امیدهای دست‌نیافتنی برای شالیکاران گیلانی؛
رکود بازار برنج و مسئولانی که همچنان وعده می‌دهند
برداشت مکانیزه برنج در گیلان از هفته گذشته آغاز شده و شالیکاران امیدوارند امسال برخلاف دو سال گذشته، سیاست‌های دولتی به گونه‌ای اجرا شود تا رکود بازار خرید و فروش برنج ایرانی به پایان برسد. با این حال شواهد نشان می‌دهد همچنان قرار است شاهد فساد در ثبت سفارش، واردات بی‌رویه، استمرار دپو برنج در انبارها و ضرر و زیان کشاورزان باشیم.
اسدالله عباسی استاندار گیلان در آیین ملی برداشت مکانیزه برنج که اخیرا در یکی از روستاهای شرق استان برگزار شد گفت: به شالیکاران گیلانی قول می‌دهم مشکلاتی که در سال گذشته بابت ثبت سفارش برنج به وجود آمد تکرار نخواهد شد.
وی همچنین تأکید کرد: برای هرگونه واردات برنج به داخل کشور ابتدا میزان مصرف و تولید برنج مشخص و بعد از آن فرآیند واردات طبق نیاز بازار انجام خواهد شد. به گفته عباسی، سه ماه بعد از آذرماه، میزان برنج مصرفی و تولیدی کشور مشخص شده و سپس واردات برنج اجرایی می‌شود.
استاندار گیلان در حالی این وعده را به شالیکاران گیلانی داد که موضوع ثبت سفارش، واردات بی رویه برنج خارجی به گونه‌ای که بازار مصرف داخلی به مرحله فوق اشباع برسد و توزیع زود هنگام برنج‌های وارداتی همزمان با برداشت محصول، سال‌هاست ضررهای جبران ناپذیری را به کشاورزان گیلانی وارد کرده است.
انبوه برنج‌های دپو شده در انبارها و گلایه‌های ممتد کشاورزان به دلیل افت شدید قیمت برنج ایرانی و فروش محصول به قیمت‌های نازل تنها گوشه‌ای از مصائبی است که شالیکاران گیلانی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
اواخر تیرماه سال گذشته، اعلام شد در راستای حمایت از شالیکاران و تعادل‌بخشی به بازار عرضه و تقاضا، واردات برنج به داخل کشور تا اطلاع ثانوی ممنوع است. اما امسال بر اساس اطلاعیه صادر شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی خطاب به کلیه واردکنندگان، زمان شروع ثبت سفارش جدید برای برنج و حبوبات 11 تیر ماه 1403 اعلام شد.
نوع سیاست‌های دولتی و فساد رخنه کرده در بسیاری از لایه‌های تصمیم‌گیری سبب شده تولید محصولات کشاورزی دیگر مانند گذشته توجیه منطقی و اقتصادی نداشته باشد.
در سال 1401 قیمت برنج ایرانی به کیلویی 140 هزار تومان رسید. با توجه به ضعف اقتصادی و معیشتی که گریبانگیر طیف وسیعی از جامعه شده و با توجه به کاهش محسوس قدرت خرید مردم، بازار برنج داخلی دچار رکود شد و در پی آن تمایل مردم برای خرید این محصول کاهش پیدا کرد.
دپو شدن مقادیر بسیار زیادی برنج در انبارها که به مرز فساد رسیدند دولت را اوایل سال 1402 بر آن داشت تا واردات برنج خارجی را ممنوع و واردکنندگان را مجبور به خرید برنج‌های داخلی کند.
با وجود اینکه دولت چهاردهم هنوز شروع به کار نکرده و کابینه معرفی نشده است، وزارت جهاد کشاورزی در دوره کفالت محمد مخبر اعلام کرده امسال با توجه به نرمال شدن شرایط بازار، مجددا ثبت سفارش برنج خارجی آزاد شده است و واردات مجاز اعلام می‌شود.
در اواخر آذر ماه 1402 در حالی که خبر فساد بزرگ چای دبش برملا شده بود، خبرهایی با مضمون «فساد مالی گسترده و سازمان‌یافته تحت عنوان «واردات محصولات کشاورزی» با چراغ سبز و مجوز دولتی‌ها در رسانه‌های داخل کشور بازتاب گسترده‌ای پیدا کرد.
به گفته جبار کوچکی‌نژاد نماینده رشت در مجلس، مافیای برنج ناگهان حدود 2 تا 3 میلیون تن برنج را با ارز 4200 تومانی و ارز 28 هزار و 500 تومانی وارد کشور کرده است. این اتفاقات در حالی رخ داد که برنج تولیدی کشاورزان ایرانی در شمال همچنان خریداری نداشت و روی دست آن‌ها مانده بود.
این سخنان کوچکی‌نژاد در حالی مطرح شد که محمد مخبر معاون اول وقت دولت رییسی و احسان خاندوزی وزیر اقتصاد و دارایی وعده داده بودند در حمایت از کشاورزان داخلی، واردات برنج محدود می‌شود.
سالانه به طور میانگین ۱٫۹میلیون تنی برنج در ایران تولید می‌شود، بنابراین به طور متوسط حدود ۱٫۲ میلیون تن برنج باید از محل واردات تأمین شود. با این حال طبق افشاگری‌های انجام شده 2 تا 3 میلیون تن برنج خارجی وارد کشور شده است .
به گفته کوچکی‌نژاد، یک مافیا در پشت پرده بازار برنج وجود دارد که اقدام به دور زدن قانون می‌کند و در مراکز مهم تصمیم‌گیری نفوذ دارد.
اوایل خرداد امسال مسیح کشاورز دبیر انجمن تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان برنج خبر داد: طبق آمارها، از ابتدای امسال 120 هزار تن برنج خارجی وارد کشور شده است. به گفته وی، بخش خصوصی خواستار واردات 800 هزار تن ثبت سفارش تا قبل از دوره ممنوعیت بود، اما دولت تنها مجوز 400 هزار تن ثبت سفارش را صادر کرد.
بنابراین 300 هزار تن دیگر تا قبل از دوره ممنوعیت باید وارد کشور شود. شواهد نشان می‌دهد امسال نیز مانند سال‌های گذشته در راستای جلوگیری از قیمت‌گیری برنج ایرانی، برنج خارجی چند برابر نیاز واقعی وارد و در بازار مصرف توزیع خواهد شد.
به این ترتیب به نظر می‌رسد شالیکاران گیلانی که اکثرا اقتصادی تک محصولی دارند امسال هم نباید انتظار بهتر شدن بازار خرید و فروش برنج را داشته باشند و سایه سنگین رکود همچنان بر سر بازار برنج ایرانی باقی خواهد ماند.
نظرات بسته شده است.