جایگاه رشت در گردشگری ایران و آسیا و ظرفیتهای مغفول مانده این شهر برای معرفی به گردشگران داخلی و خارجی همچنان مورد بحث کارشناسان و فعالان اجتماعی است. کسب عناوین بین المللی شهر خلاق خوراک و صنایع دستی در سالهای اخیر آنگونه که باید نتوانسته جایگاه رشت را بعنوان مرکز استان در گردشگری ارتقا ببخشد و به مقصد تاثیرگذاری برای گردشگری تبدیل شود.
با این حال، این شهر در فقدان زیرساخت های گردشگری، میتواند در سایر زیر ساختهای دیگر از جمله حوزه پزشکی و سلامت به دنبال سهم خود از صنعت گردشگری کشور باشد.
قصد دارم شهر رشت را با سایر شهرهای مقاصد گردشگری مقایسه کنم. بهطور کلی هر شهری برای آنکه کارکردی گردشگری پیدا کند در ابتدا لازم است از برخی زیرساختها برخوردار باشد. زیرساختی که در آن گردشگر بتواند بهراحتی تفریح کند و حتی گزینههای زیادی برای انتخاب داشته باشد.
شهر رامسر را مثال میزنم. شهری در نزدیکی دو شهر (تنکابن و چابکسر) قرار دارد که هیچ کدامشان توریستی نیستند. مسافرانی که از شهر تنکابن عبور میکنند، هیچکدام در این شهر متوقف نمیشوند، بلکه از آن عبور میکنند و راهی رامسر میشوند. چون در تنکابن زیرساخت گردشگری مهیا نیست. این درحالیست که در سالهایی نیز اختلالهای زیادی در گردشگری رامسر ایجاد کردند اما همچنان نتوانستند مانع از ورود گردشگر به این شهر شوند.
رامسر شهریست با زیرساختهای گردشگری خوب و قابل تامل. در واقع از گذشته به گونه ای برای این شهر زیرساختهای گردشگری پیش بینی شده که اگر در سالهای اخیر به آنها توجه میشد، هم اکنون رامسر به یک شهری توریستی در اندازه های جهانی تبدیل شده بود. چرا که از اولین زیر ساخت های گردشگری همچون جادهها و حمل و نقل برخوردار است و این خود یک امتیاز بالایی در جذب گردشگران است.
شهر همدان نیز دیگر شهر گردشگری کشور شهریست که از همان روزهای ابتدایی ساخته شدنش، این شهر به شکل شعاعی گسترش یافت که بسیار زیباست. این قبیل موضوعات موجب رغبت گردشگران برای پیاده روی و قدم زدن در بافت شهر همدان می شود.
اما از منظر جغرافیایی شهر رشت یک شهر جلگهای و دایره ای است که هر آدمی که برای اولین بار به آن وارد میشود، بهسرعت متوجهی آشفتگی فضایی و چشمانداز این شهر میشود.
اجزای این شهر از نظر بصری و زیباییشناختی همپیوند نیستد. اگر چه رشت از نظر طبیعی ظرفیت بسیار بالایی دارد. اما این شهر نمیتواند یک شهر گردشگری به سبک رامسر باشد. برخلاف آنچیزی که در رامسر وجود دارد رشت می تواند نقش شهر مکمل در گردشگری سایر شهرهای استان را ایفا کند.
ساختار شهر رشت از ابتدا برای گردشگری ساخته نشده است. این شهر کارکرد اولیهاش در دوره قبل از پهلوی کشاورزی بوده و در دوره پهلوی نقش صنعتی به آن اضافه شد و تا حدی موفق شدند که شهر صنعتی رشت را ایجاد کنند. در واقع شهر به دو بخش کشاورزی و صنعتی تقسیم شده که این دوگانگی موجب تضعیف شهر از نظر کارکرد اصلی خود بعنوان مرکزیت استان شده است.
این شهر از نظر جغرافیایی یک شهر آشفته است. با محلات و مناطق آشفته و بسیار ضعیف از دریافت خدمات شهری و با کوچه ها و معابر ناهموار و نامساعد برای پیاده روی و رانندگی. در حالیکه وجود هتلهای متعدد و فرودگاه بینالمللی در رامسر علیرغم مساحت کم آن منجر به توریستی بودن رامسر شده است. این زیرساخت را در شهر رشت شاهد نیستیم.
در حالیکه رشت زیرساختی برای جذب گردشگر و نگهداشت گردشگر ندارد اما با این حال رشت در مقابل این بحران ها ایستادگی کرد. از آنجایی که برای سالهای طولانی در رشت زندگی کردم یک کارکرد خیلی خوب را در شهر دیدم؛ ظرفیت پزشکی و درمان؛
رشت قطب پزشکی و درمانی شمال کشور است. از نظر نیروی انسانی و امکانات پزشکی بهترین شهر در شمال کشور از گلستان تا اردبیل بوده که خدمات درمانی ارایه میکند. از اینرو معتقدم کارکرد شهر رشت ظرفیتهای دیگری غیر از گردشگری است.
لذا معتقدم با توجه به فقر زیرساختهای گردشگری در رشت بهتر است کارکرد پزشکی این شهر بیش از قبل تقویت و حفظ شود چرا که مردم و گردشگران سلامت نیز با این نقش شهر رشت بیشتر هماهنگ است تا گردشگری آن.