«هادی حق‌شناس»، استاندار گیلان، در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه باران، برگزاری اجلاس استانداران کشورهای حاشیه خزر در رشت را نشان دهنده گسترش دیپلماسی عمومی با همسایگان شمالی ایران ا عنوان کرد.
حق‌شناس افزود: این اجلاس با راهبرد آشنایی پنج کشور ایران، روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان از ظرفیت‌های یکدیگر برگزار می‌شود. از این طریق می‌توانیم بحث کریدور شمال – جنوب و منافع مشترک بین استان‌های هم‌جوار خزر را گسترش دهیم.
وی با اشاره به حضور مقامات عالی کشور در این اجلاس گفت: علاوه بر استانداران پنج کشور حوزه دریای خزر، دو استاندار کشورمان در حوزه خلیج فارس نیز در این اجلاس حضور خواهند داشت. این اجلاس در تاریخ ۲۷ و ۲۸ آبان به میزبانی رشت در تالار مرکزی برگزاری می‌شود.
استاندار در ادامه در خصوص محورهای برگزاری این اجلاس اضافه کرد: اجلاس استانداران استان‌های کشورهای حوزه دریای خزر با شعار «خزر؛ پل دوستی و توسعه منطقه‌ای» برگزار می‌شود و استانداران ۱۰ استان ساحلی از چهار کشور روسیه، قزاقستان، آذربایجان و ترکمنستان، به همراه استانداران استان‌های شمالی و جنوبی ایران، سفرا، سرکنسول‌های جمهوری اسلامی ایران در این کشورها و سفرای آن‌ها در تهران در این اجلاس حضور خواهند داشت.
استاندار گفت: تجربه نشان داده هر جا توانسته‌ایم با کشورهای منطقه منافع مشترک ایجاد کنیم، هم از نظر اقتصادی و هم سیاسی موقعیت بهتری پیدا کرده‌ایم. به عنوان مثال، بندر چابهار که سرمایه‌گذاری هندی‌ها در آن انجام شد، از فهرست تحریم‌ها خارج شد و برق صادره به عراق هم مشمول تحریم نشد.
نماینده عالی دولت در گیلان افزود: ظرفیت بار رشت – آستارا ۱۵ میلیون تن است، اما هم‌اکنون کمتر از یک میلیون تن استفاده می‌شود، لذا بهره‌برداری کامل از این ظرفیت، منافع مشترک اقتصادی و سیاسی گسترده‌ای برای کشور به همراه خواهد داشت و اثر تحریم‌های خارجی را کاهش می‌دهد.
استاندار گیلان بیان کرد: کشورهای آسیای میانه امروز مسیر ۸۰۰۰ مایلی را از اقیانوس هند، دریای سرخ، مدیترانه و دریای سیاه طی می‌کنند تا به بازارهای اروپایی برسند، در حالی‌که از طریق ایران می‌توان این مسیر را به یک‌سوم کاهش داد. هم‌اکنون مجموع کانتینرهای ورودی به بنادر انزلی، امیرآباد و کاسپین شاید به ۴۰ هزار کانتینر هم نرسد، در حالی‌که روسیه سالانه بیش از ۹۰۰ میلیون تن تجارت کالا دارد؛ تنها یک درصد آن هم اگر از مسیر خزر عبور کند، تحولی بزرگ در اقتصاد منطقه رقم می‌زند.
وی تصریح کرد: در سفر اخیر با مسئولان روسیه و آذربایجان توافق شد که ظرفیت پایانه‌های مرزی رشت و آستارا، چه زمینی، چه ریلی و چه دریایی، به تدریج افزایش یابد، زیرا افزایش ترددها به تقویت نواحی گردشگری و هتل‌های استان نیز کمک خواهد کرد.
استاندار گیلان ادامه داد: قزاقستان امروز بیش از ۲۸ میلیون تن غلات تولید می‌کند؛ بخشی از این محصولات باید از مسیر جنوب ایران جابه‌جا شود، اما تا زمانی که تجارت به سمت دریای خزر نیاید، این فرصت‌ها از دست می‌رود. در جلسات با رییس‌جمهور و رییس مجلس هم تاکید کردم که ما شمالی‌ها یعنی گیلان، مازندران و گلستان به جای اینکه رو به دریا زندگی کنیم، پشت به دریا زندگی کرده‌ایم، در حالی که خزر می‌تواند محور توسعه، تجارت و اشتغال در شمال کشور باشد.
استاندار گیلان عنوان کرد: اکنون هم مازندران و گیلان به شبکه ریلی متصل‌اند، بندر امیرآباد، بندر انزلی و آستارا به ریل دسترسی دارند و مسیر ریلی رشت نیز در حال تکمیل است. هم‌چنین فرودگاه‌ها و سایر زیرساخت‌های حمل‌ونقل ایجاد شده‌اند.
هادی حق‌شناس افزود: با وجود این سرمایه‌گذاری‌های سخت‌افزاری، هنوز در حوزه نرم‌افزاری و مدیریتی از این ظرفیت‌ها به‌طور کامل بهره‌برداری نشده است. این اجلاس فرصتی است تا بتوانیم این فاصله را جبران و بهره‌وری اقتصادی و ترانزیتی شمال کشور را به حداکثر برسانیم.
استاندار گیلان با اشاره به اینکه قبل از کرونا و جنگ اوکراین، روزهایی بود که چند هزار نفر از بازارچه مرزی آستارا تردد می‌کردند و طرف مقابل هم مشتاق بازدید از ایران است افزود: اجلاس‌های مشترک و همکاری‌های سه‌جانبه ایران، روسیه و آذربایجان به تسهیل ترددهای مرزی کمک می‌کند.
استاندار در ادامه با اشاره به تامین نفت و گاز نیروگاه‌های استان تا ۲۰۰۰ مگاوات برق تاکید کرد: این میزان برق می‌تواند چرخه تولید و صنعت را به‌طور کامل فعال کند و خاموشی‌ها را منتفی سازد. تجارت منطقه‌ای و همکاری با همسایگان می‌تواند به تبادل کالا در برابر سوخت بیانجامد، یعنی تجار خارجی کالا تامین کنند و در مقابل سوخت لازم برای راه‌اندازی نیروگاه‌ها تامین شود، این چرخه، علاوه بر جلوگیری از خاموشی، به رونق صنعت، اشتغال و پایداری اقتصاد استان کمک می‌کند.
استاندار گیلان ضمن اشاره به کاهش سطح اب دریای خزر اظهار کرد: در حدود یک قرن گذشته، سطح آب دریای خزر تغییرات قابل‌توجهی داشته است؛ از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۵۶ حدود ۴ متر عقب‌نشینی رخ داد. سپس از سال ۱۳۵۶ تا اوایل دهه ۸۰ آب دریا حدود دو و نیم متر بالا آمد و در دو دهه اخیر دوباره روند کاهش را تجربه کرده است.
هادی حق‌شناس افزود: در اجلاس استانداران خزر، موضوع عقب‌نشینی آب و ضرورت هم‌فکری پنج کشور ساحلی برای مدیریت آن، یکی از محورهای اصلی گفت‌وگوهاست.
لازم به ذکر است؛ اجلاس رشت فرصتی برای شکل‌گیری گفت‌وگویی تازه میان مدیران اجرایی مناطق ساحلی کشورهای حاشیه خزر است. محورهای اصلی این نشست شامل توسعه پایدار، حفاظت از محیط‌زیست دریایی، همکاری‌های بندری، گردشگری و ترانزیت خواهد بود.
به گفته تحلیلگران، تمرکز بر همکاری‌های محلی و منطقه‌ای می‌تواند به ایجاد شبکه‌ای از استان‌ها و مناطق همکار در اطراف خزر منجر شود؛ شبکه‌ای که از سطح روابط دولتی فراتر رفته و بنیان توسعه‌ای پایدار برای آینده این پهنه آبی فراهم کند.
این نشست در شرایطی برگزار می‌شود که کشورهای حاشیه خزر بیش از هر زمان دیگری به همکاری‌های محلی، اقتصادی و زیست‌محیطی به ویژه تهدید پسروی آب دریای خزر نیاز دارند و استان‌های ساحلی، خط مقدم این همکاری‌های تازه محسوب می‌شوند.
اجلاس استانداران خزر در رشت، نه تنها یک گردهمایی دیپلماتیک موقت، بلکه نمادی از تعهد گیلان به ایفای نقش محوری خود در تجارت منطقه‌ای است. با توجه به موقعیت ژئواستراتژیک و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در زیرساخت‌ها، این اجلاس می‌تواند آغازی بر دوران جدیدی از شکوفایی اقتصادی شمال کشور باشد.
