تغییر زمین بازی منافع ملی را تامین نمی‌کند
منشا ویروس کرونا و واکنش‌های اداره کل ورزش استان
طی پنجاه روز اخیر، گمانه ها برای منشاء اصلی ویروس کرونا در گیلان به یکی از مباحث جدی در بین افکار عمومی و صاحب نظران تبدیل شده است. گیلان پس از قم، کانونی ترین منطقه کرونا تاکنون اعلام شده و برخی رسانه ها و نهادها به یافته های قرین به صحتی از منشاءآن دست یافته اند اما تاکنون این یافته ها به اثبات نرسیده است. در جدیدترین اظهارات، علیرضا رئیسی معاون وزیر بهداشت و درمان به دو یافته ای که تیم اپیدمیولوژی این وزارتخانه بدان دست یافته اشاره کرده و گفته است
… ما این احتمال را می‌دهیم که منشاء کرونا در دو نقطه بوده؛ هم در قم و هم گیلان. تاکید می‌کنم که در ارتباط با گیلان هنوز اطلاعات‌مان کامل نیست و در این زمینه به سر نخ‌هایی رسیدیم که تعدادی از دانشجویان ساکن ووهان، قبل از قرنطینه ووهان به استان گیلان بازگشته‌اند و این احتمال در این مورد وجود دارد.» و در همین جلسه کیانوش جهانپور مدیرکل روابط عمومی وزارت بهداشت ضمن تاکید اظهارات معاون وزیر، بر نامعلوم بودن قصور مسئولان گیلانی اضافه کرده و گفته است: «اینکه آیا قصوری اتفاق افتاده من معتقد نیستم. اما اینکه افرادی که به چین رفت‌وآمد داشتند و مشکوک شناخته نشده‌اند، می‌تواند قصور تلقی شود.»
مضاف براین دو، یافته های منابع محلی، به مستندات تایید نشده ای مبنی بر ورود و خروج چینی ها به مجتمع تجاری منطقه آزاد کاسپین در ماههای دی و بهمن و نیز به مسابقات بین المللی وزنه برداری جام جهان پهلوان نامجو اشاره کرده اند که در سیزدهم الی پانزدهم بهمن ماه سال گذشته در سالن ۶۰۰۰ نفری شهدای رشت برگزار شده و از قضا دو مدرس چینی در این مسابقات حضور داشته اند. طرفه آنکه، به رغم فشار رسانه های محلی، این دو مدرس در این مسابقات حضور فعالی داشته و پس از پایان مسابقات به چین بازگشته اند. یک روز پیش از آغاز این مسابقات، مدیرکل اداره ورزش استان، به انجام آزمایشات و تب سنجی از این دو مدرس اشاره کرده و شایعات پیرامون این دو مربی را حاشیه های بی موردی دانسته است.
اینک بیش از دو ماه از جنجال مسابقات جام نامجو، سازمان منطقه آزاد بندر انزلی، به رغم اینکه، نسبت به چنین شایعاتی واکنش رسمی نشان نداده اما بطور غیررسمی به برخی از فعالان رسانه ایی اطلاع داده که شهروندان چینی مستقر در منطقه آزاد را پیش از شیوع ویروس کرونا در ووهان چین، از گیلان رانده است. اقدامی که صحت و سقم آن رسما تایید یا تکذیب نشده است. اما اداره کل ورزش استان به رغم اینکه یکی دوباری حاضر شده نسبت به حاشیه های مسابقات بین المللی وزنه برداری جام نامجو روشنگری کند اما نسبت به اصالت و ضرورت حضور این دو مدرس چینی و عواقب احتمالی آن در این مسابقات، تاکنون پاسخ قانع کننده ای به رسانه ها نداده است. در عوض، ترجیح داده زمین بازی را تغییر داده و علیه فعالان رسانه ای، در محاکم قضایی اقامه دعوی کند.
طبیعتا این جزء حقوق قانونی یک نهاد دولتی است که از مواضع و اعتبار خود در مراجع قانونی دفاع کند و از سوی دیگر، مطبوعات نیز، به عنوان مدعی العموم می تواند نسبت به تضییع حقوق جامعه، از نهادهای دولتی پرسشگری نموده و به تحقیقات میدانی دست زند.
نگارنده، بی آنکه یکی از طرفین را محق بداند معتقد است برای برون رفت از وضعیت کنونی بهتر است راههای منطقی تری را تجربه کنیم. چه آنکه، در آینده نزدیک، وزارت بهداشت نتایج تحقیقات خود را پیرامون منشا ویروس کرونا در گیلان تکمیل نموده و دست کم ـ اگر نه مردم ـ در اختیار مسئولان ذیربط قرار خواهد داد. بنابراین، فرار از مسئولیت های قانونی و طفره رفتن، پیش از آنکه گره ی بر امور جاری زدند، اثر دیگری نخواهد داشت.
بنابراین در این یادداشت کوتاه کوشش می کنیم که این ابهامات و احیانا مغلطه های سهوی یا شاید عمدی را به نوعی واکاوی نماییم. طرح چند گزاره یا پرسش ممکن است در محکمه به کمک دو طرف بیاید.
۱ـ از آنجا که این دو شهروند چینی، ورزشکار نبوده و مدرس بوده اند چه ضرورت و ملاحظاتی وجود داشت که این اداره، به چنین ریسک مخاطره برانگیزی دست بزند؟
۲ـ با توجه به اینکه، انتقال ویروس کرونا، هنوز زوایای مبهم و ناشناخته گسترده ای دارد چگونه می توان اثبات کرد که این دو مدرسان چینی ناقل ویروس نبوده اند؟
۳ـ مدیرکل اداره ورزش استان اعلام کرده است که این دو مدرس در فرودگاه امام خمینی (ره) تحت آزمایشات و تب سنجی قرار گرفته اند. این سخن در حالی اظهار شد که هفته های پس از آن، معلوم شد که این نوع آزمایشات نه در ایران که در کشورهای دیگر هم، سنجه دقیقی برای تست کرونا نبوده است. بنابراین صحت آزمایشات این دو مدرس حتی در خود چین نیز محل تردید است چون کیت های تست کرونای چین در اغلب کشورها، دچار خطاهای متعدد و مکرری بوده به نحوی که اغلب کیت ها به چین برگشت خورده است. این درحالی است که در آن زمان احتمالا خود چین نیز کیت های لازم برای تست مسافران به همراه نداشته است. چه آنکه موارد متعدد انتقال ویروس کرونا در قم نیز به گواه گزارش تیم اپیدمیولوژی وزارت بهداشت از طریق مسافران/ دانشجویان چینی به قم بوده است.
۴ـ مدیرکل اداره ورزش استان اظهار نموده اند که «روادید این دو مدرس چینی از شهرهایی صادر شده که این بیماری در آن شیوع نیافته و همچنین آنان نیز برای خروج از کشور نیازمند کسب اجازه از سوی وزارت بهداشت خود هستند.» این در حالی است که هنوز شیوع و آمار دقیق جانباختگان این ویروس تنها در شهر ووهان مرکز استان هوبی و هووان گانگ در ۷۰ کیلومتری ووهان در هاله ای از ابهام است. وانگهی، کم نیستند تردیدهای جدی از سکوت خبری چین از شیوع این ویروس در شهرهای بزرگی چون پکن و شانگهای دارند. در نتیجه ماجرای ویروس کرونا و سیاست های چین گویا پیچیده تر از آن است که تاکنون دریافته ایم.
۵ـ در حالیکه فدراسیون وزنه برداری چین، از اعزام تیم ملی خود به ایران سرباز زده بودند، چه ضرورتی وجود داشت چنین مدرسانی از آن کشور به این مسابقات دعوت شوند؟
اگرچه کاوشگری در مسببین این رویداد، تغییری در سرنوشت صدها نفری که در اثری این بیماری جان باخته اند، نمی کند، اما ضرورت پاسخگویی و شفافیت در اطلاع رسانی، سنگ محک درخوریست برای راستی آزمایی آنچه که تاکنون رخ داده است والا حداقل هایی از خطا و جهت گیری های نادرست در چنین مناسبت ها و مسابقات ملی ـ بین المللی کم و بیش در همه مدیران یکسان است. وانگهی، این نوع روشنگری شاید بتواند مانع از اتفاقات ناگوار آینده باشد.
