عمق استاندارد آبخور توافق، کدام است؟

لایروبی بندر آستارا بعد از گذشت ۱۳ سال در حالی ماه گذشته به سرانجام رسید که بعد از گذشت یکماه از اتمام لایروبی، این پروژه همچنان درگیر حواشی و مشکلات مدیریتی اداره بنادر و عدم مسوولیت پذیری شرکت سرمایه گذار شده است.

 بندر آستارا نخستین بندر خصوصی کشور به‌شمار می‌رود که با سرمایه‌گذاری شرکت کاوه در سال ۱۳۹۲ راه‌اندازی شد. بندر آستارا بعنوان اولین بندر خصوصی کشور و با توجه به قرار گیری در مسیر کریدور شمال به جنوب و دسترسی به پایانه‌های ریلی و زمینی، گمرک و بارانداز ریلی با هدف رقابت پذیری با سایر بنادر شمالی کشور احداث و تخلیه بار تا ظرفیت رسمی ۳ میلیون تن در سال و ترانزیت کالا در آن پیش بینی شد.

این در حالیست که در حال حاضر ظرفیت بندر آستارا با دو پست اسکله ۷۵۰ هزار تن بار گیری و تخلیه کالا در سال است و سالانه حدود هزار کشتی با میانگین هزار تن ظرفیت قادر به پهلوگیری در اسکله های آن هستند.

با این وجود در سالهای اخیر به دلیل وجود جریانات آبی دریای خزر و رسوب‌گذاری های پی در پی در کانال و حوضچه بندر آستارا، عملا امکان پهلوگیری کشتی‌های باری و بزرگ با عمق های بالای ۴ متر در این بندر مقدور نبود.

 در حالیکه هم اکنون بنا بر اعلام اداره کل بنادر و دریانوردی استان، لایروبی بندر مهم و استراتژیک آستارا در کانالی با طول ۲ هزار و ۱۴۰ متر و عرض ۱۰۰ متر به عمق ۵.۵ متر به پایان رسیده است، چالش دیگری فعالیت این بندر را به محاق برده است.

مدیر اداره بنادر و دریانوردی: لایروبی کانال و حوضچه ورودی بندر آستارا کار بسیار بزرگی بود که طی ۴ ماه به اتمام رسید. با انجام این حجم از لایروبی در حال حاضرهیچ کدام از بنادر انزلی، نوشهر، امیرآباد و فریدون کنار از چنین عمقی برخوردار نیستند. درحال حاضر کلیه کشتی های بزرگی که وارد این بنادر می شوند قادرند به بندر آستارا هم ورود کنند.

 روزهای گذشته بود که مدیرکل بنادر و دریانوردی استان گیلان خبر داد؛ شرکت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی که امتیاز بهره‌برداری از بندر آستارا در اختیار دارد، برخلاف قرارداد منعقد شده از تعهدات خود در زمینه نگهداری از این بندر شانه خالی می‌کند.

وی با تاکید بر اینکه هیچ بهانه‌ای در این زمینه وجود ندارد و شرکت کاوه باید به تعهد و قرارداد خود با اداره کل بنادر متعهد باشد افزود: با توجه به کار مهمی که سازمان بنادر و دریانوردی انجام داده است، این شرکت باید مسوولیت نگه داری از بندر را متقبل شود، درغیر این صورت بر اساس قرارداد ممکن است تا چندماه دیگر محدودیت‌ها از جمله رسوب گذاری مجدد به کانال بندر برگردد.

 اما چرا با اتمام لایروبی بندر، شرکت بهره بردار از قبول مسوولیت شانه خالی کرده است؟

شرکت کاوه تجهیرات نگه داری ندارد و به دنبال بهانه جویی است

در همین رابطه مدیر کل بنادر و دریانوردی استان به مرور اظهار کرد: لایروبی کانال و حوضچه ورودی بندر آستارا کار بسیار بزرگی بود که توانستیم طی ۴ ماه به اتمام برسانیم. با انجام این حجم از لایروبی در حال حاضر هیچ کدام از بنادر انزلی، نوشهر، امیرآباد و فریدون کنار از چنین عمقی برخوردار نیستند. درحال حاضر کلیه کشتی های بزرگی که وارد این بنادر می شوند قادرند به  بندر آستارا هم ورود کنند.

یونسی  با اشاره به اینکه قرارداد ما از ابتدا ۵/۵ متر لایروبی بود تاکید کرد: در الحاقیه ای اعلام کردیم که لایروبی بیش از ۵/۵ متر انجام شده است. حتی در برخی نقاط کانال ۵/۶ تا ۷ متر هم لایروبی شده است. در واقع این حجم از لایروبی در داخل کانال و حوضچه بندر آستارا، انقلابی بی سابقه بود که انجام شد. حتی این موضوع توسط کارشناس رسمی دادگستری نیز تایید شده است.

مدیر کل بنادر و دریانوردی استان در پاسخ به این سوال که چرا شرکت کاوه از قبول مسوولیت شانه خالی کرده، ضمن اینکه کاوه مدعی است ورود کشتی امکان پذیر نیست به مرور اظهار کرد: این شرکت در تمام این سالها بهانه داشت که به  دلیل عدم لایروبی قادر به سرمایه گذاری بروی ورود کشتی های با آبخور بالا نیست. اکنون بعد از گذشت یک ماه که لایروبی به پایان رسیده و هیچ محدودیتی برای ورود کشتی ها وجود ندارد بررسی کنید شرکت کاوه بعد از ۱۳ سال چقدر فرصت برای بازاریابی و جذب کشتی و سرمایه گذار داشت و می توانست تجهیزات خود را برای نگه داری بندر آماده کند. این شرکت در نامه ای رسمی از قبول مسوولیت شانه خالی کرده است.

یونسی با تصریح به اینکه توانستیم طی ۴ ماه با ۱۰ برابر ظرفیت تجهیزات شرکت کاوه لایروبی بندر را به پایان برسانیم اضافه کرد: در حال حاضر شرکت کاوه به دنبال بهانه جویی است و ادعا دارد که در برخی نقاط لایروبی اجرا نشده این درحالیست که خود این شرکت تجهیزات لازم برای نگه داری بندر را ندارد. به این خاطر از زیر بار مسوولیت نگه داری بندر شانه خالی کرده و عمق لایروبی انجام شده را بهانه کرده است.

 یونسی با تاکید به اینکه در حال حاضر کشتیهایی برای اولین بار وارد بندر شدند که دارای عمق بیش از ۵/۴ متر آبخور هستند که این اتفاق در چند سال گذشته بی سابقه بوده است اظهار کرد: نکته ای که وجود دارد اینکه تجهیزات لایروبی که ما در بندر آستارا آوردیم روزانه تا ظرفیت بیش از ۱۰ هزار متر مکعب لایروبی انجام داد ولی تجهیزات شرکت کاوه برای نگه داری این کانال و حوضچه تنها تا ظرفیت زیر هزار متر مربع را جوابگو است.

مدیرعامل شرکت کاوه: واقعیت اینست که طبق قرارداد شرکت کاوه با اداره کل بنادر و دریانوردی، عمق کانال و حوضچه بندر می بایست به ۵/۵ الی ۶ متر برسد و سپس تحویل این شرکت شود. اما اداره بندر ۴.۶۰ متر تحویل دادند که مورد قبول ما نیست.

مدیر کل بنادر استان با اشاره به قرارداد ۴۰ ساله شرکت کاوه برای نگه داری بندر آستارا اضافه کرد: ۱۳ سال از این تعهد گذشته اما این شرکت برای رفع مسوولیت از شانه خود که باید سالی ۵۰ تا ۶۰ میلیارد تومان برای نگه داری بندر اختصاص دهد سرباز می زند. این درحالیست که بندر آستارا متعلق به بیت المال است واین شرکت موظف به قبول مسوولیت و اجرای تعهدات خود است. ما نمی توانیم چشم خود را ببندیم و بگوییم اشکال ندارد. این شرکت مستاجر ما محسوب می شود اما با ما بعنوان موجر تعامل خوبی ندارد و اگر شرایط به این گونه پیش برود ما دیگر هیچ ترتیب اثری به درخواستهایش نخواهیم داد. در حال حاضر کار ما با این شرکت به بن بست رسیده و اگر ادامه پیدا کند شاید به سمت فسخ قرارداد برویم چون این شرکت درخواست های غیر منطقی مطرح کرده است.

عمق لایروبی مطابق با قرارداد نیست

در سوی دیگر، «هادی کریمی» مدیرعامل شرکت خدمات بندری و دریایی کاوه مدعی است قرارداد شرکت با اداره کل بنادر استان رسیدن به عمق ۶ متر بود که در حال حاضر لایروبی انجام شده و تحویل آن را طبق قرارداد منعقده نمی داند.

وی در گفت وگویی کوتاه با مرور تاکید کرد: واقعیت اینست که طبق قرارداد شرکت با اداره کل بنادر و دریانوردی، عمق کانال و حوضچه بندر می بایست به ۵/۵ الی ۶ متر برسد و سپس تحویل این شرکت شود. اما آقایان ۴.۶۰ متر تحویل دادند که مورد قبول ما نیست. ما معتقدیم اداره کل بنادر آن چیزی که تحویل ما داد کمتر ازعمق پیش بینی شده در قرارداد است و باید به آن میزان برسد اگر نه طبعا باید دوباره عملیات را ادامه دهد.

کریمی با اشاره به اینکه عمق لایروبی شده از سوی کارشناسان مورد بررسی قرار گرفته تصریح کرد: شرکت کاوه در خصوص میزان عمق انجام شده با بنادر اختلاف نظر دارد  البته ما اختلافی نداریم و خواهان اجرای لایروبی بر طبق قرارداد هستیم اما متاسفانه اداره کل بنادر چون خودشان با ما تعامل ندارند از اختلاف صحبت می‌کنند.

 وی تاکید کرد: یکی از اختلافات و مشکلات در خصوص نگه داری بندر، میزان عمق لایروبی کانال بندر است و البته در بخشهای دیگر نیز اختلافاتی وجود دارد که باید از مجاری حقوقی به دنبال حل آن باشیم.

در این میان مسوولان شهرستان آستارا معتقدند؛ بندر آستارا ظرفیت مناسبی در توسعه تجاری دریای خزر است که نباید اختلافات کوچک مانع از بهره برداری از ظرفیت بالقوه این بندر باشد.

اختلاف دو طرف، تفاوت برداشت از میزان عمق لایروبی است

«غلامرضا مرحبا» نماینده مردم آستارا در مجلس شورای اسلامی که پیش ازاین بارها پیگیر لایروبی بندر آستارا بود و انتقادات زیادی از مدیر کل بنادر سابق به دلیل آنچه کوتاهی در لایروبی عنوان کرده بود به مرور افزود: در حال حاضر بحث حقانیت و راستی آزمایی ادعای اداره کل بنادر و دریانوردی  و شرکت بهره بردار نیست . موضوع مورد اختلاف، بحث نگه داری و تفاوت در برداشت محاسبه از میزان عمق لایروبی بر طبق قرارداد است.

این نماینده مجلس ادامه داد: در سالهای گذشته اداره کل بنادر و دریانوردی به تعهدات خود در لایروبی بندر به موقع عمل نکرد. اما در نهایت با ورود نمایندگان و مسوولین استان  این لایروبی به سرانجام رسید و بنادر توانست عمق مدنظر لایروبی را اجرا و تحویل شرکت بهره بردار دهد. منتها یک سری اختلاف نظرها در خصوص نگه داری کانال و حوضچه و مباحث حقوقی میان دو طرف وجود دارد که موجب این چالش شده و لازم هر چه سریعتر برطرف شود تا بندر به فعالیت روتین خود ادامه دهد.

 مرحبا با تاکید به اینکه در سوی دیگر نیز شرکت بهره بردار دراین اختلاف نظر محق است گفت: طی سالهای اخیر این شرکت یک سری سرمایه گذاری های میلیاردی در بندر آستارا انجام داده که نمی توان آن را نادیده گرفت و با مدنظر قرار دادن این موضوع دوطرف باید در چگونگی نگه داری از بندر با هم به توافق برسند.

 نماینده آستارا تاکید دارد: دریای خزر در بندر آستارا متلاطم است و از گذشته با مشکل رسوب گذاری و کاهش عمق کانال و حوضچه مواجه است. در حال حاضر این بندر نیازمند نگه داری و سرمایه گذاری های جدید است.

در دریای خزر کشتی با آبخور ۶ متر وجود ندارد؛ شرکت مسوولیت نگهداری بندر را متقبل شود

«عنایت رضایی پور» فرماندار بندر آستارا در گفت و گو با مرور با یادآوری این نکته که شرکت کاوه بر اساس قراردادی در ۱۳ سال پیش با بنادر و دریانوردی استان متعهد به نگه داری از این کانال بعد از رسیدن به عمق و آبخور ۵/۵ الی ۶ متر شد تصریح کرد: در حال حاضرعمق حوضچه و کانال بندر آستارا با تلاش های اداره کل بنادر به ۵/۵ متر رسیده و کاملا آماده ورود کشتیها با عمق ۶۰/۴ متر است.

 فرماندار آستارا با تاکید به اینکه تاکنون در دریای خزر کشتیهای تجاری با عمق ۶ متر فعالیت نداشتند اظهار کرد: در حالی شرکت بهره بردار به رسیدن عمق کانال و حوضچه  بندر به ۶ متر اصرار دارد که تاکنون هیچ کشتی در سطح دریای خزر با این میزان آبخور فعالیت نداشته است. لذا شرکت کاوه موظف است نسبت به تامین کشتی متناسب با عمق لایروبی شده برای فعالیت در بندر اهتمام کند یا اینکه مطابق قرارداد با دولت، مسوولیت بندر را بپذیرد.

کشتیرانی دریادلان: طی یک ماه و اندی گذشته، آبخور کانال ورودی بندر به ۴.۶۰ متر رسیده و ما توانستیم طی دوهفته گذشته کشتی خود را با محموله ۹۰۰ تنی  وارد بندر آستارا کنیم.

 وی خواستار نگه داری و فعالیت شرکت بهره بردار در بندر آستارا شد و اظهار کرد: در صورت عدم فعالیت و حضور کشتیهای تجاری بزودی شاهد رسوب گذاری بندر و پر شدن مجدد کانال بندر خواهیم بود. از اینرو از مسوولان شرکت تقاضا داریم هر چه زودتر مسوولیت نگه داری از بندر را عهده دار شوند.

به گفته اداره کل بنادر و دریانوردی استان، بندر آستارا از ظرفیت بارگیری سالانه حدود هزار کشتی باری با ظرفیتهای مختلف برخوردار است. چوب، غلات، سولفات کلسیم و مصالح ساختمانی و محصولات باغی و کشاورزی از جمله کالاهایی هستند که از طریق این بندر به بنادر کشورهای همسایه بارگیری می شود. مدیران کشتیرانی شرکتهای خصوصی و بازرگانی در این خصوص چه نظری دارند؟ آیا لایروبی بندر آستار و عدد اعلام شده از سوی اداره کل بنادر مورد تایید این شرکتها قرار دارد؟.

بندر آستارا به عمق لازم رسیده؛ قبلا برای ورود کشتی ها مشکل داشتیم

در این خصوص «سجاد غضنفری» از مدیران کشتیرانی دریا دلان سبز خزر به مرور اظهار کرد: پیش از آنکه بنادر و کشتیرانی لایروبی حوضچه و کانال بندر آستارا را  اجرایی کند، ادعای شرکت کاوه قابل قبول بود و بندر از عمق لازم برای ورود کشتی های باری بزرگ برخوردار نبود. اما طی یک ماه و اندی گذشته، آبخور کانال ورودی بندر به ۶۰/۴ متر رسیده و ما توانستیم طی دوهفته گذشته کشتی خود را با محموله ۹۰۰ تنی  وارد بندر کنیم. این درحالیست که پیش از این ما شرکتی بودیم با آبخور ۲۰/۴ که برای وارد شدن به کانال بندر تا عمق ۴ الی ۵ متر با مشکل مواجه می شدیم.

غضنفری تاکید دارد: در حال حاضر بنادر استان توانسته به درافت و گرید مورد نیاز ورود کشتی های بزرگ در بندر آستارا برسد و ما قادر خواهیم بود با ظرفیت بالاتری به حمل کالا اقدام کنیم.

«بابک رادخواه» مالک کشتیرانی وفا فیروز و شرکت کشتیرانی صاحب شمالان نوین بندر، نیز با تایید اظهارات بنادر و دریانوردی در رسیدن به عمق لازم در بندر آستارا به مرور اظهار کرد: ما همیشه برای حمل و نقل و ورود کشتی های بزرگ در بندر آستارا با مشکل مواجه بودیم.

 این مالک خصوصی با اشاره به اینکه عمده فعالیت تجاری شرکت وی در بخش واردات چوب، تخته، سولفات کلسیم و صادارت مصالح ساختمانی است اضافه کرد: کشتیرانی وی همزمان با افتتاح بندر آستارا  در سال ۹۲ افتتاح شد اما به دلیل ناکافی بودن عمق کانال و حوضچه بندر هیچگاه قادر به فعالیت با ظرفیت کامل در این بندر نبوده است.

 این فعال کشتیرانی ادامه داد: هر از چند گاهی این بندر مورد لایروبی قرار می گرفت اما به دلیل شرایط آب و هوایی و جریانات آبی مجدد از رسوب پر و کم عمق می شد. لایروبی های گذشته عمدتا بیشتر از یک هفته دوام نمی آورد و تداوم این مساله در فعالیت ما تاثیر منفی گذاشته بود. چرا که کشتیهای این شرکت معمولا تا درافت ۴.۲ الی ۴.۳ متر هستند.

 وی تاکید کرد: پیش ازاین کشتیهای بزرگ به دلیل عمق کم قادر به فعالیت نبودند و ناچارا  با  ظرفیت  کمتری کار می کردند  که با لایروبی انجام شده می توانیم ظرفیت باری خود را افزایش دهیم.