰ واحد جدید فرآوری اضافه می شود اما در رودبار و منجیل این عدد بین ۲ تا ۵ واحد در سال است .
پیشتر«گودرزوند چگینی » منتخب مردم رودبار در مجلس یازدهم گفته بود: در شهرستان رودبار با وجود زیرساختهایی نظیر شهرک صنعتی لوشان، خرشک و کارخانجات زیتون و روغنکشی زیرساخت لازم برای برندسازی وجود دارد.
منتخب مردم رودبار در مجلس شورای اسلامی افزود: زیتون یکی از محصولات مهم و استراتژیک کشور در شهرستان رودبار است که فقط به همین تک محصول خلاصه نمیشود زیرا انواع فرآوردههای آن نظیر روغن، کنسرو و … در بازارهای جهانی مورد استفاده قرار میگیرد.
تلاشهای خبرنگار مرور برای گفتگو با نمایندهی رودبار در خصوص حمایت از صنعت زیتون در رودبار و ایجاد صنایع فراوری ، علیرغم هماهنگی های انجام شده با وی به نتیجه نرسید.
گفتنی است گیلان به لحاظ مساحت باغهای زیتون و تولید این محصول، رتبه سوم کشور را دارد. سال گذشته زیتون کاران رودباری در سطح هشت هزار هکتار باغات زیتون این شهرستان ، ۲۱ هزار و ۴۵۰ تن زیتون به ارزش اقتصادی ۱۳۸ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان برداشت کردند. رودبار ۲۰ درصد تولید زیتون کشور را دارد و ۸۵ درصد زیتون تولیدی کشور در بازار زیتون این شهرستان عرضه می شود. در گیلان بیش از ۷۰ کارخانهی فرآوری در حوزه زیتون فعالیت میکنند.