سیل ۲ روز مانده به پایان تابستان، شهرستان تالش را درنوردیده و باعث بروز خسارت‌های جانی و مالی بسیاری به مردم و زیرساخت‌های ارتباطی و معیشتی در ۴ بخش تابعه شده است.
مهمترین خبری که از تالش در این ۲ روز مخابره شده انسداد مسیر ترانزیتی رشت به آستارا و محور ارتباطی اسالم به خلخال و خسارت‌های سیل به خانه‌های مردم بوده که در صدر خبرها قرار گرفته است. اما اوضاع به مراتب بدتر از چیزی است که بیشتر رسانه‌ها آن را منعکس کرده‌اند.
اپیزود نخست، کانون‌های سیلابی
تمامی رودخانه‌های تالش تحت تاثیر سیلاب قرار گرفته و طغیان کرده‌اند اما مهمترین کانون سیل رودخانه‌های خروشان کرگانرود بخش مرکزی و ناورود و رودخانه پیرهرات اسالم، هره دشت بخش کرگانرود و رودخانه حویق در بخش حویق هستنند. این طغیان‌ها هر ساله زیان‌های هنگفتی را وارد می‌کنند و تاکنون به درستی مدیریت نشده‌اند.
کرگانرود دومین رودخانه خروشان گیلان است که از داخل تالش عبور می‌کند و در بالادست خود به محور ارتباطی تالش به آق اولر آسیب‌های فروانی وارد کرده است. خیابان اصلی روستای کیشون‌بن مرکز دهستان کوهستانی بخش مرکزی که در مجاورت سرشاخه‌های آن قرار دارد در ساعت‌های صبح روز یکشنبه ۳۰ شهریور به یک رودخانه تبدیل شده و جاده ارتباطی این مسیر در چندین نقطه کاملا غیرقابل عبور بوده است. پیش‌تر درباره ساخت وسازهای این روستا که در بستر خشک رودخانه انجام می‌شود هشدارهای زیادی از سوی کارشناسان داده شده اما گوش بدهکاری یافت نمی‌شود. روستای ریک در نزدیکی شهر تالش نیز از این سیلاب سهمگین در امان نمانده و با عبور سیل از درون شهر تالش، نخست پل لوله‌ای کمربندی تالش(پل خیابان جمهوری اسلامی) به دلیل سرریز آب تا ساعت ۵ عصر همین روز غیر قابل عبور بوده است که با کاهش سیل، تلاش‌های نیروهای شهرداری، راهداری گیلان و دارندگان ماشین‌های راه‌سازی بخش خصوصی بازگشایی شده است. اما حوالی ساعت ۹ و ۳۰ دقیقه پایه‌های پل نوساز عابرپیاده روی رودخانه فرو ریخته و پل بزرگ مجاور آن (پلی که روس‌ها در جنگ جهانی دوم ساخته‌اند) را نیز تهدید کرده و بقایای آن پس از گذشت ۳ روز از سیل هنوز باقی مانده است.
کانون دیگر سیل روستاهای بخش اسالم در مسیر رودخانه ناورود و محور ارتباطی اسالم به خلخال بوده است که همچون سال‌های گذشته سیل را تجربه کرده‌اند. زیان‌های سیل به این منطقه تخریب و ابگرفتگی خانه های روستایی بوده است. تعداد زیادی از پل‌های بزرگ و کوچک نیز به صورت کامل آسیب دیده و مسیر ارتباطی ۶ روستای این مسیر نیز به کلی قطع شده و هنوز ارتباط زمینی موجود نیست. خسارت‌ها به زیر ساخت‌های شبکه آب‌رسانی، توزیع برق و گاز نیز بیشتر مردم را با مشکل مواجه کرده است. رودخانه هره دشت بخش کرگانرود هم به ساکنان روستاهای سیوجفر زورمی زیان زده و تعدادی خانه با خطر تخریب و آبگرفتگی مواجه شده اند که همگی تخلیه شدند. رودخانه چوبر نیز باز هم خیابان شهید زردپور شهر چوبر صدمه زده و یک واحد بسته بندی دستی کیوی را تخریب کرده است.
اپیزود دوم، فرماندار بیمار شده
فرماندار شهرستان تالش به دلیل بیماری داخلی در یکی از بیمارستان‌های رشت بستری شده و امور شهرستان به دست معاونان وی اداره می‌شد تا اینکه حجم بالای خسارت‌ها روی داده است. طی تماس تلفنی خبرنگار مرور حال عمومی وی رضایت بخش بوده است.
اپیزود سوم، نجات شهر تالش
طی همین روز شهردار و بیشتر اعضای شورای اسلامی شهر تالش در منطقه بحران زده حاضر نیستند و فریبرز داداشیان معاون عمرانی شهردار تالش در کنار سهیل سلامی رییس شورای شهر نیروهای این سازمان را هدایت می‌کردند. این نیروها با تجربه کار در دهها سیل به قدری ورزیده شدهاند که می‌توانند در شرایط مشابه در هر جایی برای مهار بحران فراخوانده شوند و از این نظر شهر تالش به کارگاه کارآموزی برای مدیریت بحران تبدیل شده است.
بنا به برخی گفته‌ها زمانی که سیل خسارت‌های خود را به زیرساخت‌های شهری وارد می‌کرده شهرام غنی‌زاده شهردار کنونی برای پیگیری اجرای دادنامه رامین باباپور شهردار پیشین راهی تهران شده بود تا از اجرای حکم دیوان عدالت اداری درباره بازگشت به کار وی مطلع شود. طبق نامه شعبه اجرای احکام دیوان عدالت اداری استاندار گیلان تا روز چهارشنبه این هفته فرصت دارد تا شهردار پیشین را بر سر کار بازگرداند.
اپیزود چهارم، مدیرکل بحران وارد می‌شود
ارسلان زارع استاندار گیلان مدیر کل بحران استانداری را همراه با مدیران کل راهداری و حمل ونقل جاده‌ای، آب منطقه‌ای، هواشناسی و هلال احمر برای ماموریتی فوری عازم تالش کرده تا مدیریت این شهرستان را در شرایطی حساس این چنینی به دست بگیرد تا اوضاع بدتر از این نشود.
این هیئت که حکم آلترناتیو را دارد و حرف آخر را می‌زند طی ساعت‌های ابتدایی عصر روز یکشنبه ۳۰ شهریور بدون اتلاف زمان و صرف ناهار به تالش رسید.
امیر مرادی مدیرکل بحران استانداری گیلان در حاشیه بازدید از پل‌های شهر تالش(هشتپر) در گفتگو با خبرنگار مرور اظهار کرده است: توده بارشی که به گیلان رسیده تنها در شهرستان تالش بارش‌های شدیدی را ایجاد کرده و میزان آن بنابر گزارش هواشناسی ۲۴۰ تا ۳۰۰ میلی متر اعلام شده است. این بارش‌ها که از ساعت یک بامداد آغاز شده طی ۴ ساعت منطقه به ویژه ارتفاعات را تحت تاثیر قرار داده و حجم زیاد آب سیلاب اخیر را ایجاد کرده که با کاهش حجم آب در ساعت‌های عصر انتظار پایان سیل را داریم.
وی همچنین با بیان اعلام شرایط فوق‌العاده در منطقه از بکارگیری تمام توانمندی‌های گیلان و کشور برای مدیریت این سیلاب خبر داده و گفته است: موضوع کمک‌رسانی در حال انجام است و ستاد مدیریت بحران وزارت کشور نیز از شدت بحران مطلع هستند. بازگشایی محورهای ارتباطی برای برقراری ارتباط زمینی و دسترسی نیروهای امدادی، خدماتی و همچنین عبور خودروهای ترانزیتی اولویت کاری در این شرایط است.
اپیزود پنجم، تلفات سیل
مرادی ضمن ابراز امیدواری درباره نبود تلفات انسانی در چنین سیلی گفت: خسارت‌های مالی زیادی وارد شده اما خوشبختانه تاکنون به مردم آسیبی نرسیده است. اما این شادمانی چندان پایدار نبود و ساعتی چند پس از این اظهار نظر و حوالی پایان عصر پیرمردی ۷۵ ساله در روستای پیرهرات اسالم که قصد عبور از عرض رودخانه را داشته گرفتار سیلاب شده و جان باخته است. ساعتی بعد نیز حوالی ساعت ۲۰ دمپایی‌های نوجوانی ۱۳ ساله را کنار رودخانه حویق یافتند اما اثری از جسد در کنار آب نبود. صبح روز دوشنبه ۳۱ شهریور مردانی که در روستای یداله محله بخش حویق مشغول جمع آوری تنه درختان سوغاتی سیل بودند جسد وی را در ساحل دریا یافتند. با احتساب مرگ این ۲ تن دومین سیل تابستانی تالش در سال جاری ۲ کشته بر جای گذاشته است.
اپیزود ششم، پل تالش قروق شده
مرادی دوشنبه ۳۱ شهریور عبور همه وسایل نقلیه از روی پل بزرگ تالش را به دلیل آب شستگی پایه‌ها ممنوع اعلام کرده و همه خودروهای نقلیه و باربری به پل لوله ای که دیروز بازگشایی شده هدایت می‌شوند. عملیات بولدرریزی (سنگهای سخت چند تنی) برای بقای پایه های پل از عصر روز دوشنبه ۳۱ شهریور آغاز شده و ادامه می‌یابد. پل عابر پیاده نیز باید هر چه زودتر تخریب شود. ترافیک خودروهای سواری و باری به پل لوله‌ای شهر که دیور برای تماشای بازگشایی آن رفته بودند هدایت شده اند. ترافیک سنگین روی پل لوله‌ای خیابان جمهوری اسلامی و خیابان‌های اطراف آن دیده می‌شود و حجم ترافیک همه را دچار مشکل کرده است.
اپیزود هفتم، جدال لفظی نماینده و استاندار یا نمک به زخم مردم
مردم تالش سیل زده و مصیبت زده هستند اما جدال لفظی برای جستجوی مقصر هم به راه افتاده است. سوژه‌ای که دست مایه رسانه های این ور آب و آن ور آب شده و نمک به زخم مردم آسیب دیده است. حسن محمدیاری نماینده تالش، رضوانشهر و ماسال در مجلس شورای اسلامی مدعی شده است که استاندار گیلان پاسخگوی تلفن وی برای بررسی وضعیت شهرستان سیل زده تالش نیست و حجم خرابی ها بسیار بیشتر از آن چیزی است که برآورد می‌شود. وی همچنین مدعی شده فشارهای وی بر استاندار گیلان باعث شده تا مدیران کل به تالش بروند. اما طی ۲ روز پر التهاب سیل همچنان خبری از آقای نماینده مجلس در منطقه نبود. ارسلان زارع نیز در پاسخ به وی اعلام کرده پیش از آنکه کسی با وی تماس بگیرد مدیران کل مدیریت بحران، هلال احمر، راهداری و حمل و نقل جاده‌ای ، هواشناسی را به منطقه اعزام کرده و تلفن نماینده تالش مشغول بوده و پاسخ استاندار را نمی‌دهد.
اپیزود هشتم، بازدید استاندار و گزارش سیلاب
ارسلان زارع عصر دوشنبه ۳۱ شهریور از مناطق سیل زده بازدید کرده و در جلسه ستاد بحران تالش برآورد نخست خسارت‌ها را ۱۷۰ میلیارد تومان اعلام کرده است که در نوع خود بی سابقه بود.
بنابر گزارش ایرج شاهی معاون عمرانی فرماندار تالش ۸ خانه روستایی روستایی کاملا تخریب شده، ۱۵ خانه دیگر نیز دچار آبگرفتگی شدهاند و دهها خانه دیگر در خطر تخریب هستند. آسیب‌دیدگان و ساکنان خانه‌های در خطر سیل با کمک تیم‌های امدادی هلال احمر و دهیاری‌ها به مناطق امن منتقل شده اند. علاوه براین شبکه آب آشامیدنی، شبکه توزیع برق و گاز ۲ هزار خانوار نیز قطع شده که به دلیل خسارت‌های وارد شده بازسازی آن چندین روز زمان نیاز دارد.
همچنین راه ارتباطی ۲۲ روستا در بخش‌های مرکزی، اسالم، کرگانرود و حویق قطع شده و ۶ روستا نیز هیچ ارتباطی با پیرامون خود ندارند که بیشتر این روستاها در دهستان خرجگیل اسالم و مسیر اسالم به خلخال قرار دارند.
بخش‌های کشاورزی و دامپروری و شیلات به عنوان مهمترین و بزرگ‌ترین بخش اقتصادی تالش صدمه دیده و علاوه بر تلف شدن تعداد نامشخصی دام سبک و سنگین(گوسفند و گاو) به مزارع توتون، باغ‌های کیوی، کلونی‌های زنبور عسل، استخرهای پرورش ماهی و سردهنه های خاکی آبیاری مزارع برنج آسیب‌های زیادی وارد شده است.
اپیزود نهم، حریم رودخانه ها در تصرف مردم
بیشتر خانه‌های تخریب شده نزدیک به رودخانه ها قرار داشتند که موضوع ساخت و سازهای غیرمجاز را پیش می‌کشد و کوتاهی دستگاه‌های نظارتی و ضعف قوانین عامل مهمی در این مورد است. فرماندار تالش که از بیمارستان مرخص شده صبح امروز به محل کار بازگشته است. وی پیش از این طی گفتگوی تلفنی در پاسخ به پرسش خبرنگار مرور درباره چرایی خسارت‌های بالای روستاهای نزدیک به رودخانه می‌گوید: متاسفانه حریم رودخانه‌های تالش به تصرف مردم درآمده و آنها با تغییراتی ضمن ایجاد زمین‌های کشاورزی، اقدام به ساخت خانه، انبار و سایر بناها کرده‌اند که در هنگام سیل خطرساز شده و این اتفاق هر ساله تکرار می‌شود.
سید عیسی مهدوی ضمن بیان شناسایی تمام صاحبان این ساختمان‌ها می‌افزاید: تعداد خانه های ساخته شده در مناطق پر خطر و سیل خیز تالش ۲۳۵ واحد است که همه مالک‌های آنها پیش از این درباره لزوم تخلیه محل سکونتشان مطلع شده اند. زمین کافی در روستای طولارود توسط منابع طبیعی برای انتقال ساکنان در نظر گرفته شده و وام کم بهره در اختیار آنها قرار می‌گیرد اما تاکنون تنها ۶۰ نفر مالک حاضر به تخلیه شدهاند.
اپیزود دهم، کاهش نفوذپذیری خاک علت سیلاب
امید جاهد مریان دانشجوی مقطع دکتری زمین شناسی درباره چرایی وقوع سیلاب در رودخانه‌های تالش توضیحاتی ارایه می‌کند که نشان می‌دهد عامل انسانی در بروز سیلاب‌ها بی تاثیر نیست.
وی با استناد به گزارش‌های مردم بومی منطقه درباره کمبود آب در ارتفاعات می‌گوید: حجم آب چشمه‌های منطقه به شدت کاهش یافته و خشکی ارتفاعات طی سال‌های گذشته بیانگر همین واقعیت است که علت آن کاهش ضریب نفوذپذیری خاک است. عامل انسانی در این پدیده بی‌تاثیر نیست و از میان رفتن پوشش گیاهی باعث شده تا آب بارش‌های منطقه بجای نفوذ در خاک به شکل روان آب به رودخانه‌ها سرازیر شود که سیلاب‌های مهیبی را ایجاد می‌کند. سیل گل آق اولر تالش در تیرماه گذشته و سیل اخیر از همین پدیده ناشی می‌شوند.
چنانچه این اظهار نظر درست باشد باید برنامه‌ای در نظر گرفته شود تا آسیب‌های وارد شده به طبیعت توسط انسان جبران شود. همین کار ضریب بقای انسان را در روی کره خاکی بیشتر می‌کند و زیان‌های ناشی از بلایای طبیعی به منابع انسانی و مالی را می‌کاهد.
سیل ۲ روز مانده به پایان تابستان، شهرستان تالش را درنوردید.
