وزیر جهاد کشاورزی اخیرا از برنامه‌ریزی برای خودکفایی در تولید برنج سخن گفت. هرچند که فارغ از جنجال واردات بی‌ضابطه برنج خارجی، هنوز ملزومات ابتدایی این کار فراهم نیست.
کارشناسان حوزه کشاورزی اعتقاد دارند با توجه به بحران خشکسالی و مصرف بالای آب در اراضی شالیزاری، اجرای فوری راهکارهای افزایش راندمان آبیاری برای گیلان و مازندران ضروری و حیاتی‌ست. تسطیح و تجهیز اراضی یکی از همین راهکارهاست که با وجود جیره‌بندی آب، در گیلان به کندی اجرا می‌شود.
افت سفره‌های زیرزمینی آب، فرونشست زمین و خشک‌شدن تدریجی دشت‌ها از چالش‌های حال حاضر ایران است. مساله کمبود آب در سال‌های اخیر به مرز بحران رسیده و مشکلات زیادی را به وجود آورده با این حال در استانی مانند گیلان که در طول ایام سال شاهد بارش نزولات جوی است، روان آب‌ها به سادگی به هدر می‌روند و اراضی شالیزاری برای نگهداشت آب باران و جلوگیری از هدر رفت آب، تجهیز و آماده نیستند.
به رغم بارش‌های بهاری امسال در گیلان که به کمک شالیزارهای خشک و کشاورزان چشم انتظار آزادسازی آب سد سفیدرود آمد، نبود زیرساخت‌های لازم و پیاده‌سازی بسیار کند روش‌های علمی نگهداشت آب، موجب شد حجم زیادی از این نزولات به طور سیلابی روانه دریا شوند بی آنکه مدیریت بهینه ای برای ذخیره سازی این میزان اب وجود داشته باشد.
راندمان بالای آبیاری در اراضی تسطیح شده
مطالعات علمی محققان حوزه کشاورزی نشان می‌دهد راندمان آبیاری در اراضی سنتی ۶۰ درصد و در اراضی تسطیح شده بیش از ۷۱ درصد درصد است. همچنین میزان بهره‌وری آب در اراضی سنتی ۰/۴۴ کیلوگرم بر مترمکعب و در اراضی تسطیح شده ۰/۵۵ کیلوگرم بر مترمکعب به ثبت رسیده است. این اعدام و ارقام نشان می‌دهد تسطیح اراضی تا چه در حد راندمان آبیاری و افزایش بهره‌وری آبیاری تاثیرگذار است.
صرفه‌جویی در مصرف آب، حفظ، احیا و بهر‌ه‌برداری بهینه از منابع طبیعی تجدید شونده نظیر آب و خاک در کنار مواردی همچون ایجاد بستر مناسب جهت کشت وکار مکانیزه و کاهش سختی کار کشاورزان، صرفه‌جویی در زمان آبیاری، افزایش کارآیی و بهینه‌سازی مصرف سایر نهاده‌های کشاورزی از جمله مزیت‌های مهم تسطیح اراضی است. پروژه‌ای که قاعدتا با توجه به وجود بیش از ۲۳۸ هزار اراضی شالیکاری، حجم بالای نزولات جوی و لزوم ذخیره‌سازی آب‌های سطحی برای عبور از دوران خشکسالی و کمبود منابع آب زراعی اهمیت ویژهای برای گیلان دارد.
در هفته اخیر بارش‌های بهاری باران در گیلان به عنوان قطب کشاورزی ایران به میزان بسیار بالایی رسید تا جایی‌که دبی آب رودخانه‌ها افزایش چشمگیری پیدا کرد و بسیاری از شالیکاران قبل از رهاسازی آب سد سفیدرود با استفاده از همین روان آب عملیات آماده‌سازی، شخم و نشاکاری مزارع‌شان را انجام دادند.
طبق گزارش جهاد کشاورزی گیلان، از مجموع ۲۳۸ هزار هکتار شالیزار استان، ۱۸۰ هزار هکتار قابلیت تجهیز و نوسازی دارند که این عملیات تاکنون در بیش از ۸۸ هزار هکتار از شالیزارهای استان به انجام رسیده است.
«صالح محمدی» رییس سازمان جهاد کشاورزی گیلان با بیان این موضوع گفت: جهاد کشاورزی از بهمن ۱۴۰۲ عملیات تجهیز و نوسازی را در هفت روستای واقع در شهرستان‌های لاهیجان، آستانه‌اشرفیه و صومعه‌سرا با برآورد اعتیار ۳۱.۵ میلیارد تومان در دست انجام دارد. همچنین این سازمان آمادگی دارد هر ساله تجهیز و نوسازی ۱۰ هزار هکتار از شالیزارهای گیلان را اجرایی کند.
بدون تردید در کنار ترویج راهکارهای مدیریت منابع آب در زراعت برنج که مسئولان به طور مداوم در مورد آن به کشاورزان توصیه می‌کنند یکپارچه‌سازی، تسطیح و نوسازی اراضی شالیکاری نیز سهم قابل توجهی در مدیریت منابع آبی دارد که انتظار می‌رود با سرعت بیشتری در استانی نظیر گیلان به عنوان قطب تولید برنج کیفی ایران اجرایی شود. درغیر اینصورت با استمرار بحران کم‌آبی و خشکسالی و کاهش بی‌سابقه ذخیره سد سفیدرود، روزهای سخت و پرمشقت‌تری در انتظار فعالیت‌های کشاورزی خواهد بود.
نظرات بسته شده است.