روز جمعه، ۸ تیرماه ۱۴۰۳، صبح روز انتخابات ریاست جمهوری، شمار قابل توجهی از مردم شهرستان رضوانشهر با یک بحران در حوزه سلامت عمومی مواجه شدند.
تعداد قابل توجهی از مردم ساکن این شهر (۴۰۰ نفر) به دلیل بروز علایم مسمومیت، تهوع و گاه استفراغ، به مراکز درمانی مراجعه کردند. این حادثه نگرانی‌ها و ابهامات بسیاری را در میان مردم و مسئولین ایجاد کرده است.
براساس گزارش‌های اولیه، مسمومیت در میان ساکنان خیابان ۲۲ بهمن رضوانشهر بیشتر دیده شده بود. خوشبختانه هیچ مورد فوتی گزارش نشد، و افراد مسموم‌شده بعد از مراقبت‌های درمانی اولیه مرخص شدند و موردی از بستری هم مشاهده نشد.
اما به گفته افراد درگیر اعلام شده که هیچ‌گونه آزمایشی از افراد گرفته نشده و به همه بیماران فقط سرم زده شد. مسمومیت تعداد رو به افزایشی از شهروندان رضوانشهری و ابهام در مورد علت این اتفاق، سوالات زیادی به وجود آورد که تا ۱۲ روز بعد از ماجرا پاسخ روشنی به آن داده نشده و درگیر و دار اعلام نتایج انتخابات گم شد.
اکنون شواهد موجود و منابع آگاه؛ مصرف آب آلوده به فاضلاب را علت اصلی این مسمومیت دانسته‌اند. آن هم با وجود تکذیب شرکت آبفا در مورد هرگونه مسمومیت از طریق مصرف آب شرب، و تاکید دانشگاه علوم پزشکی گیلان بر آلودگی آب شرب قرار گرفت.
لازم به ذکر است که خبر گزش پشه آئدس در استان نیز توسط نهاد بهداشتی مسئول و پاسخگو یعنی همان دانشگاه علوم پزشکی گیلان نیز با تاخیر تایید شده بود!!! در مواقع بحرانی مانند این، انتظار این است که اقدامات جامع‌تر و گسترده‌تری برای شناسایی همه عوامل ممکن صورت گیرد.
این موضوع نشان‌دهنده‌ی نقص‌های جدی در نهادهای بهداشتی و نظارتی شهرستان رضوانشهر و استان است که باید به امید به اصلاح آن داشت.
گمانه‌زنی‌هایی نیز در این خصوص وجود داشت. وقتی عده قابل توجهی از افراد ساکن یک منطقه با علایم مشابه به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند اولین دلیلی که به ذهن هر فردی می‌آید آلودگی آب شهری می‌باشد.
ولی آب و فاضلاب گیلان اعلام کرده بود که در همان روز بازدیدی انجام داده و آزمایشاتی از جمله کدورت‌سنجی، کلرسنجی و سایر بررسی‌های میدانی نیز انجام گرفته و آب منطقه هیچ مشکلی نداشته است.
پرسش این است که چرا با وجود تعداد افزایشی مسموم‌شدگان، اهمیت موضوع انقدر بالا نبود که آزمایش‌های دقیق‌تر و جامع‌تری روی افراد مسموم‌شده انجام گیرد و اگر انجام گرفته بود و پاسخ از روز اول مشخص بود چرا به اطلاع مردم رسانیده نشد؟!
این ابهام‌ها باعث ایجاد نگرانی‌های بیشتری در میان مردم است و نیاز به پاسخگویی شفاف و دقیق مسئولین را دوچندان کرده است.
دستورالعمل برنامه‌ریزی ایمنی آب (WSP) یکی از برنامه‌های معتبر و شناخته‌شده در زمینه مدیریت کیفیت آب شرب است. سازمان جهانی بهداشت (WHO) این دستورالعمل را تهیه کرده و هدف آن شناسایی و مدیریت خطرات در تمامی مراحل از حوزه آبریز یا منبع آب تا نقطه مصرف است.
دستورالعمل برنامه‌ریزی ایمنی آب (WSP)، می‌گوید از حوزه آبریز یا منبع آب تا نقطه مصرف، مراحلی چون شناسایی خطرات، ارزیابی نقاط ریسک، اجرای اقدامات کنترلی و پایش و نظارت و اقدام اصلاحی باید انجام شود.
اگر این طرح در وزارت بهداشت انجام می‌شود، آیا در مورد شهرستان رضوانشهر که گویا آب مصرفی آن از چاه تامین می‌شود، این بررسی‌ها انجام می‌شود یا شده است؟! اگر نه که می‌توان گفت که سیستم آبرسانی آن با اشکال جدی مواجه است. و اگر انجام می‌شود پس چگونه این مسمومیت ایجاد شده است؟!
یک احتمال دیگر برای علت این مسمومیت وجود ترکیبی از چند عامل در آب بود. درست است که استاندارد کیفیت آب بر معیارهای کدورت‌سنجی، میزان کلر آب و عدم وجود کلیفرم‌های گرماپای مانند اشرشیاکلی تاکید دارند ولی در مواقع این چنین بحرانی باید به دنبال دلایل دیگر نیز بود.
به طور مثال وجود عامل ویروسی در آب، در این‌صورت آیا امکان انجام آزمایش و تشخیص آن را داریم؟! آیا منابع انسانی متخصص و یا آزمایشگاه مرجع داریم که در مواقع این چنینی به آن مراجعه کنیم؟!!
ذکر این نکته هم لازم است که در صورت بروز یک همه‌گیری ویروسی در یک منطقه، مراکز محدودی برای تشخیص آن وجود دارند، آیا این مراکز به مردم شناسایی و معرفی شده‌اند و در صورت بروز همه‌گیری و مسمومیت امکان ارجاع مراجعان به این مراکز را داریم؟
این وضعیت نگران‌کننده نه تنها سلامت عمومی را به چالش می‌کشد، بلکه اعتماد مردم به نهادهای مسئول، با اظهارنظرهای متناقض و گاه تاخیر در اطلاع‌رسانی، را نیز تحت تاثیر منفی قرار می‌دهد.
شهروندان یک جامعه حق دارند بدانند که چرا نهادهای مسئول در مورد مسائلی که مستقیم بر سلامت و زندگی آنها تاثیر می‌گذارد، شفاف و هماهنگ عمل نمی‌کنند؟ وقتی گزارش‌های متناقض از سوی نهادهای مختلف منتشر می‌شود، چگونه می‌توان به این ادعاها اعتماد کرد؟ و اینکه آیا باید منتظر شنیدن خبری مشابه دیگری از یک منطقه دیگر استان، یا استان‌های دیگر نیز باشیم؟
همچنان که اخیرا در اخبار شنیدیم که آب روستای دهفول در شهرستان نهاوند نیز آلوده به فضولات دامی بوده و ۳۰۰ نفر از اهالی را مسموم کرده است! آیا این مسمومیت می‌تواند زنگ خطری برای بررسی دقیق‌تر و اصلاح فرآیندهای نظارتی در سطح ملی باشد، آیا این حادثه نشان‌دهنده‌ی ضعف سیستماتیک در ساختارهای نظارتی و بهداشتی و آب و فاضلاب در شهرستان رضوانشهر است؟
این سوالات نیازمند پاسخگویی شفاف و فوری نهادهای نظارتی در این شهرستان و استان است. در پایان باید گفت دوراهی افشای حقایق یا سکوت؟ کدام جاده به نفع عموم شهروندان است؟ و کدام به نفع مسئول پاسخگو؟!
نظرات بسته شده است.