یکی از مهمترین مشکلات مدیریت شهری رشت در سالهای اخیر، عدم تحقق بودجه پیش بینی شده‌ی سالانه است. در شرایطی که شهرداری رشت با کاهش منابع درآمدی و بحرانهای مالی حتی برای پرداخت حقوق کارمندان خود مواجه است، همه ساله لایحه بودجه‌ای را به شورای شهر ارایه می‌کند که هیچگاه مبتنی بر واقعیت تدوین نشده و به طور کامل محقق نمی‌شود.
بی ثباتی مدیریت شهری، کاهش منابع درآمدی وعدم ورود سرمایه گذاران بخش خصوصی به پروژه‌های عمران شهری در دهه‌های اخیر از جمله عواملی بوده که به عقیده کارشناسان شهری مانع از تحقق کامل بودجه و درآمد زایی پیش بینی شده برای شهر رشت شده است.
کما اینکه نیمه تمام ماندن بسیاری از پروژه‌های عمرانی وعدم اجرای پروژه‌های جدید عمرانی و زیر ساخت شهری نیز از کمبود درآمد وعدم تحقق کامل بودجه ناشی می‌شود.
بودجه ۲ هزارمیلیارد تومانی ۱۴۰۱ رشت
با این حال «سید امیر حسین علوی» شهردار رشت، ۶ بهمن ۱۴۰۰ با حضور در صحن علنی شورا لایحه بودجه ۱۴۰۱ را با مبلغ دو هزار میلیارد تومان و افزایش حدود ۶۰ درصدی نسبت به بودجه سال گذشته تقدیم شورا کرد.
شهردار رشت دریافت عوارض و تخلفات ساختمانی، فروش اموال و املاک، دریافت وام و پرداخت معوقات شهرداری از جمله ردیف‌های ارزش افزوده با همکاری سازمان امور مالیاتی و سازمان شهرداریها و دهیاریهای وزارت کشور را جزو درآمدهای پیش بینی شده در بودجه اعلام کرد.
علوی در این جلسه یکی از دغدغه‌های اصلی مجموعه مدیریت شهری رشت را عدم برنامه راهبردی مصوب اعلام کرد.
او گفت: آمارهای موجود بیانگر این است که شهرداری رشت، هر روز به تحقق بودجه نزدیکتر می‌شود و تلاش بر این است تا بودجه هزار و دویست و پنجاه میلیاردی سال ۱۴۰۰ محقق شود.
نگاه بودجه به ردیف های ارزش افزوده امور مالیاتی
شهردار رشت دریافت عوارض و تخلفات ساختمانی، فروش اموال و املاک، دریافت وام و پرداخت معوقات شهرداری از جمله ردیف‌های ارزش افزوده با همکاری سازمان امور مالیاتی و سازمان شهرداریها و دهیاریهای وزارت کشور را جزو درآمدهای پیش بینی شده در این بودجه اعلام کرد و افزود: علاوه بر لایحه بودجه ۲ هزار میلیاردی، ۲۰۰ میلیارد دیگر نیز به صورت ضابطه تقدیم شورای اسلامی شهر رشت می‌شود که برای مازاد دریافت منابع اعتباری مانند وام یا اوراق مشارکت و پروژهای زیرساختی همانند بازگشایی مسیر و پروژه‌هایی که موجب تولید ثروت می‌شوند، صرف خواهد شد.
شهردار رشت از افزایش هزینه‌های حقوق و دستمزد نیروهای رفت و روب، هزینه‌های جاری فضای سبز در بودجه ۱۴۰۱ خبر داد و گفت: هزینه‌های جاری از جمله دستمزد، بیمه، رفاهیأت کارکنان نیز با رشد ۱۹ درصدی پیش بینی شده است.
علوی بیان کرد: ۸۵ درصد پروژه‌ها مستمر و ۱۵ درصد نیز در زمره پروژهای جدید شهرداری رشت قرار دارند.
ارایه بودجه سالیانه شهرداری رشت به شورای شهر با حدود ۶۰ درصد افزایش نسبت به بودجه سال گذشته درحالی انجام شد که واقعی بودن و تحقق آن در گرو منابع درآمدی، بازآفرینی شهری و تامین و ورود سرمایه به شهر رشت است.
این درحالیست که بودجه سالجاری شهرداری رشت نیز فاصله زیادی با آنچه پیش بینی شد دارد. حال این سوال که بودجه ۱۴۰۱ رشت چقدر از امکان تحقق برخوردار است را از کارشناسان شهری جویا شدیم.
بازی و دستکاری در ردیف‌های بودجه
«محمدرضا حق پناه» کارشناس مسایل شهری وعضو نظام مهندسی ساختمان گیلان با تأکید به اینکه بودجه‌های شهرداری هیچ گاه امکان تحقق کامل پیدا نمی‌کنند به مرور اظهار کرد: شهرداری با افزایش میزان بودجه بیش از توان درآمدزایی اش تلاش می‌کند امکان جابجایی ردیف‌های بودجه را برای خود فراهم کند. جابجایی ردیف‌های بودجه ترفندی است که از دوره‌های گذشته در بودجه نویسی لایحه شهرداری رشت باب شده است.
این کارشناس شهری افزایش بودجه شهرداری را بدون تامین منابع درآمدی وعدم بازگشایی مسیرهای جدید و کسب درآمد از تغییر کاربری‌ها در آنها را محکوم به شکست دانست و گفت: افزایش مداوم تورم و هزینه‌های جاری و حقوق در شرایطی که شهرداری قادر به کاهش تعداد پرسنل خود نیست موجب می‌شود که بودجه به طور کامل محقق نشود. این درحالیست که شهرداری برای کسب درآمد بیشتر باید به جای بازی و دستکاری در ردیف‌های بودجه به دنبال تامین سرمایه در بازارهای مالی با اصول و حضور افراد خاصی باشد.
وی ادامه داد: در حال حاضر مشکل شهر رشت کسب درآمد و افزایش بودجه نیست بلکه بحران مدیریت شهری رشت، عدم تامین منافع مالی مسؤولان، بازی با منافع شهری و استفاده از رانت حامی پروری است که عملا مانع از گام برداشتن شهرداری و شورا برای توسعه شهر شده است. در این بخش عملا هر بودجه‌ای با هر مبلغی برای رشت پیش بینی شود محکوم به شکست است. بی ثباتی در مدیریت شهری نیز معلول این مساله بوده و بودجه را به ترفند نویسی تبدیل کرده است.
رشت شهری با درآمدهای ناپایدار اما با هزینه های پایدار
«محمد مهدی الطافی» از شهرداران گذشته رشت نیز با تأکید به اینکه در رشت هیچگاه بودجه‌های پیش بینی شده محقق نشده‌اند به مرور اظهار کرد: زمانی بودجه محقق می‌شود که با افزایش تورم و بی ثباتی قیمتها مواجه نباشیم. از این رو بودجه نویسی برای همان روز امکانپذیر بوده و پیش بینی آن برای آینده امکانپذیر نیست.
الطافی با بیان اینکه شهرداری رشت منابع درآمدی پایدار ندارد و درآمدزایی اش وابسته به درآمد عمومی و توان مالی مردمی است افزود: با کاهش ساخت وساز شهری، درآمدزایی شهرداری از تخلفات ساختمانی و پروژه‌های عمرانی کاهش می‌یابد که در این بخش عملا دست شهرداری به جایی بند نیست و باید به حالش تاسف خورد.
وی تأکید کرد: مشکل شهر رشت اینست که درآمد پایدار ندارد اما هزینه هایش پایدار است و این موضوع نمی‌تواند به تحقق بودجه شهرداری کمک کند.