چند سالی است که واژه‌ای به نام فیبر نوری و خدمات اینترنت پر سرعت بر این بستر در گیلان به گوش می‌رسد. خدمات گرانی که این روزها در برخی نقاط استان نه اختیاری بلکه اجباری است.
هنگامی که نخستین بار واژه‌ی فیبر نوری عنوان شد اغلب افراد خیال دسترسی به خدمات اینترنتی به سرعت نور را در سر می‌پروارندند غافل از این که هزینه‌های آن از سرعتش سبقت می‌گیرد.
طبق آمارهای ارائه شده از سال ۱۳۹۷ تاکنون حدود ۳۸ هزار و ۲۹۴ پورت در استان نصب و تعداد ۱۱ هزار و ۹۰۶ مشترک فعال در سطح استان نیز از این خدمات بهره مند شده‌اند.
در واقع اکنون در برخی نقاط به دلیل عدم ارائه دیگر سرویسهای اینترنت متقاضیان مجبور به استفاده از این سرویس با پرداخت هزینه‌ای معادل دو میلیون و ۲۵۰ هزار تومان می‌شوند علاوه بر این که هزینه ماهانه افزون بر یکصد هزار تومانی شارژ اینترنت بر آن افزوده می‌شود.
از این رو وقتی حرف فیبر نوری می‌شود نه تنها بسیاری از مشترکین از بالا بودن نرخ‌ها ابراز نارضایتی می‌کنند بلکه از کیفیت اینترنت ارائه شده نیز گله مندند.
همچنین در مناطقی از شهر پس از به سرقت رفتن کابلهای قدیمی، هنگام درخواست مردم برای کابل کشی مجدد عنوان می‌شود که از این پس تنها امکان کابل کشی فیبر نوری وجود دارد و برای این امر نیز هرکدام از متقاضیان باید مبلغ یک میلیون و پانصد هزار تومان پرداخت کنند.
هم اکنون ۱۹ شهر استان شامل آستارا – تالش – پره سر – رضوانشهر – ماسال – فومن – صومعه سرا – رشت – کوچصفهان – آستانه اشرفیه – بندر انزلی – رودبار – لاهیجان – لنگرود – املش – رودسر – کلاچای – رحیم آباد – چابکسر به خدمات اینترنت پرسرعت بر بستر FTTH مجهز هستند.
ارایه خدمات با هزینه اضافه
اما مردم می‌گویند ارائه خدمات به مردم نباید در شرایط تورم اقتصادی موجود به صورت غیر اختیاری و با هزینه گزاف باشد.
یکی از شهروندان رشت در انتقاد از نرخ بالای این خدمات گفت: اخیرا به محله جدیدی نقل مکان و برای بهره مندی از سرویس اینترنت به دفتر خدمات اینترنت مراجعه کردم. وقتی نشانی خانه را گفتم اعلام کردند که امکان ثبت نام تنها برای خدمات فیبر نوری وجود دارد و برای اتصال شبکه و دریافت مودم مجبور به پرداخت دو میلیون و ۲۵۰ هزار تومان هزینه شدم. این در حالی است که برای مودم قبلی نیز ۷۰۰ هزار تومان هزینه کرده بودم و اکنون بی استفاده روی دستم مانده است.
یکی از شروندان رشت از ساکنان کوچه شهید موافق منظریه گفت : کابلهای کوچه ما مدتی است که به سرقت رفته هنگامی که برای وصل مجدد کابل درخواست دادیم اعلام کردند باید هر واحدی یک میلیون و پانصد هزار تومان برای کابل فیبر نوری پرداخت کنند چون در این منطقه دیگر کابل عادی کشیده نمی‌شود.
مدیر یک فروشگاه عرضه محصولات فرهنگی در شهر رشت نیز در این باره گفت: تقریبا پنج سال پیش برای تشویق استفاده از فیبر نوری مودم را مجانی در اختیارمان قرار دادند اما بعد از مدتی متوجه شدم که حجمی که به ما داده‌اند واقعی نیست مثلا به جای ۸۰۰ گیگ، ۳۵۰ گیگ بود. با وجود این که زمان به پایان نرسیده بود مودم قطع می‌شد و می‌گفتند حجم شما تمام شده و مجبور بودیم دوباره مبلغ بالایی بپردازیم چرا که خرید حجم گران می‌شد با پشتیبانی هم که تماس می‌گرفتیم پاسخشان این بود که مودم شما هک شده و ۶۵۰ هزار تومان هزینه برایمان محاسبه شد. علاوه بر این که روی خط تلفن هم هزینه بیشتری می‌کشند.
کابل عادی ممنوع است
بانوی دیگری از ساکنان کوچه شهید موافق منظریه گفت : کابلهای کوچه ما مدتی است که به سرقت رفته هنگامی که برای وصل مجدد کابل درخواست دادیم اعلام کردند باید هر واحدی یک میلیون و پانصد هزار تومان برای کابل فیبر نوری پرداخت کنند چون در این منطقه دیگر کابل عادی کشیده نمی‌شود.
فرزاد توکلی پاسخ داد: با توجه به رشد و افزایش چشمگیر پهنای باند مصرفی کاربران خانگی و سازمانی، نیاز است بسترهای ارتباطی از شبکه‌های سیمی با فناوری‌های ارتباطی جدیدتری مانند فیبرنوری جایگزین شود .
یکی از ساکنان کوچه فرشته در محله سنگسازی رشت بیان کرد : حدود هفت سال پیش اطلاع دادند که می‌خواهند عملیات کابل برگردان انجام دهند و فیبر نوری متصل کنند محاسن بسیاری را هم عنوان کردند و بعد از کلی اختلال سرانجام ما صاحب کابل فیبر نوری شدیم و گفتند باید سرویس خدمات اینترنت تان را از خود مخابرات بگیرید. این کار را هم کردیم ولی باز سرعت پایین بود، مراجعه کردم گفتند باید مودم تان را عوض کنید و مجددا ۷۵۰ هزار تومان برای خرید مودم دادیم ولی همچنان من و بسیاری از همسایه‌های محله مان با این مشکل مواجهند.
نیاز و ضرورت استفاده از فیبرنوری
در ادامه از مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات گیلان مساله چرایی جایگزینی فیبر نوری را جویا شدیم.
فرزاد توکلی پاسخ داد: با توجه به رشد و افزایش چشمگیر پهنای باند مصرفی کاربران خانگی و سازمانی، نیاز است بسترهای ارتباطی از شبکه‌های سیمی با فناوری‌های ارتباطی جدیدتری مانند فیبرنوری جایگزین شود .
به گفته وی، در استفاده از خدمات ADSL مشترکین معمولاً با توجه به وجود زیرساخت سیم مسی بنا به کیفیت مسیر و فاصله از مرکز مخابراتی؛ با محدودیتهای فراوانی برای استفاده از نوع بسته اینترنت روبرو هستند، اما در خدمات FTTH یعنی خدمات ارتباطی بر پایه فیبر نوری این مشکل برطرف شده است و مشترکین می‌توانند از این خدمات با پهنای باند مورد نظر استفاده نمایند. همچنین مشترکین خدمات FTTH می‌توانند خدمات ارتباط تلفن خانگی خود را نیز از همین طریق دریافت کنند.
وی در خصوص مزایای استفاده از زیرساخت فیبر نوری افزود : در سرویسهای FTTH مشترک قادر خواهد بود پهنای باند تا ۱ Gbps را دریافت نمایند در صورتی که پهنای باند قابل دریافت به صورت نمونه در خدمات ADSL در بهترین شرایط حداکثر 16Mbps بود. در سرویسهای FTTH مشترک قادر خواهد بود علاوه بر خدمات اینترنت، از چندین خط تلفن ثابت بدون انجام کابل کشی بهره مند باشد. همچنین سرویسهای ارائه شده بر بستر FTTH به دلیل عدم نویز پذیری فیبر نوری بسیار پایدار‌تر از خدمات ADSL و سایر خدمات مشابه هستند. به علت پایداری و ظرفیت بالای انتقال از طریق فیبر نوری، مشترک قادر خواهد بود چندین سرویس متنوع از جمله اینترنت، SIP Trunk، MPLS، خطوط تلفن و تلویزیون را همزمان دریافت کند، در صورتی که ADSL یا فناوری‌های مشابه با کیفیت مذکور از این امکان برخوردار نیستند.
رضایتمندی بیشتر مردم
توکلی در خصوص نرخ بهره مندی مردم از این زیرساخت ( سیم کشی، مودم و شارژ تقریبی ماهیانه) اذعان کرد: هزینه استفاده از خدمات فیبر نوری و همچنین ایجاد بستر مورد نظر با خدمات ADSL متفاوت است. در هزینه شارژ ماهیانه با توجه به حجم داده و حداکثر سرعت انتقال داده تفاوت چندانی بین این دو زیرساخت وجود ندارد، اما به دلیل عدم وجود محدودیتهای پهنای باند مشترکین در سرویس FTTH از حجم بیشتری بصورت ماهیانه استفاده می‌کنند که به تبع آن ممکن است هزینه ماهیانه سرویس را افزایش دهد. اما در بحث هزینه ثابت و راه‌اندازی اولیه، هزینه مودم و غیره در سرویس FTTH حدود ۲.۵ برابر سرویس ADSL است.
توکلی در خصوص میزان رضایتمندی مشترکان از خدمات فیبر نوری افزود: با توجه به تفاوت و کیفیت ارائه خدمات قابل ارائه بر بستر فیبر نوری میزان رضایت مشتریان از این خدمات بیشتر از خدمات ADSL است، البته لازم به ذکر است با بررسی صورت گرفته تعداد شکایات ثبت شده سامانه ۱۹۵ سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در خصوص خدمات اینترنت پر سرعت ADSL و خدمات FTTH بر این امر دلالت دارد.
وی در مورد این که آیا شرکتهای مختلف و به شکل رقابتی امکان ارائه اینترنت با این شیوه را دارند یا منحصرا شرکت مخابرات این خدمات را ارائه می‌دهد، پاسخ داد: با توجه زیرساختهای ارتباطی در اختیار و بعضا انحصاری شرکت مخابرات ؛ شرکتهای FCP باید تلاش خود را در این زمینه دو چندان نمایند در این باب وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به عنوان متولی امر ارتباطات کشور ورود کرده و جهت همکاری بین شرکتهای FCP و تأمین زیرساخت برای این شرکت‌ها برای ایجاد شبکه ارتباطی FTTH مشوق‌های متعددی در نظر گرفته است. لازم به ذکر است علاوه بر حمایت وزارت متبوع ؛ توسعه زیرساختهای ارتباطی نیازمند همکاری و هماهنگی دستگاه‌های متولی شهری ؛ مانند شهرداری‌ها و فرمانداری‌ها و شرکت برق و غیره است. قطعاً شرکت مخابرات استان با توجه به عقبه و زیرساختهای ارتباطی در اختیار، توانایی بیشتری نسبت به شرکتهای FCP دارد اما با توجه به ساختار نیمه دولتی شرکت مخابرات ؛ و با توجه به چابکی شرکتهای FCP و نداشتن قوانین دست و پاگیر درون سازمانی،آنها می‌توانند در ارائه این نوع خدمات موفقیت خوبی داشته باشند .
اجباری یا اختیاری
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات گیلان درباره اجباری یا اختیاری بودن خدمات فیبر نوری بیان کرد: قطعاً زیرساختهای ارتباطی روز به روز در حال توسعه و ارتقاء هستند و با توجه به خدمات روز افزونی که هر روزه بر بستر اینترنت پر سرعت ارائه می‌شوند و برای بر آورده کردن انتظارات مردم در این زمینه؛ شرکتهای ارتباطی باید زیرساختهای ارتباطی خود را همیشه به روز رسانی و به سمت فناوری‌های نوین حرکت نمایند و این امر نیازمند همکاری و همیاری مشترکین به منظور همراهی با اپراتور‌ها به جهت تغییر زیرساختهای ارتباطی است.
توکلی اظهار کرد: در بسیاری از مواقع تغییر زیرساختهای ارتباطی در مراکز مخابراتی و ارائه خدمات تلفن ثابت بر بستر فیبر نوری نیازمند انجام اقداماتی در زیرساختهای سمت مشترک است که این اقدامات هزینه‌های اضافی به مشترک را در پی خواهد داشت و البته می‌توان با تدابیری از جمله طرح‌های ویژه تخفیفی و یا تقسیط هزینه‌های اجرایی و از سمت اپراتور مرتفع شود.
بدیهی است که ایجاد زیرساخت در بخش‌های عمرانی مختلف ضروری، به سود مردم و البته جزو وظایف دولت است، اما بار اجرای پروژه‌ها را نباید بر دوش خسته مردم نهاد.
وی در مورد اجباری یا اختیاری بودن استفاده از فیبر نوری گفت : در مجموع با توجه به وجود فناوری‌های مختلف در دسترس در این زمینه در بسیاری از مواقع استفاده از خدمات ارتباطی بر بستر فیبر نوری اختیاری است و تنها در صورتی اجباری است که زیرساختهای ارتباطی منطقه فقط بر بستر فیبر نوری مهیا شده باشد و امکان استفاده از سایر فناوری‌ها وجود نداشته باشد و یا کیفیت مورد نظر مشترک بواسطه سایر فناوری‌ها قابل تامین نباشد.
بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران تورم نقطه به نقطه در مهر ماه امسال در کشور ۴۸.۶ درصد اعلام شده به بیان ساده‌تر خانوار ایرانی در مهر ماه امسال برای تهیه یک سبد مشخص از کالا و خدمات نزدیک به یک و نیم برابر مهر ماه سال گذشته هزینه متحمل شده‌اند .
به همه‌ی اینها اضافه کنید نرخ بالای خدمات مخابراتی، افزایش نرخ آبونمان تلفنهای ثابت و اختلالهای صورت گرفته در دسترسی به اینترنت آزاد را.
بدیهی است که ایجاد زیرساخت در بخش‌های عمرانی مختلف ضروری، به سود مردم و البته جزو وظایف دولت است، اما بار اجرای پروژه‌ها را نباید بر دوش خسته مردم نهاد.
