صدمات زیست محیطی رها کردن زباله در جنگل و راه حلهایی برای داشتن محیط بهتر جنگلهای هیرکانی با زیبایی بکر، تنوع زیستی منحصر بفرد و فضای آرامش بخشی که تقدیم مسافران میکند، از گنجینههای طبیعی استانهای شمالی ایران از جمله گیلان است.
ورود مسافران به این استان در تعطیلات متعدد سالیانه رهاوردی جز انباشت زباله برای این جنگلها به دنبال ندارد و امروزه یکی از چالشهای جدی پیش روی این جنگلها رها کردن زباله در آن است. زبالههایی که تجزیه آنها گاهی به بیش از ۱۰۰۰ سال زمان نیاز دارد.
رها کردن زباله در جنگلهای هیرکانی تهدیدی چندگانه محسوب شده و آلودگی آب و خاک، تاثیر بر زیبایی شناختی و تهدید حیات وحش را به دنبال دارد. زبالههای رهاشده در جنگل میتواند منابع آب و خاک را آلوده و مواد سمی را آزاد کنند که به گیاهان و جانواران محلی آسیب میرساند.
تحقیقات نشان داده است که اتراق در مناطق جنگلی میتواند تا شعاع ۱۶ متر و فضایی در حدود ۲۰۰-۱۵۰ متر مربع را آلوده کرده و به خاک، پوشش گیاهی و درختان جنگلی آسیب وارد کند. این آلودگی میتواند اثرات طولانی مدت بر سلامت اکوسیستم جنگل به همراه داشته باشد.
انباشت زباله در منطقه جنگلی علاوه بر تغییر در سیمای طبیعی آن، به زیبایی آن لطمه وارد میکند و به همین دلیل است که امروز گردشگران ترجیح میدهند تا برای لذت بردن از مواهب جنگل به اعماق آن نفوذ کنند. زیرا عموما حاشیه جنگل به دلایل انباشت زباله زیبایی و طراوت خود را از دست داده است. هم چنین حیوانات به صورت ناخواسته از زبالهها تغذیه و این امر باعث بیماریهای داخلی و حتی مرگ آنها میشود. پلاستیک، شیشه، فلزات و … هر آنچه که به عنوان زباله در جنگل رها میکنیم میتواند برای حیات وحش جنگلها خطرناک باشد.
بهترین روش جلوگیری از انباشت زباله در جنگل پیشگیری است. چند راه حل ساده وجود دارد که با اتخاذ آن میتوان به این کار کمک کرد؛
آموزش محیط زیستی: آگاهی بخشی در ارتباط با رها سازی سازی زباله و اثرات سوء آن در جنگل و اهمیت احترام به زیستگاههای طبیعی بیش از پیش ضروری است.
سازماندهی و پاکسازی منظم جنگل: جوامع محلی، سازمانهای مردم نهاد محیط زیستی، ارگانهای دولتی مانند دهیاریها باید رویدادهای پاکسازی منظم را سازماندهی و در این راه از مشارکت همه افراد حتی مسافران هم استفاده نمایند.
نصب سطل زباله مناسب: تعبیه سطلهای زباله مناسب در مکانهای استراتژیک در جنگل میتواند مردم را به دفع درست زباله تشویق کند.
ترویج فرهنگ بازیافت: تشویق به بازیافت زبالهها و ترویج دفع صحیح زباله لازم و ضروری است.
تنبیهات شدید: افزایش تنبیهات برای کسانی که زباله خود را در جنگل رها میکنند ضروری است. این تنبیهات میتواند به صورت مجازاتهای نقدی بوده و مبالغ دریافتی برای موارد فوق صرف شود. هم چنین برای جبران هزینههای ناشی از انجام فعالیتهای فوق میتوان قسمتی از عوارض ورودی استان را به این امر اختصاص داد.
مشارکت مدارس و دانشگاهها و سایر مراکز آموزشی: آموزش به جوانان در مورد مراقبت از محیط زیست میتواند تاثیر بسزایی داشته باشد.، مدارس، دانشگاهها و سایر مراکز آموزشی میتوانند فعالیتهایی در راستای احترام به طبیعت و آموزش آن به کودکان ترتیب دهند.
حفظ جنگلها فقط به خاطر جنبههای زیبایی شاختی آنها نیست و جنگلها میتوانند کارهای خدماتی (مواد غذایی، فیبر، منابع ژنتیکی، بیوشیمیایی، داروهای طبیعی و آب شیرین) تنظیمی (بیماری تنظیم آفات، گرده افشانی و تنظیم خطرات طبیعی)، خدمات پشتیبانی (گردش مواد مغذی، تشکیل خاک و تولید اولیه) و خدمات فرهنگی (ارزش های زیبایی شناختی، ارزش های معنوی و مذهبی، تفریح و بوم گردی) داشته باشند. با توجه به خدمات فوق، تمیز و سالم نگه داشتن جنگلها برای تضمین آینده پایدار آنها ضروری است.
جلوگیری از انباشت زباله در جنگل ضروری است تا بتوانیم یکی از مهمترین عوامل تهدید کننده زیبایی و عملکرد این اکوسیستم حیاتی را کنترل و رفع کنیم. هر قدم کوچک در این زمینه مهم بوده و هر کدام از ما میتوانیم سهم خود را برای حفظ این گنجینه مهم طبیعی استان انجام دهیم.