درخت شبیه یک مادر است. درخت، آب، هوا، غذا و امنیت را برای جنگل و تمام موجودات آن فراهم میکند و در حفظ چرخه جنگل کمک بزرگی است. زمانی که درختان به کهنسالی میرسند و بار سالها تجربه را با خود حمل میکنند حتی زمانی که کندهای بیشتر نیستند این پایان ماجرای آنها نیست.
در جنگل قدیمی سواحل برتیش کلمبیا درختی است که ریشههایش از سطح زمین شروع میشود. این ریشهها داستان یک درخت دیگر را روایت میکنند. درختی که به پایان عمر خود نزدیک میشود.
بذرهای یک درخت دیگر و تنه در حال مرگ این درخت غذای آن دانه را فراهم میکند و به نهالی تبدیل شده و نهال جوان، ریشههای خود رو داخل و اطراف کندههای پوسیده گسترش داده و در نهایت به زمین متصل میشود.
وقتی درخت قدیمی کاملا تجزیه شد و ریشهها تکیه گاهی برای تنه نهال جوان شد، رشد کرده و به سمت بالا میرود و تبدیل به درخت جوانی میشود. این نشان دهنده این است که وجود و حضور درختان افتاده تا تجزیه کاملشان چقدر مهم است و نبودشان سبب شکسته شدن چرخه حیاتی و غذایی یک جنگل میشود.
در واقع یک درخت کهنسال مانند یک پرستار رشد گونههای جدید جنگل را حفاظت میکند. پس از یک آتشسوزی شدید در یک جنگل وجود درختان سوخته و قدیمی و نیمه سوخته افتاده یا کندههای باقی مانده بسیار در زنده مانی و احیای دوباره جنگل نقش دارند.
درختان افتاده در جنگل بویژه در جنگلهای پهن برگ شمال در حفظ رطوبت و تثبیت خاک، تعادل دمایی در جنگل، حفظ زندگی حشرات، قارچها، علفها، جلوگیری از سیلاب و موارد بسیار دیگر اثرگذار است.
در زمانی که طرح یک میلیارد درخت را داریم و از طرخ تنفس جنگل هنوز ۳ سال باقی مانده سازمان منابع طبیعی دستور غیرکارشناسی و غیر مدیریتی خروج درختان افتاده از جنگل را داده است. این یعنی قطع بخشی از اکوسیستم جنگل و اختلاف در امنیت غذایی و تنوع زیستی و در سطح بزرگتر به خطر افتادن امنیت و حیات جنگل.
البته طرح خروح درختان افتاده از جنگل، موافقان و مخالفان زیادی دارد. موافقان طرح که اغلب استادان دانشگاه هستند معتقدند که وجود درختان افتاده از جنگل باعث ایجاد بیماری و انتقال آفت به جنگل میشود.
شاید این نظریه در باره جنگلی که بطور دایم در معرض دخل و تصرف و تعرض انسانی قرار دارد صحیح باشد. اما جنگلی که دخالت و تغییر در آن صورت نگرفته یا اندک بوده و در مسیر پویایی و حیات خویش حرکت میکند حضور درختان افتاده قدیمی که جزئی از اکوسیستم همان جنگل است در خفظ چرخه حیات و غذای آن منطقه بسیار مهم هستند.
ما در جنگلهای شمال بویژه در ارتفاعات درختان بسیار کهن و درختان افتاده زیادی داریم و حفاظت از آنها بسیار مهم است. حالا چرا این مساله در این زمان بر سر زبانها افتاده به نظر میرسد با نزدیک شدن به انتخابات مجلس، نمایندگان از بولد کردن آن هدفی داشته و به نوعی به بهانه ایجاد اشتغال از پیام رهبر انقلاب سواستفاده کردهاند.
اما اگر این طرح در جنگلها اجرایی شود قطعا علاوه بر آسیب به اکوسیستم جنگل، قاچاق چوب و قطع درختان ایستاده را نیز خواهیم داشت که به طبع تبعات زیادتری به دنبال خواهد داشت. سلامت یک جنگل با درختان مرده آن سنجیده میشود تا درختان زنده. درختان مرده جزو ضروری جنگل و سرمایهگذاری در جنگلهای آینده هستند.
اگر عاشق پرندگان هستید باید عاشق درختان مرده باشید. اگر عاشق ماهیگیری هستید باید عاشق درختان مرده باشید. اگر میخواهید خرسها صدا سال دیگر دوام بیاورند باید عاشق درختان مرده باشید.