نامه‌ی لاسقاردیس به اداره‌چی؛
برگ زرینی از رونق ابریشم در گیلان
به مناسبت هفته گردشگری و افتتاح موزه ابریشم ایران، قصد خوانش یکی از اسناد قدیمی مرتبط با ابریشم را داریم. امید است این خوانش سرآغاز راهی برای خروج اسناد و نامه‌ها از پستوی خانه‌ها و تابیدن نور به زوایای پنهان تاریخ باشد.
اسناد شامل نامه‌ها و مکاتبات اداری، نامه‌های شخصی، اسناد ثبتی، وقف‌نامه، گزارش‌ها، اطلاعیه‌ها، بخش‌نامه‌ها، دعاوی حقوقی، جراید و روزنامه‌ها و… است. این اسناد حاوی اطلاعات بسیار مفیدی از اتفاقات و رویدادهای گذشته هستند رویدادهایی که در حوزه‌های مختلف شهری اجتماعی، فرهنگی، توسعه و زیرساختی اتفاق افتاده‌اند.
این نامه در ۱۰۶ سال پیش در ۲۶ ربیع‌الاول ۱۳۳۸ معادل ۲۷ آذر ۱۲۹۸ خورشیدی، توسط لاسقاردیس به حسن اداره‌چی یکی از تاجران مهجور ابریشم نگاشته شده است
جدای از این‌که اسناد قدیمی می‌تواند حاوی اطلاعات مفیدی از اماکن، خیابان‌ها، آثار و ابنیه تاریخی باشد که ممکن است در طول تاریخ، تغییر شکل داده و یا از بین رفته‌اند. می‌توانند اطلاعات مهمی در مورد شیوه زندگی، مراسم ملی و مذهبی، عادت‌ها و باورها، رسم و رسوم، ادبا و فضلا و صاحب منصبان و در کل فولکلور آن جامعه ارائه کند.
قطعا اسناد زیادی مربوط به سال‌های ۱۲۷۰ تا ۱۳۶۰، از دستخط وزن ابریشم تحویل شده گرفته تا اسناد انتقال زمین‌های اصلاحات ارضی به کشاورزان و نامه‌های با اهمیت تاریخی در خانه تک‌تک ما قرار دارد که می‌بایست قبل از نابودی، اصل یا تصویر آن به موزه‌ها اهدا شود.
این نامه در ۱۰۶ سال پیش در ۲۶ ربیع‌الاول ۱۳۳۸ معادل ۲۷ آذر ۱۲۹۸ خورشیدی، توسط لاسقاردیس به حسن اداره‌چی، یکی از تاجران مهجور ابریشم، نگاشته شده است.
از حسن اداره‌چی علی‌رغم نقش پررنگ در تولید ابریشم و در کنار آن حمایت مالی از جنبش جنگل، در راستای اخراج روس‌ها از گیلان، به‌دلیل نابینایی در اواخر عمر، به‌نسبت سایر تجار ابریشم، کمتر نام برده شده است. فقط کوچه اداره‌چی در ابتدای خیابان عطاآفرین در خیابان لاکانی، هنوز به‌نام وی باقی مانده است.
از حسن اداره‌چی علی‌رغم نقش پررنگ در تولید ابریشم و در کنار ان حمایت مالی از جنبش جنگل، در راستای اخراج روس‌ها از گیلان، به‌دلیل نابینایی در اواخر عمر، به نسبت سایر تجار ابریشم، کمتر نام برده شده است
برادران لاسقاردیس از تجار یونانی تبعه عثمانی مقیم گیلان بودند که ساختمان فلاطوری، که اکنون موزه ابریشم ایران است، یادگار آنان است.
لاسقاردیس خطاب به اداره‌چی این‌گونه نوشته است:
خدمت سرکار عمل‌التجار دوست مکرم محرم… حسن تاجر رشتی مشرف گردد.
انشالا فدایت شوم. انشالا وجود شریف را ملالی نخواهد شد ضمنا این‌که مطالب از قراری‌ست که در ۱۹ شهرحال عرض شد.
باری برای پیله شما مشتری آمده شش هزار مناط داد. بنده گفتم؛ هفت هزار مناط. ولی به این قیمت خرید نمی‌کنند. باری بنده که اجازه ندارم مال را بفروشم این است که این‌طور قیمت کردم ولی اگر از فرانک اطلاع دارید از قیمت مارسل مطلع می‌باشید. حساب شما را کرده به بنده اطلاع دهید که اگر خیال فروش بادکوبه داشته باشید بالا پایین کرده مال را بفروشم.
بنده هم خیال دارم قدری در ایران بیایم ولی تا بیست سی روز طول دارد و البته بزودی جواب کاغذ جات مرا بدهید که بدانم چه کار کنم. زیاده عرضی نیست.
فدوی پانایوت لاسکاریدی
این نامه علاوه بر این‌که قیمت ابریشم در آن زمان را در رشت، بادکوبه و فرانسه نشان می‌دهد، اهمیت تجارت ابریشم در آن دوران را نیز نشان می‌دهد. علاوه براین خط نامه توسط یک یونانی نوشته شده که نشان‌دهنده این است که به‌دلیل اهمیت تجارت ابریشم، خود به یادگیری خط و زبان فارسی اقدام کرده است
این نامه علاوه بر این‌که قیمت ابریشم در آن‌زمان را در رشت، بادکوبه و فرانسه نشان می‌دهد، اهمیت تجارت ابریشم در آن دوران را نیز نشان می‌دهد. علاوه براین، خط نامه توسط یک یونانی نوشته شده که نشان‌دهنده این است که به‌دلیل اهمیت تجارت ابریشم، خود به یادگیری خط و زبان فارسی اقدام کرده است.
همچنین جایگاه حسن اداره‌چی به‌عنوان یک تاجر بزرگ ابریشم در دوران خود نیز، در این نامه به وضوح مشخص است.
این سند یکی از اسناد مهم ابریشم در اواخر دوره قاجار است و جا دارد سپاس‌گزار خانواده اداره‌چی بود که چنین برگ ارزشمندی را در چهار نسل برای آیندگان حفظ کرده‌اند.